'If I can make it there, I’ll make it anywhere’ zong Frank Sinatra in 1979. Volgens de American Dream kan iedere Amerikaan de top bereiken, als hij er maar hard genoeg voor werkt. Maar hard werken betekent doorgaans ook dat er slim gewerkt moet worden. Dus je verwacht dat Amerikaanse werkgevers hun werknemers volop de nodige technieken zoals unified communications (uc) bieden om slimmer te werken, ook wel 'het nieuwe werken' (hnw) genoemd.
Maar niets is minder waar. Toen wij een aantal jaar geleden startten met het aanbieden van uc-producten op de Amerikaanse markt, bleken de Amerikaanse Fortune-500 bedrijven anders tegenover 'het nieuwe werken' (hnw) te staan dan in Nederland. Sterker nog, uit het recente rapport Towers Watson Global Workforce Study blijkt dat Nederland in Europa koploper is op het gebied van hnw. Op vele andere gebieden wordt Amerika vaak als voorbeeld aangehaald, maar wat maakt dat Nederland juist vooruitstreeft in de adaptatie van nieuwe vormen van werken? Hiervoor zijn verschillende oorzaken.
Work hard, play hard
• Sterke hiërarchische cultuur
Slimmer werken kan ook betekenen dat je minder vaak op kantoor bent om daar te werken. Vaak is dat voor veel Amerikaanse werknemers een gevoelige kwestie. Als je de top wil bereiken, moet je opvallen bij de hogere lagen van het bedrijf. Waar in Nederland een platte organisatiestructuur heerst en de hoogste directeuren met ‘je’ aangesproken worden, is dit in Amerika ondenkbaar. De hiërarchische, traditionele cultuur is sterk aanwezig. Hoe val je dan op? Door veel op kantoor aanwezig te zijn en te zorgen dat de grote bazen jouw werk zien. En de manieren van werken zijn daarom vaak ook traditioneel ingericht, aangepast op de sterke, oude hiërarchische cultuur. Hnw maakt daar niet direct deel van uit.
• Hoog percentage parttimers onder Nederlandse beroepsbevolking
Strakke ‘9 to 5’-kantoorbanen zijn in Amerika gebruikelijker dan in Nederland. We hebben hier een groter percentage parttimers onder de beroepsbevolking dat zijn eigen werktijden kan indelen. Dit staat natuurlijk recht achter hnw, omdat mensen op zoek gaan naar manieren om vanuit huis te werken in plaats van altijd naar kantoor te moeten reizen.
• Controle door werkgever
In Nederland heerst een informele werksfeer, die transparantie en openheid aanmoedigt. In Amerika is controle eerder een gebruikelijke gang van zaken. Het is de taak van de werkgever werkroutines te structureren en uitkomsten te controleren. Uit het Nationaal Onderzoek Over Het Nieuwe Werken 2012 blijkt dat vertrouwen een grote rol speelt in de adaptatie van hnw. In Amerika wordt het schenken van vertrouwen tegelijkertijd gezien als een verlies van controle. Nederland is al beter bekend met een open werksfeer en staat daarom sneller open voor hnw en de bijbehorende technieken.
• Werk-privé balans
Stel, een belangrijk familielid wordt ziek. Ernstig ziek. Als je in Nederland werkt, is er vaak iets te regelen. Zeker als je thuis tussen de bedrijven door kan werken door middel van uc. In Amerika heb je gewoon pech. In Nederland is het mogelijk betaald verlof op te nemen, maar in Amerika is het niet vanzelfsprekend dat er tijdens vrije dagen wordt doorbetaald. Laat staan dat werkgevers hun werknemers naar huis sturen. Niet op kantoor zijn betekent voor Amerikaanse werkgevers dat er niet wordt gewerkt. En waarom zouden zij dan voor technieken kiezen die dit stimuleren?
Uiteindelijk verklaren werksfeer en cultuur de verschillen grotendeels en zijn het tegelijkertijd de grootste aanjagers (of belemmeringen?). Wel is er één grote gemene deler tussen beide landen die in de nabije toekomst een grotere rol zal krijgen: kostenbesparing. Werkgevers gaan op zoek naar nieuwe manieren van kostenbesparing en het slimmer gaan indelen van werkplekken of communicatiesystemen is één van die manieren. Dit gebeurt op dit moment zowel in Amerika als in Nederland.
Ook lijken steeds meer Amerikaanse bedrijven zich te realiseren dat afwezigheid op kantoor niet betekent dat er niet wordt gewerkt. Bedrijven staan steeds meer open voor nieuwe vormen van werken, om nieuwe talenten binnen te halen. Meer dan terecht. Zo voorspelt een onderzoek van ING dat werknemers zelfs meer gaan werken omdat zij hun tijd beter kunnen indelen en minder tijd kwijt zijn aan woon-werkverkeer.
Hnw staat op het punt van doorbreken in Amerika. It can make it there, it’ll make it anywhere. De vernieuwde focus van Microsoft op de aanstaande lancering van Lync is een teken dat uc en hnw niet zomaar een trend is. De toekomst zal het ons leren, maar ik voorspel grootste ontwikkelingen in Amerika op het gebied van hnw.
Zie jij meer verschillen of andere aanjagers? Zie jij andere belangrijke verschillen met andere landen?
Je ziet nu pas de trend om in nieuwbouw kantoren minder werkplekken te realiseren dan het aantal medewerkers cq FTE’s, maar dat is slechts bij een deel van de nieuwbouw. Je zou verwachten dat HNW een rem zou vormen voor nieuwbouw kantoorpanden, dat blijkt nog niet het geval.
Ook in Nederland zie je nog een sterke cultuur waarbij wordt ‘gemanaged’ op aanwezigheid, die trend is wel doorbroken, maar in oudere organisaties is dit fenomeen nog altijd de baseline.
Kostenbesparingen zijn een drijfveer, maar ook het zelf indelen van de werktijd en het aantrekkelijk zijn voor de beperkte aanwas van jonge professionals die zijn geboren met een mobiel in de hand en twitteren, facebooken, mailen, chatten zoals de ouderen omgaan met de afstandsbediening van de TV. Deze generatie heeft informatietechnologie als basis en is bij afwezigheid toch (via IT) aanwezig.
Ik hoorde laatst dat HNW geen Hype meer is omdat er door Fokke en Sukke minimaal 2 keer aan is gerefereerd. Organisaties willen wel maar zijn niet snel in staat zich om te vormen. In deze opinies is BYOD een populair woord, maar dat is ook een van de onderdelen van HNW. Je zal als organisatie in staat moeten zijn om HNW mogelijk te maken en dat gaat verder dan UC en BYOD.
UC is nog sterk gebonden aan de ‘vaste telefonie’ of een ‘vaste flexplek’ of een ‘notebook’ dat moet snel naar de mobiel e/o tablet. One person one number, zakelijk en privé gescheiden houden, documenten delen, etc. Op de mobiel is dat whatsapp, skype, facetime, twitter, etc. etc. Lync kent mobiel nog maar beperkte functionaliteit, nu heb ik geen windows telefoon, misschien dat dat daar anders op is. Office365 gaat de goed kant op, zeker met office 2013, maar we zijn nog lang niet bij de gewenste functionaliteit voor HNW.
Speelt wellicht ook mee dat grote delen van ons land van ruimschoots voor tot ruimschoots na ochtend- en avondspits vast staan?
Inderdaad is ook de spits een interessant fenomeen – maar is het helaas onze eigen schuld.
Toen de industrialisatie opkwam, verplaatste hele volksstammen zich van het land naar de (toen opkomende) steden. De fabrieken stonden daar immers, dus dicht bij het werk wonen was een oude trend die zich voortzette – probleem was wel dat het veel meer mankracht (en dus mensenconcentraties) vereist dan de landbouw. Binnen no-time was het rondom de fabrieken vol met mensen. Fabrieken bleken ongezond en de leefomstandigheden waren meestal (zowel op het werk als thuis) slecht.
Deze situatie hield lang stand totdat de overheid aan geografische planning begon. De fabrieken moesten de stad uit en de mensen bleven in concentraties bij elkaar wonen – woon/werkverkeer ontstond. Deze beweging heeft zeker in Nederland lang geduurd: nu hebben we sterk gereguleerde bestemmingsplannen waardoor werk en wonen nog steeds erg gescheiden zijn.
Maar eigenlijk lopen we dus achter: ruim de helft van werkend Nederland heeft geen vaste werkplek nodig om het werk te kunnen doen. Ook speelt het moment waarop dat werk plaatsvindt steeds minder een rol. En als laatste is het aantal industriële bedrijven ten opzichte van vroeger sterk gedaald. Grondstoffen komen nu ook veelal uit het buitenland en onze economie ontwikkeld zich steeds meer naar een diensteneconomie. Kortom: de regulering van woon en werk zal moeten veranderen om het fileprobleem goed te adresseren – en ik ben ervan overtuigd dat bedrijven daarin het initiatief moeten nemen. De regulering vanuit de overheid loopt daar enkel achteraan.
We zullen het werk weer naar de plekken waar mensen wonen moeten brengen en niet meer op afgelegen plekken concentreren. Tenminste, voor die doelgroep waar dat voor werkt – en dat zijn er genoeg om de files te laten verdwijnen als sneeuw voor de zon. En zo gaan we van Het Nieuwe Werken naar Duurzaam Werken. Een mooiere benaming lijkt me.