Wereldwijd samenwerken loont echt

In dit artikel wil ik graag (een korte versie van) mijn persoonlijke verhaal met je delen. Ik heb een soort van interview met mezelf gedaan: Wat trok me naar deze markt? Een vreemde combinatie van gebeurtenissen.

Kort na de eeuwwisseling was ik werkzaam in een uitgeverij in Amsterdam. Zij publiceerden stadsplattegronden, gesponsord door adverteerders van elke stad. Het interessante van deze organisatie was de scheiding tussen hun verkoopkantoor, dat stond in Amsterdam en hun studio, die was in Breda (ongeveer honderd kilometer verder). Het verkoopkantoor zou alle materialen voor de advertenties van klanten verzamelen (dit was het cd-rom pre-snelle internet tijdperk) en per post naar Breda sturen. De ontwerpers in Breda zouden de advertentie maken en een proefdruk terug naar Amsterdam sturen. Amsterdam kreeg het bevestigd (of verzamelde veranderingen) en zo verliep het proces. Dus ik vroeg me af, als dit bedrijf een proces maakt van het creëren van ontwerpen op afstand, waarom zou het niet mogelijk zijn om dit te doen in een ander land waar alles goedkoper is?

Rond het jaar 2000 zat de it-markt in een stroomversnelling, bedrijven konden de programmeurs niet vinden in hun eigen land en begonnen elders te zoeken. India werd booming doordat de regering sinds de jaren negentig had geïnvesteerd in het opleiden van veel ingenieurs.

Dus ik verliet het bedrijf en reisde drie maanden door India. En toen heb ik besloten dat ik een outsourcingbedrijf moest starten. Het hele land sprak en droomde over it en dat doet het nog steeds. It is India’s kans om een wereldmacht te worden en enorme hoeveelheden mensen te verlossen van armoede. En er is een overvloed aan slim, vriendelijk en hardwerkend talent. Ik wilde onderdeel uitmaken van deze beweging, dat in mijn ogen bijdraagt aan een beter evenwicht in de wereld zoals het banen in ontwikkelingslanden schept en tegelijkertijd voor groei en winst voor zowel ontwikkelde als ontwikkelingslanden zorgt.

Wat is er leuk aan?

In de eerste plaats het feit dat ik een interessante business op kon bouwen in de offshoring industrie. Ik hou van het werken met, en het ontmoeten van, mensen uit andere culturen. Ik vind het ongelofelijk uitdagend om manieren te vinden voor mensen om op afstand samen te werken: in elke samenwerking die we opzetten met een klant, moeten we voor hen de manier vinden om samen te werken met de programmeurs die we voor hen huren. Het geeft voldoening om het te laten werken, om te zien dat de samenwerking tussen iemand in West-Europa met iemand in Oost-Europa of India positieve ervaringen oplevert.

Ik vind het ook inspirerend om onze eigen bedrijfscultuur op te bouwen over landsgrenzen heen. In eerste instantie heb ik een bedrijf gebouwd dat als intermediair tussen klant en buitenlandse leverancier werkte. Maar dat gaf me geen enkele invloed op wat er gaande was in de ‘black box’ van de leverancier. In 2008 zijn we begonnen met het opzetten van onze eigen kantoren, eerst in Oekraïne, toen in India. In onze eigen kantoren kunnen we zelf beslissen wie bij ons komt en op die manier bewust een cultuur bouwen met het gedrag dat nodig is om grensoverschrijdende samenwerkingen te laten slagen.

Wat is er niet leuk?

Ik vond het niet leuk om zo veel fouten te moeten maken. De eerste jaren had ik geen idee over wat men moet doen om samen te werken met iemand in India of Oost-Europa. Ik maakte alle fouten die je maar kunt bedenken: het huren van de verkeerde mensen, het werken zonder proces, zonder hulp van een online project management tool werken, het communiceren via chat alleen, werken met leveranciers die niet betrouwbaar waren, vast komen te zitten in het midden tussen klant en leverancier, en niet in staat zij om een ‘project’ te leveren aan een klant. En dan nog een berg met fouten gepaard gaande met de opening van een kantoor in India zonder enige voorafgaande ervaring of Indiase contacten.

Als iemand me vooraf had verteld dat ik vijf jaar zou moeten leren om een business model te vinden dat zou werken en mensen gelukkig maken, is de kans groot dat ik een andere onderneming zou hebben gekozen. Maar nu werkt het, en trouwens, het is beter niet te weten wat er vooraf gaat aan een nieuwe onderneming, want anders zou je er niet aan beginnen.

Grootste successen en mislukkingen?

De grootste prestatie is dat ik een bedrijf heb gebouwd met geweldige mensen, verspreid over vele landen, die weten hoe je succesvol op afstand kunt samenwerken. Ik ben begonnen een outsourcingbedrijf op te bouwen en door middel van vallen en opstaan hebben we een formule gevonden die werkt.

In het bijzonder ben ik trots op ons kantoor in India, waar ongeveer dertig mensen samenwerken in een cultuur die voelt als een familie. Elke keer dat ik met mijn collega’s spreek, vertellen ze me dat onze cultuur anders is dan elk ander bedrijf in Kerala, dat het bedrijf voelt als een tweede thuis. Ik wist niets over het opzetten van een bedrijf in India, begon volledig van voor af aan (nam mijn rugzak en een vriend naar Cochin, we huurden een kantoor en daar gingen we) en ging door vele ontberingen. En het werkte.

Meer een persoonlijke prestatie was het wonen in India met mijn vrouw en een acht maanden oude tweeling. Dit gaf ons gezin een fantastische ervaring, ik leerde de Indiase cultuur te begrijpen op een dieper niveau en het stelde ons in staat om een sterke basis voor het bedrijf te leggen.

En dan de mislukkingen. Allereerst waren er veel fouten bij de klant. Ik wist niets over het managen van samenwerkingen op afstand toen ik begon met Bridge. Dus moest ik eerst een groot aantal projecten verknallen om te leren wat ik wel en niet moest doen.

Een andere fout (hoewel ik dit zie als een zeer positieve ervaring in het algemeen zoals hierboven geschreven) was dat ik te snel uit Nederland verhuisd ben. Ik heb Bridge opgezet in 2006 en in 2008 dacht ik dat ik alles voor elkaar had voor ons Nederlandse kantoor. We hadden twee goed presterende verkopers en twee projectleiders. We groeiden gestaag gedurende drie jaar en we waren net begonnen met ons Indiase kantoor. Dus ik benoemde iemand als ‘directeur’ voor Bridge-Holland en vertrok naar India met mijn familie. Mijn plan was om de Indiase onderneming op te bouwen en te laten groeien en dan weer verder te gaan.

Ik was nog maar net geland in India toen de problemen begonnen. Ten eerste begon de recessie, wat niet echt hielp. We huurden de verkeerde project manager in (hij deed andere dingen dan waar we hem voor betaalden, op zijn zachtst gezegd), verloren een grote klant wat tegelijkertijd een van onze account managers tot waanzin dreef (dit resulteerde in zijn vertrek enkele maanden later) en begonnen met het verliezen van meer klanten in het voorjaar van 2009 als gevolg van de financiële crisis. Dus een jaar later was ik terug in Nederland. Het kostte me heel wat tijd om weer op te bouwen wat was afgebroken. Maar goed, ik had een geweldige tijd in India!

Anderen adviseren over offshoring?

Allereerst geloof ik oprecht dat, tenzij je een bedrijf vergelijkbaar met het mijne aan het bouwen bent, het geen goed idee is om je eigen team op te zetten in een ander land. Natuurlijk kun je geluk hebben, maar ik ben ervan overtuigd dat je veel van de ellende zoals hierboven beschreven tegen zult komen. Hoewel ik ze niet zou willen missen, denk ik niet dat het economisch zinvol is voor een mkb om de tijd en geld in een offshore ontwikkelingskantoor te investeren zoals ik dat deed.

Het meest cruciale aspect is dat je de juiste mensen in je nieuwe bedrijf krijgt. En je zult steevast voor de verkeerde mensen kiezen (weer, tenzij je geluk hebt), omdat je niet weet waar je op moet letten in een andere cultuur. En ten slotte zul je ook nog eens moeten leren hoe je met teams op afstand moet werken.

Ik geloof dat het van cruciaal belang is voor Europese ondernemingen om in zee te gaan met offshoring, want het is niet te ontkennen dat het moeilijk is om getalenteerde mensen te vinden. En het zal nog erger worden nu de vergrijzing toeslaat. De meest veilige manier is om een bedrijf in de arm te nemen dat weet hoe je de juiste mensen krijgt, die al een set-up heeft en vooral een die je kan helpen bij het managen van een team op afstand. Als het je droom is om zelf een buitenlands kantoor te hebben, kan je beginnen met een leverancier om in overleg een joint venture op te zetten die je in staat stelt de ploeg na een  aantal jaren over te nemen.

Over het algemeen raad ik iedereen aan om aan de slag te gaan met externe ontwikkelaars. Het verrijkt je leven, je krijgt meer te zien dan je eigen land, je leert veel, je verbetert de wereld en hebt gaandeweg veel plezier!

Het zou geweldig zijn als lezers wat persoonlijke anekdotes kunnen delen als antwoord op de bovenstaande vragen!