‘Big data verandert onze manier van werken’

Big data is een hype. Terecht, volgens Hans Timmerman, cto van EMC Nederland: ‘Big data gaat onze manier van werken veranderen’. Waar software vaak als efficiency gereedschap gebruikt werd, zal het meer en meer een strategische functie krijgen. Dat komt mede door de mogelijkheden die big data biedt. ‘Nu wordt maar een paar procent van alle data geanalyseerd. Als je de juiste informatie uit alle data weet te halen, geeft je dat een voorsprong in de markt.’

Zijn we al klaar voor big data?
‘Nee. Dat kan ook niet. Het is een ontwikkeling van tien, twintig jaar. De verwachtingen voor de komende twee jaar zijn echt overspannen. De verwachtingen voor over tien jaar zijn – denk ik – weer te laag. De hype zal binnenkort gaan liggen. Maar de ontwikkeling gaat gestaag door. Als een tikkende klok. Je schrikt je over tien jaar waarschijnlijk rot als je ziet wat er ‘ineens’ gebeurd is.’

Werken in de cloud en big data: de hypes van dit moment. Is dat terecht?
‘Het belang van deze ontwikkelingen is enorm. Cloud computing is vergelijkbaar met elektrificatie. Dat was dé ontwikkeling van vorige eeuw. Werken in de cloud zal ook voor een enorme verandering zorgen. Big data is vergelijkbaar met een slimme ontwikkeling uit de jaren ’50: de eerste transistorradio. Iedereen was heel enthousiast. Toch bleek dat die eerste versie maar het begin was van veel grotere ontwikkelingen. Met werken in de cloud en big data is dat net zo. Wij kunnen ons nu niet voorstellen wat de impact zal zijn. Dat is een uitdaging. Ook praktisch gezien. Big data is als een torenflat. Je wilt verschillende verdiepingen, maar je zult moeten beginnen met de begane grond. De heipalen moeten stevig genoeg zijn om de tiende verdieping te kunnen dragen. De schaal van je infrastructuur moet daarop berekend zijn.’

In hoeverre speelt de ontwikkeling van mobiele devices daar een rol in?
‘Mobiele devices zorgen ervoor dat we overal toegang hebben tot data en processing power. Dat levert ongekende mogelijkheden op. De smartphone kan veel, maar is eigenlijk nog een heel dom ding. Ik heb nu op mijn iPhone al genoeg apps die iets met big data doen. Ik heb een slaap-app die elke ochtend staat te crunchen om te zeggen hoe mijn slaapkwaliteit was. Die zet het in verhouding met hoe het de afgelopen twee jaar was. Ik heb Waze als gps-app. Die verstuurt mijn locatie- en snelheidsgegevens en die van andere deelnemers via een cloud-gps-systeem. Elke deelnemer is een informatiebron van hoe de verkeerssituatie ter plekke is. De app gebruikt die informatie om mij op een juiste manier naar mijn bestemming te leiden. Het is prachtig, maar met het oog op wat er allemaal nog mogelijk is, is het eigenlijk nog kinderspel. Een telefoon kan biomedische kenmerken als hartslag en stemgeluid herkennen. De smartphone gaat ook begrijpen wat je doet. Stel, ik heb een afspraak. Mijn telefoon weet dat er op weg naar mijn afspraak een ongeluk is gebeurd, dus laat ‘hij’ mijn wekker een uur eerder afgaan. Zo ben ik toch op tijd. De informatie is er, maar de software nog niet. Nu is dit een heel simpel voorbeeld, maar er zijn legio voorbeelden.’

Moet iedereen nu met big data aan de slag?
‘Nou, dat ligt aan de motivatie. Bedrijven moeten willen werken met big data. Visie hebben. Als die er niet is, wordt het dure dingen kopen en hopen dat je er iets mee kunt doen. Dat is zonde. Feit blijft dat big data erg waardevol is. Vaak beseffen mensen dat niet. Je kunt het zelfs als asset op de balans van je bedrijf zetten. Veel bedrijven schrikken van de waarde. Die kan in de honderden miljoenen lopen. Een voorbeeld. Ik werkte vroeger bij Fokker. Engineers ontwikkelden cad-modellen, zoals digitale representaties van onderdelen. Het maken van één model kostte ongeveer veertig uur. Zet er een uurprijs bij en je weet de kosten. Toen ik dat deed in 1991, bleek het om zeshonderd miljoen gulden te gaan. Maar naast werkuren kan het ook gaan om de kosten van het kopen van een database. Of de kosten om data te vinden of te genereren. Er is, linksom of rechtsom, altijd een prijs aan te hangen. Wil je instappen? Besef je dan goed waar het over gaat. Wat kun je met informatie uit informatie doen? Hoeveel data heb je? Waar staat die data? Wat is de waarde? Belangrijke vragen die je moet beantwoorden vóór je gaat beginnen.’

In hoeverre moet een bedrijf zelf de regie in handen nemen?
‘Data, de grondstof van deze eeuw, kan je een competitievoordeel geven. Kennis is macht, data is de basis voor die kennis. Waar vroeger veel uitbesteed werd, zie je dat langzaamaan veranderen. Zo kocht General Motors in 1984 ict-bedrijf EDS. Dat werd de outsourcing company van GM. GM haalde zo ict als efficiency tool het bedrijf uit, haalde het van de balans, en bracht het onder bij een seperaat ict-bedrijf. De kosten gingen van de balans af, de shareholders value ging omhoog, iedereen was blij. De hele wereld ging outsourcen.
Eind vorig jaar is GM weer begonnen met het insourcen van tienduizend ict’ers. Hun motivatie was duidelijk. Hun informatietechniek was voor 90 procent geoutsourced. Ze hadden geen regie meer over de eigen informatieomgeving. Wat is er veranderd? Ten eerste is het ontwerpproces digitaal. Ten tweede kopen en configureren klanten hun auto digitaal. En ook het productieproces is een informatieproces geworden. Tot slot is de auto een informatieproduct geworden. Elke auto heeft een eigen ip-adres, elke drie maanden komt er een software-update voor auto’s. GM gaat zo levenslang de auto volgen. Heel het bedrijf is data driven geworden, inclusief het product. GM heeft de informatiedeskundigheid niet meer voldoende in huis om hun data driven proces verder te innoveren. Als ze eenmaal weer de regie hebben, gaan ze dat via de cloud langzaam, gecontroleerd naar buiten brengen. Het is een groot data-architectuurvraagstuk. En dit geldt voor veel bedrijven. Om de regie terug te pakken, moet je eerst bijna alles terughalen. Daarna kun je in de cloud gaan werken. Met flexibele, gestandaardiseerde contracten in plaats van langlopende outsourcingscontracten.’

Verandert de rol van ict met de komst van big data?
‘Ict is niet meer alleen een gereedschap om beter en sneller te kunnen werken. Het is een strategische tool geworden. Als je dat gereedschap niet in huis hebt, raak je achterop. Big data pusht die verandering; als je het niet hebt heb je een probleem. Een voorbeeld: Obama won de verkiezingen mede door het goed gebruiken van big data. Hij zette twee jaar voor de verkiezingen een analytics-team op.  Hij enthousiasmeerde mensen en gaf ze de gereedschappen om verzamelde informatie van kiezers te analyseren. Ook gegevens van de Republikeinen. Op basis daarvan wist Obama precies wat hij wel en niet moest zeggen. Hij wist hoe de Republikeinen zouden reageren op uitingen van hem. De Republikeinen vroegen twee externe bedrijven informatie te verwerken. Deze bedrijven snapten weinig van politiek, en hadden geen hart voor de zaak. Gevolg was dat de Republikeinen meer uitgaven, maar dat de Democraten veel meer resultaat boekten.’

Het is dus vooral een kwestie van big data goed toepassen.
‘Dat klopt. Big data is een hype, maar eigenlijk wil je dat niet hebben. Het gaat niet om big data. We praten in toenemende mate over intelligence. Net als bijvoorbeeld inlichtingendiensten. In feite gebruiken zij ook al heel lang big data. Alleen kan het nu steeds sneller, beter en real-time. Big data is de basis, intelligence het gevolg. Dat zorgt voor een winnende strategie.