Professor Henk Scholten van de Vrije Universiteit Amsterdam (VU) is een van de zeven genomineerde onderzoekers voor de Huibregtsenprijs 2012. Dat is een prijs voor vernieuwend wetenschappelijk onderzoek met maatschappelijke relevantie. Scholten is genomineerd vanwege zijn gis-onderzoek waaruit het informatie- en communicatiesysteem Eagle voor crisisbeheersing is ontwikkeld. Eagle vormde de basis van het landelijk crisismanagementsysteem Lcms 2, waaruit begin dit jaar de stekker is getrokken. Volgens de VU en de jury staat de nominatie echter los van dit systeem.
Op maandagavond 29 oktober 2012 in de Ridderzaal in Den Haag wordt bekendgemaakt wie de Huibregtsenprijs wint tijdens de Avond van Wetenschap & Maatschappij. De winnaar krijgt een cheque ter waarde van 25.000 euro en een bronzen sculptuur van Wil van der Laan. De Huibregtsenprijs is ingesteld door het bestuur van de Stichting De Avond van Wetenschap.
Professor Scholten geeft bij de VU op het vlak van ruimtelijke informatica leiding aan een groep wetenschappers die multidisciplinair onderzoek (Gdi4dm) verricht naar de wijze waarop tijdens een crisis de informatie kan worden gedeeld tussen de vele partijen die betrokken zijn bij crisisbeheersing. De jury meldt hierover: 'Het toenemende maatschappelijk belang van dit thema wordt onderstreept door de vuurwerkramp in Enschede (2003) en de chemische brand in Moerdijk (2010). Op basis van inzichten uit het Gdi4dm is het informatie- en communicatiesysteem Eagle ontwikkeld, dat is verkozen tot het landelijke crisisbeheersingssysteem. Het gepresenteerde Gdi4dm is zeer nuttig en waardevol.'
Stekker eruit
Saillant is echter dat Scholten oprichter is van Geodan, leverancier van geografische informatiesystemen waaronder Eagle. In een consortium met hoofdaannemer Capgemini, Esri en KPN Corporate Market won Geodan in 2011 de aanbesteding voor het landelijk crisismanagementsysteem Lcms 2.0 voor alle veiligheidsregio's, het Landelijk Operationeel Coördinatie Centrum en het Nationaal Crisiscentrum.
Door technische problemen in Eagle 4.0 kwam het Lcms 2.0 echter vanwege prestatieproblemen niet door de testfase. Opdrachtgever NIFV (Nederlands Instituut Fysieke Veiligheid) verbrak daarop begin dit jaar de overeenkomst en verlengde noodgedwongen het contract met Multioperations, de huidige leverancier van het systeem dat bij twintig van de 25 veiligheidsregio's in gebruik is. Het consortium stapte naar de rechter omdat dit tegen te houden maar verloor afgelopen september het kort geding.
Volgens de jury mag het onderzoek van Scholten genomineerd blijven. Zij vindt dat een al dan niet geslaagde (landelijke invoering) van toepassingen van onderzoek niet van invloed is op nominaties. 'De problemen rond de aanbesteding hebben geen betrekking op de wetenschappelijke kwaliteiten en maatschappelijke relevantie van het onderzoek van Scholten', aldus jurysecretaris Roderick Hageman.
Terechte nominatie
Opvallend is dat de jury niet op de hoogte was van de problemen rond het Lcms, al heeft zij geen antwoord op de vraag of zoiets vooraf gemeld had moeten worden. De VU, die de nominatie heeft ingediend, wist er wel van, zo blijkt uit een reactie van de woordvoerder van de universiteit. Hij meldt dat hoogleraar Scholten naar zijn collega's en de VU op de hoogte heeft gesteld van de problemen bij het Lcms. De discussie met het NIFV spitste zich daarbij toe op de vraag of het totale systeem onder gesimuleerde grote belasting voldeed aan de eisen van de opdrachtgever. De kwaliteit van het werk van Scholten c.s. was daarbij nooit aan twijfel onderhevig, aldus de zegsman. Hij benadrukt dat de nominatie van professor Scholten niet is gebaseerd op het landelijk crisismanagementsysteem.
De woordvoerder wijst er op dat de Nederlandse overheid er voor gekozen heeft om de mede door professor Scholten en zijn groep tot stand gebrachte kennis op het terrein van de geo-informatie als eis op te nemen voor een te kiezen crisisbeheersingssysteem. Volgens de VU-woordvoerder wordt het reeds bestaande systeem, waarvoor het NIFV het contract heeft verlengd, uitgebreid met de ruimtelijke informatiecomponenten. 'Dat sterkt ons in de conclusie dat het onderzoek dat de afgelopen twintig jaar door professor Scholten en zijn groep op dit terrein is uitgevoerd van groot maatschappelijk belang is.'
De zeven genomineerden voor de Huibregtsenprijs 2012 zijn:
– Dr. Rob Dirks (TTI Groene Genetica) met Reverse breeding (plantengenetica)
– Prof.dr. Bart Jacobs (Radboud Universiteit Nijmegen) met Digitale beveiliging (wiskunde en ict)
– Prof.dr.ir. Mark van Loosdrecht (Technische Universiteit Delft) met Efficiënte korrels (waterzuivering)
– Prof.dr. Henk Scholten (Vrije Universiteit Amsterdam) met Gdi4dm (geografische informatiesystemen)
– Prof.dr. Jaap Sinninghe Damsté (Nioz) met Palmen op de Noordpool (paleogeologie)
– Prof.dr. Cordula Wagner (Nivel) met Patiëntveiligheid in Nederlandse ziekenhuizen (zorg)
– Prof.dr. Chris de Zeeuw (NIN/Knaw) met Cracking the Cerebellar Code (hersenonderzoek)
