De Britse ‘The Cabinet Office’ (TCO) betrekt commerciële partijen bij het verder ontwikkelen en beheren van best practices (waaronder Itil) zoals die de afgelopen decennia zijn geformuleerd. Het is interessant om straks te zien hoe dit uitpakt. Geeft dit een nieuwe injectie aan initiatieven om door te ontwikkelen of zet dit de deur op slot voor het goed kunnen gebruiken daarvan. Deel 2 van een opsomming van best practices en alternatieven.
Recent schreef ik over de ‘uitverkoop’ van Itil. Het Britse TCO schreef een tender uit waarmee zij het intellectueel eigendom van haar best practices (waaronder Itil) overdraagt aan een op te richten joint venture. Inhoudelijk is er weinig over bekend. Bieders moeten met een geheimhoudingsverklaring en vanuit een samenwerking met andere partijen opereren. Er is formeel niets bekend over het toegestane deelnemingspercentage in deze joint venture. Ik ben buitengewoon benieuwd hoe een nieuwe ‘huisvader’ zich zal ontfermen over de Britse best practices.
Mijn vorige tekst ging alleen over Itil. De bovenstaande tender beslaat echter de hele ‘swirl’ suite van TCO. Hierin staan naast Itil nog andere practices. Mijn (enige) doel van dit artikel is een overzicht van alternatieven te geven, mocht je toch al met een methodiek aan de slag zijn. Een ‘methodiekenfrenzy’ wil ik er niet mee ontketenen. Aangezien de hieronder genoemde practices over het algemeen minder bekend zijn (Prince2 uitgezonderd), geef ik naast de alternatieven ook een korte uitleg over de TCO-variant. Bij de alternatieven neem ik de meest voorkomende varianten op, ongetwijfeld zijn de rijtjes hieronder niet altijd volledig.
De bekendheid van Prince2 evenaart (althans in Nederland) die van Itil. Prince2 biedt handvatten voor een gestructureerde aanpak van projecten. Belangrijke componenten zijn het voortdurend toetsen van een business case, een productgerichte aanpak en het besturen vanuit een stuurgroep met een business executive, senior user en senior supplier.
Onderstaande lijst is verre van volledig. Ongetwijfeld roep ik hiermee de nodige reacties op. Alternatieven voor (delen van) Prince2 zijn onder andere:
• CobiT (Control Objectives for IT and related Technology): een raamwerk voor het inrichten en besturen van een it-beheeromgeving. CobiT kent een lifecycle met daarin aandacht voor (het besturen van) projecten. Dit vindt plaats in de fase ‘Build, Acquire and Implement’.
• IPMA (International Project Management Association): dit bevat een competentieprofiel van rollen in het vakgebied projectmanagement. IPMA is een veelgebruikte standaard voor het examineren van projectmanagers en sinds kort ook programmamanagers. Een complete methodiek voor het uitvoeren van projecten maakt geen onderdeel uit van IPMA.
• ISO21500: Een recent gepubliceerde en niet certificeerbare iso richtlijn voor projectmanagement.
• ISO10006: een iso-standaard voor kwaliteitsmanagement van projecten.
• MSF (Microsoft Solutions Framework): Dit is een set van principes, modellen en processen voor het succesvol managen van projecten. MSF sluit aan op MOF (Microsoft Operations Framework), de practice voor beheer zoals Microsoft die beschikbaar stelt.
• PMBOK (Project Management Body Of Knowledge): met name in gebruik in Amerika en Azie. Dit is een verzameling van leerpunten van projectmanagement en een daarop gebaseerde aanpak voor projecten.
• PMC (ProjectMatig Creëren): Een Nederlands product en een projectaanpak die structuur en commitment aan elkaar verbindt. Blijven aansluiten bij de lijnorganisatie is volgens PMC randvoorwaarde voor succes. PMC zou een prima aanvulling kunnen zijn op een methodiek als Prince2.
• Rup: een methodiek voor het ontwikkelen van software. Rup is eind jaren 90 geformuleerd en kent net als Scrum een iteratieve aanpak.
• Scrum: een iteratieve manier van (oorspronkelijk) software ontwikkeling welke steeds breder wordt gebruikt. Deze methodiek kent kort cyclische projectactiviteiten (sprints). Scrum is een uiting van agile benaderingen.
Met risicobeoordeling op basis van M_o_R analyseer je vanuit strategische, programma, project en uitvoerende invalshoeken. Management of Risks identificeert en beheerst risico’s die invloed kunnen hebben op de doelstellingen van een organisatie. Een alternatief voor M_o_R is ValIT. Deze methodiek beoordeelt kosten, baten en risico’s van it-gerelateerde (business)investeringen. ValIT maakt sinds versie 5 onderdeel uit van CobiT (fase Align, Plan and Organise).
Dit is een methodiek die de waarde van programma en projectdoelstellingen maximeert in relatie tot de doelstellingen van belanghebbenden. Een alternatief voor M_o_V is net als bij M_o_R ValIT.
Door middel van MoP bewaak je de correcte invulling van investeringen en de blijvende aansluiting daarvan op de strategische doelstellingen van een organisatie. Dit doe je door het prioriteren en consistent besturen van programma’s en projecten. Een alternatief voor MoP is CobiT (fase Align, Plan and Organise). Een andere mogelijkheid is The Standard for Portfolio Management van de Project Management Institute (PMI).
Managing Successful Programs biedt een set van processen voor het besturen van een programma. Hierbij wordt nadrukkelijk de koppeling gezocht met de lijnorganisatie. Zeven principes staan daarbij centraal: afstemming op de bedrijfsstrategie; leiderschap bij de verandering; het visualiseren en communiceren van de betere toekomst; focussen op de baten en eventuele bedreigingen daarvan; waarde toevoeging; ontwerpen, ontwikkelen en opleveren van een coherente vaardigheid en leren van ervaringen uit het verleden.
Een alternatief voor MSP is The Standard for Program Management van de Project Management Institute (PMI). Dit is een verzameling van practices zoals het PMI die heeft verzameld. Hierbij zijn de raakvlakken beschreven met de beschrijvingen voor project- en portfoliomanagement zoals PMI die ook heeft.
Deze methodiek biedt praktische handvatten voor het opzetten van een PMO (Portfolio, Program of Project Management Office). Een alternatief kon ik helaas niet vinden, wellicht heeft een van jullie een suggestie.
Dit betreft een volwassenheidsmodel voor het goed inzetten van portfolio, programma of projectmanagement. Alternatieven voor P3M3 zouden OPM3 van het Project Management Institute (PMI) en ten dele ook het Capability Maturity Model (CMM) van de Carnegie Mellon University kunnen zijn. Dit zou je goed kunnen gebruiken in combinatie met de Nederlandse Competentie Baseline (NCB), een competentieoverzicht specifiek voor projectmanagers.
Het speelveld van de belangenorganisaties
Je hebt geen breed gedragen methodieken en standaarden zonder de organisaties die zich daarvoor verantwoordelijk voelen. Een algemene trend die de laatste jaren is waar te nemen is dat al deze organisaties naar elkaar toe groeien. Door kortingen op elkaars congressen en whitepapers waarin raakvlakken tussen elkaars methodieken worden beschreven ondersteunen zij elkaar. Voor mensen die zich bezighouden met (het gebruiken van) methodieken is het wellicht behulpzaam om deze organisaties te kennen. Als afsluiting van dit artikel in onderstaand kader een overzicht, ongetwijfeld heb je aanvullingen.
(dit artikel kwam tot stand met dank aan Mertine Middelkoop, projectmanager bij KPN Consulting)
Belangenorganisaties Best Practices
- APMG (Accrediting Professional Managers Globally): een instituut dat Accredited Training Organizations (ATO’s) certificeert en certificeringsprogramma’s voor diverse best practices beheert.
- ASL/BiSL foundation: een Nederlandse stichting welke het gedachtengoed beheert van de in haar naam voorkomende best practices.
- The Cabinet Office (TCO), voorheen OGC (Office of Government Commerce): de (Britse) overheidsinstantie die zich formeel eigenaar mag noemen van onder andere ITIL en Prince2. De voorloper van het OGC is de CCTA (Central Computer and Telecommunications Agency).
- ISACA (Information Systems Audit and Control Association): de ISACA is opgericht door EDP auditors. Zij is de hoeder van CobiT en ValIT en heeft chapters in ruim 70 landen. Het IT Governance Institute is het onderzoeksdeel van ISACA. In Nederland heeft de Norea het voornemen om met het ISACA Netherlands chapter te fuseren.
- ITSMF (IT Service Management Forum): een belangenorganisatie van ITSM professionals. Het ITSMF kent nationale chapters in ruim 60 landen. Het overkoepelende ITSMF International heeft haar thuisbasis in Groot-Brittannië.
- PMI (Project Management Institute): Een belangenorganisatie voor projectmanagers met 650.000 leden wereldwijd. PMI is de eigenaar van OPM3 en PMBOK.
- The Open Group: een consortium dat zich inzet voor het ontwikkelen van wereldwijde vendoronafhankelijke standaarden. The Open Group is onder andere eigenaar van ArchiMate en van The Open Group Architecture Framework (TOGAF).
- TSO (The Stationary Office): de geprivatiseerde uitgeverij van de Britse overheid. Naast ongeveer negenduizend andere jaarlijkse titels publiceert TSO de officiële boeken van de door TCO beheerde best practices.
- UGs (User Groups): voor diverse methodieken zijn samenwerkingsverbanden van gebruikers ontstaan. De Best Practice User Group doet dit in Nederland onder andere voor Prince2 en MSP.
Beste Michiel,
Met veel interesse heb ik je artikelen over de ‘uitverkoop’ van itil en de ‘swirl suite’ gelezen. Uiteraard volgen wij (Pink Elephant) de ontwikkelingen op de voet, aangezien ze een aardige invloed op onze bedrijfsvoering kunnen hebben.
Eigenlijk zouden we een stap terug moeten en de vraag moeten stellen of het wel een verstandige keuze is commerciële partijen te vragen de verschillende ‘best practices’ verder te gaan ontwikkelen en beheren.
Dit staat namelijk haaks op het gedachtegoed van itil (en andere methodieken) die juist ontwikkeld zijn om als ‘vrije’ standaarden te implementeren binnen iedere organisatie. Juist het feit dat dit geborgd is bij een onafhankelijke Overheidsinstelling zoals TCO is kern van het succes van de methodieken.
De stap dat vervolgens besloten wordt om een gesloten aanbesteding uit te schrijven waarbij er geen enkele controle is op de procedure om een partij uit te zoeken, vind ik echter nog een veel vreemdere keuze. Volgens mij zou dit in Nederland tegen elke regel van ‘openbaarheid van bestuur’ ingaan.
Al met al dus jammer dat er besloten is deze keuze te maken, maar zeker een leuk artikel voor discussie.
Hallo Jan-Willem,
Dank voor je reactie en belangstelling. Ik ben het met je eens dat het door jou geschetste scenario een risico inhoudt. Tegelijk zijn er voldoende commercianten die een bijdrage leveren aan (overigens vaak meer op techniek gerichte) standaarden.
Ik hou voorlopig nog een open blik op de toekomst, we zullen zien waar ITIL en andere methodieken zich over een tijdje bevinden. Elke commerciant moet zich realiseren dat er voldoende alternatieven zijn indien men het te bont maakt. Laten we afspreken dat dit verhaal een vervolg krijgt zodra de tender is gegund aan een bieder.