Wie dacht dat de bodem bereikt was in de Nederlandse ict-dienstenmarkt, komt keer op keer bedrogen uit. De eurocrisis zorgt voor een versnelde daling van de omzetten van Atos, Capgemini, KPN Corporate Market, Ordina. De daling bedroeg 7,1 procent op jaarbasis in het tweede kwartaal, tegen 6,7 procent op jaarbasis in het eerste kwartaal. Logica rapporteert na de recente overname door de Canadese branchegenoot CGI geen cijfers meer. Dit blijkt uit analyse van marktonderzoek Pb7 Research.
De grootste pijn wordt nog altijd veroorzaakt door de ineenstorting van de detacheringsmarkt bij grote bedrijven en instellingen.
Atos
De autonome kwartaalomzet van Atos in de Benelux kromp met 6,5 procent. Het relatief conjunctuurongevoelige Managed Services hield de krimp beperkt. Projecten en T&M (time & material) diensten moesten daarentegen wederom behoorlijke klappen opvangen. Zo kromp Atos Consulting met 10 procent op jaarbasis. Vooral grote klanten zorgen voor minder vraag en druk op de tarieven.
Capgemini
Ook in het tweede kwartaal blijkt weer dat Capgemini extra kwetsbaar is voor conjuncturele schommelingen. De krimp op jaarbasis is dramatisch te noemen met maar liefst 13 procent, na 8 procent krimp in het eerste kwartaal. Niet voor niets kondigde Capgemini kort voor de presentatie van de halfjaarcijfers herstructureringen in de Nederlandse organisatie aan. De pijn blijkt vooral in de financiële sector en applicatiediensten te liggen. Capgemini is dit kwartaal de grote verliezer.
KPN Corporate Market
Het voormalige Getronics is de positieve verrassing van het tweede kwartaal met een autonome krimp die zich wist te beperken tot 1,5 procent op jaarbasis. KPN weet zich allerminst aan de malaise te onttrekken op de T&M- en projectenmarkten, maar de inkomsten uit meerjarige overeenkomsten en telecomdiensten ontwikkelden zich redelijk positief. Er was bovendien goed nieuws met de gunning van het uitgebreide outsourcingcontract door het UWV.
Ordina
Net als Capgemini is Ordina extra gevoelig voor conjuncturele schommelingen. In het tweede kwartaal kromp de omzet met 7,8 procent, tegen een daling van 7,9 procent in het eerste kwartaal. Doordat Ordina vrijwel geheel op de Benelux-markt is aangewezen, komen de klappen extra hard aan. Hoewel Ordina een mooie groei in outsourcing weet vol te houden, pakte de strategie om via grote contracten met grote klanten in nieuwe sectoren te groeien op zijn zachtst gezegd slecht uit. De focus is dan ook weer helemaal terug op de overheid, waar weliswaar nieuwe projecten en mantels werden binnengehaald, maar de vooruitzichten onduidelijk zijn.
Outsourcing
Al met al zien we dat de diepe teruggang die in het vierde kwarrtaal 2011 is ingezet als gevolg van het uitbreken van de eurocrisis nog dieper is geworden in het tweede kwartaal van 2012. Net als in het vorige kwartaal profiteren bedrijven met een grote outsourcingomzet van een buffer die de negatieve cyclische effecten verzacht. Maar doordat afnemers op zoek blijven gaan naar kostenbesparingen op uitbestede werkzaamheden, staat ook de outsourcing-markt nog altijd onder druk. Wel is het zo dat toch weer een aantal grote nieuwe outsourcingcontracten op de markt komen als gevolg van besparingsprogramma’s bij bijvoorbeeld Philips en Defensie. Bij Philips profiteerden offshoreleveranciers Wipro en Cognizant. Hoewel dat bij Defensie niet zo snel zal gebeuren, weten offshore outsourcers vooralsnog steeds meer van deze contracten naar zich toe te trekken, waardoor Atos, Capgemini, KPN en Ordina maar beperkt kunnen profiteren van de groei in outsourcing.
Top-500
Hoewel de vier ict-dienstverleners lang niet altijd met elkaar concurreren bij dezelfde klanten, zijn ze voor hun Nederlandse omzet alle vier sterk afhankelijk van organisaties uit de top-500 (bedrijfsleven en overheid). Waar veel MKB-bedrijven in staat zijn om het ict-budget te laten groeien, zijn grote bedrijven op zoek naar besparingen.
Als we naar de dynamiek kijken van de verschillende typen organisaties, zien we het volgende beeld:
De publieke sector zal moeten investeren in ict om slagvaardiger te worden – met minder ambtenaren meer doen – en een betere dienstverlening naar burger en bedrijf te realiseren. Daar staat tegenover dat men inziet dat ict gelden bijzonder inefficiënt worden aangewend en dat de druk zeer groot is om ook daar te besparen. Niet alleen nu, maar ook in de komende vijf tot tien jaar. Groei wordt daarmee onwaarschijnlijk.
Multinationals worden geconfronteerd met moordende concurrentie van snel groeiende bedrijven uit opkomende landen. Zij worden aldus gedwongen om efficiënter met hun middelen om te gaan en één van de gebieden die nadrukkelijk de aandacht heeft, is ict. Ze kijken naar een mengeling van anders inkopen/inhuren en efficiënter gebruik van technologie. Niches met hoge toegevoegde waarde als big data consulting staan weliswaar sterk in de belangstelling, maar compenseren niet de geplande kostenbesparingen. Let wel: dit is geen conjuncturele, maar een structurele ontwikkeling.
Naast de multinationals en de publieke sector is er nog een groep van lokale marktleiders die de top-500 compleet maakt. Veel bedrijven in deze groep beschikken vooralsnog over meer groeimogelijkheden. Ze hebben relatief weinig last van verliezen in het zuiden van Europa en in veel gevallen minder te duchten van opkomende concurrenten. Hier valt voor ict-dienstverleners de meeste groei te realiseren.
Geen opleving
Pb7 Research concludeert dan ook dat een opleving er voorlopig niet inzit. In vergelijking met een kwartaal geleden, lijkt economisch herstel ook weer een stuk verder weg. Als de economie zich herstelt, en een sterk herstel lijkt de komende tien jaar buiten ons bereik te zijn, zal de Nederlandse markt voor de grote Europese IT dienstverleners stabiliseren, maar niet krachtig herstellen. De markt is structureel aan het veranderen. Het is nu aan Atos, Capgemini, KPN, CGI (Logica) en Ordina om met een structureel antwoord te komen.
Als je die cijfers zo leest, dan kan het haast niet anders dat de krimp structureel is. Cijfers uit andere westerse landen zullen niet veel anders zijn.
Het wordt tijd dat de grote ICT-ers hun business model gaan veranderen. Minder op detacheringsbasis en meer op solution basis gaan werken.
@bizzmaxx_nl. De cijfers in andere westerse landen zijn juist helemaal anders. Beetje krimp hier, beetje groei daar. Alleen in Nederland is de afgelopen jaren de vraag compleet ingezakt doordat de Nederlandse markt sterk van detachering afhankelijk is. Daar valt enerzijds makkelijk in te snijden (zowel qua tarief als volume) en anderzijds is de toegevoegde waarde van detacheringsbureaus voor IT’ers met generieke vaardigheden minimaal geworden in vergelijking met ZZP’ers.
@Peter Vermeulen: De laatste 4 jaar zie ik weinig groei in Europa. Kan je een voorbeeld geven van een groot IT bedrijf dat binnen west europa de laatste 4 jaar gegroeid is (en dan niet door een overname)?
@bert: er is inderdaad weinig groei in Europa, maar in Nederland hebben is de gezamenlijke (vergelijkbare) omzet van de genoemde leveranciers in de Benelux sinds 2008 nu al met zo’n 20% gekrompen. Er zijn grote leveranciers die hard zijn gegroeid, maar ook minder hard dan de jaren daarvoor: Indiase spelers als TCS en Wipro groeiden stevig door. “Westerse” grote groeiers? Accenture heeft het er behoorlijk goed vanaf gebracht in Europa.
IBM is toch een van de grootste? Hoe doet Business Solutions het in Europa?
De grote bedrijven hebben lang kunnen draaien op een goede en bekende naam. De ervaring leert helaas dat de geleverde diensten niet altijd de kwaliteit had die was gewenst en dat er vaak meer tijd voor nodig was en dus meer geld. Gevolg, ontevreden klanten. Inderdaad moet men de omslag maken naar het leveren van diensten op solution basis en tegen fixed price. Daarnaast groeit het bewustzijn bij de opdrachtgevers wat kwaliteit nu eigenlijk is. De ICT leveranciers moeten meer aan kwaliteit maatregelen gaan doen en zorgen dat projecten wel binnen tijd, budget en met gevraagde kwaliteit wordt geleverd. Bij mijn werkgever is groei. Wij krijgen volop opdrachten en werven volop. Onze visie? Elk ICT project kan succesvol zijn! En dat bewijzen wij keer op keer. Opdrachten die eerst naar de genoemde grote jongens gingen komen nu bij ons. En daar zijn we wat trots op!