Recent was ik aanwezig bij een bijeenkomst ‘i-Versneller Webrichtlijnen’ voor gemeenten. Ik kan me voorstellen dat u fronst bij deze titel. Na de bijeenkomst begreep ik waarom het Kwaliteitsinstituut Nederlandse Gemeenten (KING) het ‘versneller’ noemt. De hele overheid had namelijk in december 2010 al aan de webrichtlijnen voor toegankelijke websites moeten voldoen. Op dit moment scoort slechts 2 procent voldoende.
Het volgende ijkpunt is 1 januari 2013 waar het doel is om 100 procent van de gemeenten te laten voldoen aan 16 belangrijke (van de 95) punten. Op 1 januari 2015 moeten ze allemaal aan alle richtlijnen voldoen. Kortom, dit gaat nog wel even duren. Vanzelfsprekend popt hierbij de vraag op; hoe komt het toch dat dit zo traag gaat bij de overheid?
Volgens mij zijn er meerdere oorzaken. Ten eerste hebben we het over communicatierichtlijnen en daar zijn mensen bij voorkeur eigenwijs in. Iedereen weet dat je beter verstaanbaar bent als je articuleert en de luisteraar aankijkt. Dus niet wegkijken of je mond achter een hand houden. Toch doen mensen dat veelvuldig. Als mijn schoonmoeder uit Emst zegt: 'de fine en de motrège wurd oe ‘t herdst deur bedunderd', weet zij ook wel dat haar stadse schoonfamilie dit niet verstaat. Met andere woorden; we houden niet zo van richtlijnen die onze communicatie beperken ondanks dat we weten dat het beter is. Dat betekent dat je consequent en stelselmatig de voordelen zal moeten blijven uitleggen.
Ander punt is dat webrichtlijnen gewoon een integraal onderwerp van de dienstverlening moeten zijn. Het is geen doel op zich om aan richtlijnen te voldoen, maar slechts een middel. Als je als gemeente geen dienstverleningsconcept of visie hebt, moet je er eigenlijk niet aan beginnen want je krijgt grote problemen met de invoering ervan. Indien zo'n concept er wel is dan heeft het ook politieke en bestuurlijke prioriteit.
Ten slotte zijn de webrichtlijnen onvoldoende flexibel. Wanneer je op dit je moment je website aan responsive design laat voldoen om ook beter toegankelijk te zijn voor smartphones wordt-ie afgekeurd. Dit betekent dat de richtlijnen onvoldoende snel anticiperen op betere technologie.
Wat betreft 2015; zoals een bekend spreekwoord zegt: 'wulle sult kieken wat t wurd.'
Het valt inderdaad niet mee, doorvoeren van die webrichtlijnen. Ik vond je eerste argument heel verrassend, en het tweede: het spreekt voor zich dat ik daar helemaal achter sta! Webrichtlijnen zijn een middel, geen doel. En als je doelloos aan de slag gaat, wordt het niets.
Maar je derde argument, daar zit ik over na te denken. Het kan wél naar mijn idee, een toegankelijke want responsive website op te leveren. Zeker met webrichtlijnen versie 2. Over welke richtlijnen ben je gestruikeld? Zijn die uit een inspectie gekomen?
Ik ben benieuwd!
Smartphone – responsive design – niet ok? Geldt dat ook voor webrichtlijnen 2? En hoe zit dat met WCAG 2.0?
Helaas blijkbaar geen reactie meer van de schrijver. De derde bewering vraagt toch echt om uitleg zoals Wiep al vraagt, omdat het eenvoudigweg niet waar is.
Ik zal het volgende week aan een consultant van KING vragen, die woensdag aanwezig is bij het Cascadiscongres in Driebergen. Hij heeft dit recent aan een groep gemeenten meegedeeld.
Goedemiddag allen,
Allereerst een goed artikel, wat zeker de pijnpunten toelicht die ik persoonlijk, maar ook in mijn rol vanuit KING kan onderschrijven. Toegankelijkheid moet zich in het DNA van een organisatie kunnen nestelen; als het als project wordt gedefinieerd en stopt na het behalen van welk niveau dan ook ben je twee weken later weer terug bij af als het gaat om redactiewerkzaamheden e.d.
Met betrekking tot het derde pijnpunt dat je benoemt; het klopt dat binnen Webrichtlijnen 1 het gebruik van Responsive Design op basis van media queries niet is toegestaan. Dat komt doordat WR1 een sterk technisch restrictiemodel ken. Omdat dat setje richtlijnen stamt uit 2004, en geen rekening is gehouden met technologische vooruitgang is het dus simpelweg gedateerd en lastiger toepasbaar in deze tijd. Daar komen dan natuurlijk ook de stigma’s vandaan dat je met WR geen mooie site zou kunnen ontwikkelen (wat overigens onzin is, maar toch) en het een rem betekent voor de vooruitgang van je organisatie (in zekere zin dus waar).
Met Webrichtlijnen 2 (aangenomen tot norm op 23 juni 2011) is het gebruik van media queries (a.k.a. responsive design) wel toegestaan. Waarom? Omdat Webrichtlijnen 2 technologie-onafhankelijk is opgesteld en veel meer uitgaat van principes waaraan je de toegankelijkheid van een website kunt toetsen. Welke technologie je daarvoor gebruikt staat hier in feite los van, hoewel sommige technologieen natuurlijk niet slim zijn om te gebruiken en daarom worden afgekeurd (frames en tabellen voor ontwerp, en flash en silverlight zonder alternatief bijvoorbeeld).
Met WR2 zal logica dus opnieuw gaan regeren, en dat is een goede – zo niet de enige juiste – ontwikkeling! De reden dat KING nu nog gebruik maakt van WR1 is omdat WR2 vooralsnog onvoldoende toetsbaar is, en we daar dus geen goede waardering aan kunnen koppelen.
Om nog de vraag van Han Sinke te beantwoorden ten slotte; WCAG 2.0 is integraal opgenomen in WR2, en accepteert dus eveneens het toepassen van media queries.
Ik hoop hiermee een passend antwoord te hebben gegeven, bel of mail gerust bij verdere vragen!
Hoi Robert,
Vanuit de i-Versneller Webrichtlijnen wil ik je graag een reactie geven.
De webrichtlijnen moeten inderdaad geen doel op zich zijn maar een (zo flexibel mogelijk) middel om de digitale toegankelijkheid te waarborgen. Niet alleen om mensen met een beperking een toegankelijker website te bieden, maar ook om bijvoorbeeld in te spelen op het toenemende gebruik van mobiele apparaten. Dat is een gezamenlijke uitdaging.
Ook ben ik het met je eens dat de webrichtlijnen moeten passen binnen een breder dienstverleningsconcept met bestuurlijke prioriteit. Dat is bij veel gemeenten niet het geval. We moeten daarom blijvend uitleggen en agenderen wat de (gemeentelijke) voordelen van digitale toegankelijkheid zijn op het vlak van de gemeentelijke dienstverlening.
De i-Versneller Webrichtlijnen speelt op al deze punten in. Gemeenten gaan aan de slag met verschillende thema’s: toegankelijkheid binnen het brede dienstverleningsconcept, communicatie, leveranciermanagement, techniek, beheerorganisatie en contentmanagement en borging.
Om bewustwording en verbetermogelijkheden van de digitale toegankelijkheid te creëren, bieden wij onze deelnemers een quick scan van hun website. Daarmee bieden we we naast de feitelijke bevindingen op de verschillende ijkpunten ook concrete oplossingen. De gemeente krijgt zo heel concrete handvatten om de bevindingen zelf te evalueren. Dit is een methodiek die in België al met succes wordt toegepast.
Als je over bovenstaande punten nog een keer verder wilt praten, dan doe ik dat uiteraard graag!
Nicole Oltheten
Projectleider i-Versneller Webrichtlijnen