Werk harder aan jezelf dan aan je baan

Zit je alweer een tijd bij je huidige werkgever? Je hebt een prima salaris, de it-omgeving onder controle en met je collega’s kun je het goed vinden? Merk je dat je de laatste jaren niet echt meer verder komt qua ontwikkeling en maak je je op sommige dagen daar wel een beetje zorgen over? Om nu op zoek te gaan naar een nieuwe baan gaat echter te ver. Dat liever nog even uitstellen. Morgen is weer een nieuwe dag…

Klinkt dit bekend? Ook al weet je dat het nodig is voor de ontwikkeling van je carrière, door de drukte van je dagelijkse leven doe je vaak liever iets anders dan rond te kijken naar de mogelijkheden op de arbeidsmarkt. Maar de wijsheid ‘stilstand is achteruitgang’ gaat ook op voor je carrière en daarbij staat de wereld om je heen niet stil.

Helaas zien we dan ook maar al te vaak dat it´ers het slachtoffer worden van het zogenaamde ‘boiling frog syndroom’. Dit syndroom staat voor het fenomeen dat wanneer je een kikker in koud water zou zetten en je de temperatuur van dit water maar langzaam genoeg laat stijgen, de kikker het gevaar van de stijgende temperatuur niet ervaart als een bedreiging en uiteindelijk door de hitte komt te overlijden. Of dit nu waar is of niet, het is in ieder geval een mooie analogie die duidelijk maakt hoe men in hun carrière staat. Doordat alles goed aanvoelt, er weinig stress is en alles zijn gangetje gaat, kunnen veel mensen jarenlang bij een zelfde werkgever doorbrengen zonder dat ze in de gaten hebben hoe de wereld om hun heen veranderd. Echter hoe prettig je ‘comfort zone’ momenteel ook is, groei zit hem met name in het ontdekken van nieuwe mogelijkheden en jezelf constant te stretchen qua kennis en ervaring. Door te lang te blijven zitten bij dezelfde werkgever en jezelf niet langer meer uit te dagen, zal je uiteindelijk stil blijven staan en is er het gevaar dat je op termijn zelfs achterop raakt in de arbeidsmarkt.

In mijn werk als arbeidsbemiddelaar van .NET-ontwikkelaars ervaar ik dit jammer genoeg maar al te vaak. Zo solliciteren er regelmatig mensen bij ons die jarenlang bij dezelfde werkgever hebben gewerkt en dan gedwongen of ongedwongen op zoek gaan naar een nieuwe baan. Vervolgens komen ze erachter dat de wereld om hun heen sneller is veranderd dan zij zijn gegroeid. Vaak resulteert dit tot grote teleurstelling en/of ongeloof. Buiten het probleem van een achterstand in kennis ontdekken deze mensen ook nog eens dat hun laatstverdiende salaris niet meer te rechtvaardigen valt. Door jarenlang bij dezelfde organisatie gewerkt te hebben, bouwden deze mensen namelijk zeer specialistische kennis op van unieke bedrijfssystemen. Als gevolg werden ze erg waardevol voor de organisatie waar ze op dat moment voor werkten en daar stond een hoog salaris tegenover. Maar wanneer dan bijvoorbeeld ineens besloten wordt om een nieuw systeem in gebruik te nemen merken deze it´ers dat de toegevoegde waarde van hun kennis als sneeuw voor de zon verdwijnt. Veel it-specialisten in deze of vergelijkbare situatie kiezen in zo’n geval eieren voor hun geld en gaan op zoek naar een nieuwe baan.

Echter dan blijkt dat de wereld opeens amper nog gebruik maakt van de oude ontwikkeltaal of systemen waar ze zeer veel ervaring mee hebben en hun nog enige kans biedt op een gelijkwaardig salaris. Daarbij ervaren ze dan ook nog eens dat de meeste organisatie niet staan te wachten op een werknemer die al wat meer op leeftijd is en een flinke bagage irrelevante ervaring meeneemt. Als klap op de vuurpijl hebben it-specialisten vaak een heel leven opgebouwd rond hun laatstverdiende (hoge salaris) dat nu ineens niet meer valt te rechtvaardigen.

Zeer vervelende situaties die wij helaas met enige regelmaat tegenkomen. Zeker in de wereld van it, waar verandering sterker is dan de meeste andere sectoren, kan de mate waar je bezig bent met jezelf te ontwikkelen cruciaal zijn voor de langetermijn kansen van je carrière. Mijn advies is dan ook altijd om harder te werken aan jezelf dan aan je baan. Want door hard te werken aan een baan kun je een salaris krijgen, maar door hard te werken aan jezelf kun je zorgen voor een kansrijke carrière. Banen die komen en gaan, maar door up-to-date te blijven met kennis zorg je er tenminste voor dat je ook de keuze krijgt wanneer de mogelijkheden zich voordoen. In dat opzicht is de arbeidsmarkt dan ook onpersoonlijk en onverbiddelijk en zal deze onkunde, achterstand en passiviteit vroeger of later hard afstraffen. Daar tegenover staat juist dat degenen die de meeste toegevoegde waarde kunnen leveren ook de meeste mogelijkheden krijgen.

Pro-activiteit

In mijn werk kom ik ook de voordelen van pro-activiteit gelukkig regelmatig tegen. Om een voorbeeld te geven; twee .NET-ontwikkelaars van dezelfde leeftijd, een kreeg een salaris aangeboden van 3200 euro bruto per maand en de ander vierduizend euro bruto per maand (overige arbeidsvoorwaarden vergelijkbaar). Zelfde leeftijd, beide voor veertig uur per week en toch krijgt er een achthonderd euro bruto meer per maand dan de ander. Het verschil? Degene met vierduizend euro per maand had de afgelopen jaren de kennis en kunde opgebouwd om voldoende toegevoegde waarde te leveren die dat salaris rechtvaardigde. Uiteraard was het ook het ‘geluk’ van deze jongen dat een dergelijk baan beschikbaar kwam, maar buiten deze mogelijkheid was deze jongen nooit aangenomen wanneer hij niet over de specifieke kennis en kunde beschikt waar ze om vroegen.

Een ander voorbeeld van een .NET-ontwikkelaar die wij kennen is iemand van onder de dertig jaar die zijn salaris heeft zien groeien met negenhonderd euro in 1,5 jaar tijd door constant bezig te zijn met zelf-ontwikkeling. Bijna iedere dag was deze .NET-ontwikkelaar na zijn werk bezig met lezen en cursussen te volgen. De organisatie zag deze ontwikkelaar dan ook iedere maand groeien en was vervolgens graag bereid om hem meer salaris te betalen toen deze persoon hier om vroeg.

Echter het probleem bij veel mensen is dat ze zich vaak als slachtoffer van hun omstandigheden zien. Bij deze mensen kun je dan ook praten als Brugman maar voor hen zijn het altijd de omstandigheden die de oorzaak zijn van het feit dat ze geen baan kunnen vinden. Wat dat betreft heb ik al veel excuses de revue horen passeren; ‘mooi verhaal, maar je kent mijn werkgever niet’ of ‘de economie is momenteel zo slecht, het heeft allemaal toch geen zin’ of ‘ik heb leeftijd niet mee zitten, wie wil er nou iemand van boven de vijftig’ of het altijd populaire ‘ik heb daar geen tijd voor want …’ of nog erger ‘met dit kabinet kan ik beter stoppen met werken’. Wat dat betreft kan de lijst met externe oorzaken die je aan zou kunnen dragen als excuus om niet jezelf te hoeven ontwikkelen oneindig lang zijn, maar de realiteit is dat je op deze factoren weinig of geen invloed hebt.

In plaats van je te focussen op zaken waar je toch niks aan kan doen, is het veel belangrijker om juist te kijken naar wat je wel kan doen en hoe jij er voor zorgt dat je, ondanks alle omstandigheden, je kansen op een hoger salaris, leukere baan, meer technische uitdaging etc. vergroot.  Want geloof het of niet, er zijn altijd mensen te vinden die het nog moeilijker hebben, maar die het op de een of andere manier toch voor elkaar krijgen. 

Daarbij kan men het oneerlijk vinden of niet, maar het feit blijft dat de arbeidsmarkt zo werkt en men er echt niet bij gebaat is om datgene te vervloeken waar je het nu eenmaal mee moet doen. De arbeidsmarkt werkt namelijk niet op passiviteit maar op pro-activiteit. Hoe meer je erin stopt hoe groter de kans is dat je er ook datgene uithaalt wat er voor je inzit. Natuurlijk kun je ervoor kiezen lekker veilig in je ‘comfort zone’ te blijven zitten met een ´het zal mijn tijd wel duren´ instelling. Wees alleen niet verbaasd wanneer je op een dag wakkerschrikt met het beeld dat je aan de rand van de figuurlijke waterval zit en er geen mogelijkheid meer is om aan de stroming te ontsnappen, want dan is het te laat.