Het detacheren van it-professionals in de oude vorm van ‘uurtje-factuurtje’ heeft zijn langste tijd gehad. Bedrijven willen, en terecht, vooraf weten wat een it-project gaat kosten om zo beter te kunnen budgetteren. En bedrijven willen weten wat een nieuw project oplevert. Voorheen was het heel normaal dat een flink deel van het it-budget werd besteed aan het doorlopend inhuren van gespecialiseerd personeel.
De huidige economische perikelen dwingen bedrijven echter vooraf de waarde van een it-project helder te hebben. Vervolgens gaat men shoppen om gekwalificeerd personeel te zoeken die het project kan uitvoeren, binnen budget en tijd. Ook het eindeloos verlengen van een opdracht met nieuwe toepassingen behoort tot het verleden. Tegenwoordig is een ‘open einde’ bij een project uit den boze, het moet vooraf heel helder en duidelijk zijn welke kosten en hoeveel tijd geïnvesteerd moet worden.
Bedrijven die it-specialisten detacheren komen dus niet meer weg met het eenvoudig ‘wegzetten’ van mensen. Zij moeten een omslag maken naar projectmatig werken met geprognotiseerde oplevertijden en prijzen. Voor detacheerders betekent dit dat men vóór het inleveren van een offerte goed moet weten wat de it-situatie bij de klant is. Maar ook hoe snel zijn eigen it-professionals werken en hoe hoog het kennisniveau is. En dat is natuurlijk een behoorlijke uitdaging. Want een it-project is geen exacte wetenschap.
Het is lastig te voorspellen hoe de techniek in de praktijk precies uitpakt. Dat maakt het inplannen van professionals voor it-projecten zoals bijvoorbeeld een identity- of een access management-oplossing moeilijk. Mede daarom is het uitermate belangrijk dat de klant openstaat voor een tussentijdse veranderingen in de planning, ofwel een ‘change request ’, noodzakelijk om het project succesvol op te leveren. Dit request onderbouwt waarom een project langer duurt, en dus duurder wordt dan aanvankelijk begroot. Een sterke vertrouwensband is natuurlijk onontbeerlijk voor deze manier van samenwerking.
Ouderwetse detachering verandert in fixed-price projectplanning. Is dat positief? In mijn optiek wel. Het vereist namelijk een goed inzicht in de unieke situatie van de klant en een nauwe samenwerking met de klant. Tegelijkertijd is er een intensieve samenwerking en begeleiding van de it-specialist. Een detacheerder weet daardoor precies wat zijn of haar sterke en zwakke kanten zijn. De veranderingen zijn misschien het gevolg van een negatieve (lees economische) situatie, maar leveren een positief resultaat. Mensen raken aan alle kanten nauwer bij elkaar betrokken. Dat maakt de werksituatie prettiger en de projecten succesvol.
Ik vraag me af of het in de praktijk echt zo zal gaan werken. De meeste projecten die ik zie zijn op voorhand al onduidelijk gespecificeerd, terwijl al wel met de bouw moet worden gestart.
Bij fixed price projecten zul je die zaken af willen kaderen met als gevolg bakken meerwerk.
Dit is overigens geen IT-only probleem, ook in de bouw zie je dat gebeuren. Sommige grote bouwers spelen daar ook handig op in bij aanbestedingen.
Ben het eens met de stelling. Ik zie dat bij een aantal van mijn klanten al gebeuren. Terwijl wij, Testpeople, alleen op testgebied actief zijn, is er toch soms de wens om outputgedreven te werken en dus factureren.
Ik kan je vertellen, dat is een uitdaging! Maar die ga ik graag aan want je wilt toch dat je klanten alleen betalen voor daadwerkelijk geleverde toegevoegde waarde?
Zeker is het dan zo dat vertrouwen key is in deze situatie. En de reactie van Benno snap ik goed. Maar je zou eigenlijk niet met het project moeten starten als je niet weet wat je wilt bereiken.
Dit artikel had ook in de comptabel van 1998 kunnen staan, de praktijk is weerbarstiger. Beiden zullen blijven bestaan omdat er en capaciteit en expertise behoefte is en er ook projecten moeten worden gedraaid.
Aanbieders blijken het nog steeds lastig te vinden om op projectmatig aan te beiden, waardoor de klanten zelf projecten uitvoeren, ipv dit aan de aanbieders over te dragen.
De wens is de vader van de gedachte, vanuit de opdrachtgever gezien. Natuurlijk wil die weten waar ie aan toe is en wat de investeringen zijn, maar dan moet de opdrachtgever ook precies weten wat deze wil, dat is al een project opzich (en als de opdrachtgever dat uitbesteed, zou dit dan fixed price zijn?).
Fixed price is nagenoeg alleen mogelijk bij standaard werk of waar de specificaties compleet zijn.
Zoals Willem zegt, dit had vorig millennium ook hier kunnen staan. Een goede onderbouwing is dan ook ver te zoeken en zolang fundamentele principes hierin niet veranderen zou uurtje-factuurtje ook niet snel veranderen.
Wat je dus in de praktijk veel ziet is dit: Opdrachtgever toont zijn opdracht. Opdrachtnemer doet een schatting door de opdracht in onderdelen op te breken. Opdrachtgever geeft opdrachtnemer de opdracht die het meest aansprekende en geloofwaardigste plan aanbiedt (bij de partij waar hij ook al eerdere ervaring mee heeft of die hij het gunt).
Als de opdrachtnemer het niet gaat halen met de geschatte uren dan moet hij dit tijdig melden EN uitleggen waarom de uren niet kloppen. Met deze kennis wordt een nieuwe schatting gemaakt MAAR de opdrachtnemer zal natuurlijk ook een redelijk deel van deze onverwachtte uren voor zijn rekening moeten nemen.
Hiermee heb je een niet perfecte maar wel vaak werkbare situatie gecreëerd. Fixed price betekent twee dingen:
1) Het risico ligt bij de opdrachtnemer, dus de prijs gaat omhoog.
2) Er wordt letterlijk volgens specs gebouwd en in IT land (en NL land) is dat nagenoeg nooit wenselijk. Bij afwijkingen is de opdrachtgever de Sjaak en heeft dan een slechte onderhandelingspositie.
Beide punten zorgen voor een situatie waarin samenwerken en vertrouwen niet de basis vormen en dat heeft direct invloed op de kwaliteit van die samenwerking en het product wat daaruit voortkomt.
Ook zie je tegenwoordig veel Agile aanpak. Het grote voordeel hiervan is dat de opdrachtgever steeds een vinger aan de pols heeft en ook inzicht krijgt in de inspanning en het dus ook beter begrijpt en bij kan sturen. Er wordt wel gewerkt als een team met positieve energie en op basis van vertrouwen. Geen wij tegen zij gevoel.
Lang leve “uurtje-factuurtje”!
@Willem,
Nou, je opmerking over 1998 zette me wel aan het denken. Ik heb op de Computable gezocht op “factuur”, “detachering” en “uurtje-factuurtje” en gekeken wat er in 1998 over werd geschreven. Ik vind het beeld zelf best dubbel, wat vind jij? Kijk er zelf maar eens naar.
http://www.computable.nl/artikel/nieuws/225605/250449/itindustrie-minder-conjunctuurgevoelig.html
“… detacheerders, zoals CMG, Ordina, Cap Gemini en TAS […] kunnen daardoor hun omzet zien teruglopen”
http://www.computable.nl/artikel/nieuws/214857/250449/bedrijven-bieden-op-gedetacheerden.html
“…Detacheringsbedrijven moeten daarom waakzaam zijn. Alleen goede begeleiding kan een leegloop voorkomen.”
http://www.computable.nl/artikel/praktijk/ictbranche/1309422/2379258/itbestedingen-groeien-dit-jaar-met-11-procent.html
“… bestedingen aan dienstverlening zullen vooral op het gebied van detachering, advies […] groeien”
http://www.computable.nl/artikel/nieuws/214601/250449/itbedrijven-blijven-deeltijdwerk-weren.html
“uurtje-factuurtje is heel normaal”
http://www.computable.nl/artikel/achtergrond/outsourcing/1371310/1276946/eigenzinnig-cmg-houdt-vast-aan-uurtje-factuurtje.html
Terwijl menig IT-bedrijf niet weet hoe snel ze de markt moeten vertellen geen leverancier van automatiseringsproducten en -diensten meer te zijn maar een leverancier van oplossingen, houdt systeemintegrator CMG koel vol: “Het merendeel van onze omzet komt van het leveren van diensten tegen een uurtarief.” Uurtje factuurtje dus.
Uurtje factuurtje mag dan wel duurder zijn maar IT maatwerk is nog steeds vakwerk en als je het goed wilt hebben zul je het niet hoeven af te raffelen wat bij fixed price vaak wel het geval is. En al helemaal als de goedkoopste aanbesteder de opdracht heeft binnengesleept.
Besparen op de prijs kan je door te zorgen dat het ontwerp goed en vooral duidelijk gemaakt wordt en dit desnoods gecontroleerd door een derde partij zodat de bouwers exact weten wat ze moeten doen.
Ik denk dat in deze discussie een fundamenteel probleem wordt aangekaart. Nog niet zolang geleden hadden we de discussie over opdrachtgeverschap naar aanleiding van de publicatie van het boek “We moeten wel leren van mislukte IT-projecten” van Carolien Schönfeld. Ook uit haar onderzoek kwam naar voren dat de kwaliteit van het opdrachtgeverschap grote invloed heeft op de beoogde resultaat van het IT project. De kwaliteit van het opdrachtgeverschap bepaalt in ieder geval of de aanpassingen in de informatisering op basis van fixed price aanbesteed kunnen worden.
Mijn indruk is dat de kwaliteit van het opdrachtgeverschap moeilijk is te verbeteren, als de besturing van organisatie processen zelf niet verbeterd. Zolang organisaties functioneel georganiseerd zijn, zal het opdrachtgeverschap bij een lijnmanager worden belegd. Een lijnmanager heeft echter heel andere taken en verantwoordelijkheden, dan een procesmanager. Een procesmanager draagt verantwoordelijkheid voor de ‘output’ van een organisatieproces. Hij of zij overziet daardoor de gehele keten en kan daardoor beter de ondersteuning door informatisering overzien en beoordelen. Dus of in de ICT meer fixed price opdrachten zullen worden vergeven, hangt af van de mate waarin processturing is ingevoerd in organisaties.
Op zich is uurtje-factuurtje heel eerlijk. Voor een uur werk krijg je een uur betaald. Handig als de klus vooraf niet helemaal helder is.
Soms is fixed price een betere verrekening. Als je bijvoorbeeld zowel als opdrachtgever als opdrachtnemer goed kunnen inschatten hoeveel tijd iets gaat kosten.
De vuistregel luidt: standaardwerk = fixed price en maatwerk = uurtje factuurtje. En van vuistregels mag je samen natuurlijk afwijken.
Dit gaat uiteraard alleen op voor projecten, voor consultancy opdrachten is het al weer een stuk lastiger om een vaste prijs af te geven voor de gehele opdracht. In veel gevallen ben je afhankelijk van de beschikbaarheid van informatie en mensen bij de opdrachtgever. De aanbieder zal dus altijd een afhankelijkheid in doorlooptijd op moeten nemen in de contracten.
Ik vraag me vooral af hoe je dit denkt te realiseren bij Interim opdrachten, waarbij de klant afhankelijk is van beschikbaarheid op de arbeidsmarkt…
Als eindconclusie met focus op project management zou ik willen zeggen dat wanneer de PM kosten niet zijn begroot in het PvA of PID, de PM zijn/haar werk niet goed doet. En ook hier geldt weer dat een middelgroot tot groot IT project teveel variabelen kent om 100% garantie op budget te kunnen bieden.
De enige manier om een gericht budget af te geven is er bij de klant op aan te sturen een gedegen voortraject te houden. een goed uitgedachte architectuur, functionele wensen en eisen, allocatie van interne expertise, evenals een impact analyse. Pas dan kun je een project en de PM inzet budgetteren.
Al met al vindt ik dit stuk een beetje onaf en de discussie is in de afgelopen jaren al vaker gevoerd (vooral bij de overheid).
Ik blijf met toch verbazen over het “sterren” systeem van de redactie. Op welke criteria wordt nu gekozen voor het aantal sterren?
Want waarom zou consultancy moeilijker te budgetteren zijn? Het is juist veel makkelijker om consultancy fixed price aan te bieden. Juist omdat je vaak een methode gebruikt en er geen technische complexiteit aan te pas komt.