Waarom leren we toch niet van al de moeite en ellende uit het verleden? Sinds automatisering een vakgebied is waar op mondiale schaal aan gewerkt en verdiend wordt, is die zelfde automatisering het toneel van een voortdurende strijd tussen standaardisatie en specialisatie, tussen samenwerken en concurreren, tussen kikkers die willen samenwerken en schorpioenen die dat niet kunnen.
Een schorpioen vroeg op een ochtend aan een kikker of hij op de rug van de kikker mee mocht naar de overkant van de rivier. 'Dat denk ik niet', zei de kikker. 'Ik ken jou, jij bent een agressief baasje en ik heb geen zin een een steek met je giftige staart. Dat overleef ik niet'.'Ik zal je niet steken', zei de schorpioen beminnelijk. 'Als ik je steek verdrinken we beiden'. Daar heeft de schorpioen gelijk in, dacht de kikker en liet depcchorpioen op zijn rug klimmen. De kikker liet zich met de schorpioen op zijn rug in het water zakken en begon te zwemmen. Ze waren echter nog niet halverwege, of hij voelde de steek van de staart van de schorpioen in zijn zij. 'Waarom?', zei de kikker, die zijn kracht al uit zijn benen weg voelde vloeien. 'Het is mijn natuur', zei de schorpioen, terwijl ze samen langzaam onder water verdwenen.
Werkelijkheid in recent verleden
Om maar eens ergens te beginnen. Begin jaren tachtig kwam IBM met de personal computer met daarop Microsoft DOS als besturingssysteem. Een doorslaand succes, niet primair vanwege de kwaliteit, maar doordat hiermee betaalbaar voor een groot publiek computer technologie beschikbaar kwam. Na IBM volgden snel vele andere hardware-leveranciers die met hun eigen pc op de markt kwamen. Zij kregen zelfs een eigen soortnaam: de klonen.
Probleem was natuurlijk dat de kloon, het woord zegt het al, niet (veel) af kon wijken van het origineel. Als de kloon het zelfde doet als het origineel, hoe verover je dan een plaatsje in de markt? Hiervoor waren twee strategieën voor handen, die beide uitgeoefend zijn: zorg dat je goedkoper bent, of zorg dat je net iets anders bent. Zo kon het gebeuren dat leveranciers PC's gingen leveren die, naast het standaard door Microsoft geleverde OS, 'natuurlijk' eigen features & functions hadden waardoor ze zich onderscheidden van de concurrentie.
Mooi, behalve dat daardoor de uitwisselbaarheid en samenwerking tussen de verschillende merken lastiger werd. In de vroege pc-tijd nog niet het grootste probleem, want computeren was vooral iets wat je op je eigen pc deed. Het internet lag nog in de luiers en uitwisselen van informatie deed je keurig per bestandje op een floppy. Wel graag teksten uitleveren in het formaat van DW4 of WordPerfect. De markt was en is dol op de facto standaarden om maar verder te kunnen. Microsoft heeft dit als geen ander begrepen en heeft dan ook met de Office suite jaren deze standaard kunnen zetten.
Werkelijkheid nu
De pc is maar een voorbeeld. Het zelfde patroon herhaald zich in de virtualisatie, in de gegevensuitwisseling (hoe veel XML-dialecten zijn er inmiddels?) en op vele andere plaatsen. Hoe ga je daar mee om? Als er één partij is die de markt domineert, dan is het lastig daarnaast een plek te creëren als je je niet conformeert aan de formaten voor documenten en communicatie van de concurrent. Miljoenen euro's en dollars zijn dan ook gaan zitten in de strijd om dan wel de bestaande formaten 'open' te maken, dan wel om een nieuwe open standaard geaccepteerd te krijgen.
Het bloed kruipt echter waar het niet gaan kan. Zelfs binnen de wereld van open source, die toch juist tot doel heeft om software breed beschikbaar en toegankelijk te maken, ontstaan verschillende oplossingen met het zelfde doel die niet vlekkeloos onderling uitwisselbaar zijn.
Had dit mechanisme, deze 'natuur van de markt', niet bestaan, dan zouden we veel verder zijn. In plaats van enorme investeringen van geld en energie in concurrerende producten en technologieën, zouden we samen werken aan het steeds verder ontwikkelen van een naadloos communicerend, optimaal functionerend wereldwijd it-platform.
Zijn we dan nu met cloud computing in die ideale wereld aan beland? Kunnen kikkers en schorpioenen veilig samen de rivier over steken? Is cloud het generieke, open platform waar we allemaal zo'n behoefte aan hebben? Helaas, nee. Zoals elke meteoroloog je vertellen kan, zijn er vele soorten wolken. Ze bestaan allemaal uit waterdruppeltjes of ijskristallen en ontstaan in door water verzadigde lucht. Daarna beginnen de verschillen echter. Niet alleen in hun uiterlijk, maar ook in omvang, vermogen om neerslag te genereren, et cetera. Dan bestaan daarnaast nog de wolken die wolken lijken, maar eigenlijk heel iets anders zijn. Zandstormen en rookwolken wekken soms de indruk wolken te zijn, maar wie een verkoelende bui verwacht komt bedrogen uit.
Cloud computing is niet veel anders. Het lijkt dat de overeenkomsten (het op basis van gebruik afnemen van computercapaciteit) kleiner zijn dan de verschillen. Wie dacht dat het naar de cloud brengen van zijn of haar workloads het einde zou betekenen van lock-in situaties bij leveranciers, komt bedrogen uit. Zelfs het van Amazon naar Microsoft of van Rackspace naar Google overbrengen van een enkele workload, is geen eenvoudige geautomatiseerde handeling. Immers, het is nu eenmaal de markt eigen om te proberen klanten vast te houden door net iets anders (beter) te zijn dan de concurrent. Dat is de natuur van het beestje.
Antwoord: Nee
Cloud is aardig maar gewoon een zoveelste hype.
Cloud bied ook evenmin als de andere technieken een standaard oplossing voor alles wat afwijkt van een briefje tiepen en mailtje versturen.
Daar komt nog eens bij (zoals ik al zovaak heb aangegeven) dat ICT meer is dan kantoorautomatisering.
Daarbij proef ik in je verhaal ook nog eens een beetje de smaak van WC-eend.
Verder leuk geschreven artikel dat dan weer wel 😉
Leuk artikel met ook wat geschiedenis, verhalen en vergelijkingen.
Maar wie is de kikker? En wie de Schorpioen?
Helaas wordt cloud computing volgens mij weer verkeerd begrepen, ook door Pascal overigens.
Het klopt dat de manier waarop Google cloud computing gebruikt heel anders is dan Amazon of zelf Microsoft dat doet. Maar cloud computing in zichzelf lost niets op en pretendeert dat ook niet. Het is gewoon aan manier om bronnen op te wekken.
Een groot verschil tussen cloud computing en stroom is dat stroom geleverd wordt in een standaard. Althans, zo lijkt het. Maar als je kijkt naar de uitwisseling en doorgifte van stroom tussen centrales onderling zie je dat er niet 1 smaak stroom is, ook de manier waarop zonne energie of windenergie wordt omgezet is anders. Maar waar het op neer komt is dat je als eindgebruiker stroom worst vind, zolang het er maar is. En zo is het ook voor cloud computing. Cloud computing is alleen maar interessant voor leveranciers van online diensten en software.
Maar goed, ik sla weer door. Back on-topic
Vendor Lock-In vind plaats op diverse niveaus. Als je SAP in gaat zetten is het evident dat een exit strategie duur is. Dit maakt SAP geen schorpioen, als je maar de juiste keuzes maakt waarom je SAP in wilt zetten.
Als je Share-Point in gaat zetten klinkt dat ook als een Vendor Lock-in, maar je kunt je sharepoint spullenboel wel oppakken en naar een ander hoster brengen. Ja je betaalt ook licentiekosten aan Microsoft, maar is dat erg? Als je een diepte inverstering maakt in een open-source product zit je in de regel ook een tijd aan dat platform vast. Je hebt dan weliswaar misschien geen licentiekosten, maar zit wel in een eco-systeem.
En je kunt wel degelijk vrij simpel switchen tussen Windows Azure en bijvoorbeeld Amazon EC2. Geautomatiseerd? Nee, maar welke overstap is dat wel?
De strijd tussen specialisatie en standaardisatie is evident en af en toe komt er een dominante winnaar uit.
Maar goed, cloud computing is the way to go, althans dat geloof ik. Automatisering is gewoon een kunst en cloud computing lost dat niet op omdat cloud computing net als stroom geen functionaliteit inzichzelf bevat. Het is alleen een middel om bepaalde onderdelen van automatisering gemakkelijker te maken zodat je kut focussen op waar het nu werkelijk om draait.
@ Henri,
Ik deel je mening dat cloud niet de oplossing voor alles is. Niet alles past in de cloud en de migratie naar de cloud is echt niet simpeler dan anders. Echter begint het probleem van het creëren van verkeerde verwachtingen grotendeels bij de verschillende leveranciers van cloud computing.
Nog te vaak wordt er gepretendeerd dat cloud de “holy grail” is voor al je IT problematiek. In reclamecampagnes en filmpjes wordt cloud als de oplossing flitsend aan de man of vrouw gebracht.
In mijn optiek ligt het dus aan de wijze van marketing en aan de gebrekkige of niet correcte voorlichting welke er nog te vaak verstrekt wordt. Alle discussie en onduidelijkheid op het gebied van cloud computing wordt hier grotendeels ook door veroorzaakt.
Hoe komt dit? Het antwoord is simpel. Teveel leveranciers houden er verschillende definities en standaarden op na. Met de verkeerde verwachtingen en voorlichting kan cloud computing wel eens die nare schorpioen zijn waar Guido het in zijn artikel over heeft.
En dit is natuurlijk doodzonde en vertraagt de transitie / migratie naar de cloud onnodig. Er is zoals hier eerder wel eens geroepen is nog te veel “cloudwatervrees”.
Op dat gebied ligt er dus nog een schone taak voor de cloud evangelisten van deze wereld in het verschiet. Maar dat is bij jouw denk ik wel in goede handen.
Henri,
Ik ga toch weer op je reageren en wel op de uitdrukking ‘Worst vinden’ omdat dit (geheel off-topic) wel interessant is als ik me een uitspraak van dhr. Donner herinner naar aanleiding van misbruik Wet Openbaarheid Bestuur. Deze toenmalige minister vond transparantie (lees inzichtelijkheid in het proces/systeem) geen doel en ook jij lijkt hier op aan te sturen met je betoog. Want inderdaad is het zo dat het de eind-gebruiker worst zal wezen hoe alle applicaties, data en andere gadgets naar hem of haar toe komen. Net als dat gebruikers zich niet druk maken om de kosten zolang deze maar niet op het eigen budget drukken of het beheer zolang het maar doet wat ze willen.
Naast de technische lock-in, die inderdaad overkoombaar is zit er ook nog een prijskaartje aan en denk ik vanuit dat perspectief dat vooralsnog het Paretoprincipe van toepassing is: 80% naar de cloud en 20% on-premises zal dus uiteindelijk nog niet veel besparen. Dit simpelweg omdat kosten van techniek nog maar een klein deel van de gehele TCO uitmaken, mede ook omdat veel van de gebruikte applicaties helemaal niet ontworpen zijn voor de Cloud. Dat betekent dat er extra maatregelen nodig zijn om het geheel onder controle te kunnen houden en te voorkomen dat we de ‘serversprawl’ door zetten in de Cloud.
Daarmee wil ik niet zeggen dat de Cloud niet interessant is maar benadrukken dat een ‘eco-systeem’ uit meer bestaat dan een paar servers waarop applicaties draaien. Een stand-alone applicatie, een paar gebruikers of wat data migreren zou best eens binnen een paar dagen gedaan kunnen worden maar wordt heel wat complexer als aantallen en afhankelijkheden toenemen. En met laatste bedoel ik niet alleen de relaties die er tussen applicaties zijn maar ook de afhankelijkheden met processen.
@pascal
Speciaal voor jouw dus nog wat extra WC-eend:
http://www.slideshare.net/edekkinga/hybride-cloud-strategy
Guido, complimenten met deze blog. Ik heb hem met plezier en instemming gelezen.
In de historie van de informatietechniek hebben we vele soorten IT-architecturen zien ontstaan. Maar het mainframe – dat in de jaren 90 werd doodverklaard – bestaat nog steeds en heeft zeer trouwe klanten. De client-server omgeving zal nog tientallen jaren in ons midden blijven, wat cloudproviders ook beweren. En de cloud? ja die zal in vele vormen om ons heen opkomen en ons óók ter beschikking staan. Gestandaardiseerd of niet.
Ontwikkeling laat eerder een ‘en/en’-situatie ontstaan dan een ‘of/of’-situatie. Werkelijke innovatie creëert een werkelijk nieuwe wereld (de postkoets is echt verdwenen, de pijl en boog ook) maar ik weet niet zeker of cloud-computing nu een echte innovatie is. Eerder een nieuwe (extra) mogelijkheid om onze informatiehuishouding in te richting en buiten onze datacenters verder te consolideren op het gebied van processing en opslag.
Volgens mij is alle kanten op ontwikkelen en uiteindelijk daar een goede oplossing uit laten ontstaan helemaal niet verkeerd.
Zo werken de grote bedrijven tegenwoordig allemaal.
Kijk gewoon welk klein bedrijfje succesvol is en koop dat over.
Dat werkt goedkoper dan het van te voren allemaal uitdenken en de plank misslaan (sovjetunie methode).
Volgens mij heeft cloud niets te maken met standaarden.
WAAR je iets opslaat of draait staat los van WAT je opslaat en draait.
De gegevens van een boekhoudprogramma in de cloud kan je nog steeds niet uitwisselen met een ander boekhoudprogramma in de cloud.
Heren,
Dank voor jullie vriendelijke woorden. Ik ben blij dat mijn blog jullie heeft kunnen amuseren en heeft aangezet tot het schrijven van de bovenstaande reacties. Enkele opmerkingen van mijn kant:
@Pascal: Dat kantoor automatisering iets anders is (een subset, zou ik zeggen) dan ICT hoef je mij als afgevaardigde van WC-Eend niet te vertellen 😉
Strekking van mijn verhaal moet vooral zijn dat in de ICT, zoals ook elders in de maatschappij, het bloed kruipt waar het niet gaan kan. Terwijl we weten dat uniformering de beste oplossing geeft, blijven we zoeken naar manieren om ons, ten koste van de uitwisselbaarheid, te onderscheiden van de concurrentie. Dat is de natuur van het beestje.
@Henri: ICT is geen stroom. Klopt, en zelfs in de stroomvooziening zijn we niet eenduidig. Onze 220 volt wisselstroom en standaard stekkers zijn anders dan de stekkers in de UK, de USA, etc.
Over de vraag wie de kikker en wie de schorpioen is… Beide doen wat ze doen. Volgens mij is de strekking van de fabel niet dat de schorpioen gemeen of dom is. De strekking is dat we allemaal conform onze natuur handelen, of we willen of niet.
@ Hans: Of cloud een innovatie is denk ik eigenlijk niet. Daar is het een te difuus en breed gebruikt begrip voor. Wellicht, en tijd zal dat leren, dat cloud zich uitkristalliseerd naar een werkelijk nieuw, anders en vervangend IT delivery model.
@Corne: Je hebt helemaal gelijk dat innovatie gebaat is bij vrijheid. Bij Google mogen medewerkwers een percentage van hun tijd vrij besteden. Geen voorwaarden vooraf. Juist die vrijheid heeft Google een aantal zeer onverwachte maar ook heel mooie innovaties opgeleverd.
Dat cloud niets met standaarden te maken heeft, ben ik niet met je eens. Een aantal standaarden (te beginnen bij TCP/IP) is zo impliciet dat we het er niet meer over hebben. Verder is de mate en vorm van standaardisatie afhankelijk van de vorm van cloud. Privat of public, maar vooral IaaS, PaaS, SaaS of een andere vorm van !aaS. Standaardisatie maakt of een oplossing in de cloud samen kan werken met anderen, of workloads eenvoudig gemigreerd kunnen worden en of beheer gestandaardiseerd en geautomatiseerd kan worden.
Samen met de reacties is dit toch een erg leuk artikel geworden! Leuk artikel, goede reacties en de feedback van Guido vormen samen een manier waarvoor bloggen (opinie) bedoeld is.
En “hoef je mij als afgevaardigde van WC-Eend niet te vertellen ;-)” vind ik lef en jezelf niet al te serieus nemen, top!