Eén letter meer of minder kan een heel verschil maken en daarmee een compleet andere betekenis geven aan een begrip. Zo betekent beheerbaarheid volgens het computerwoordenboek de mate van een systeem om deze in operationele staat te brengen en te houden. Beheersbaarheid betekent daarentegen het in toom houden van een systeem, de mogelijkheid om het geheel te kunnen overzien.
Deze vraag is geen taalpurisme maar lijkt me gerechtvaardigd omdat onder het mom van: ‘Liberté, égalité, fraternité er namelijk een revolutie heeft plaats gevonden, een omwenteling in zowel het aanzien als het gebruik en beheer van de ict die impact heeft op de beheerbaarheid. Zo heeft de hype van ‘Consumerization of IT’ die nu bekendheid krijgt eigenlijk al eerder plaats gevonden toen we de personal computer kregen. Vanaf dat moment zijn we gebruikers in de it ook opeens afnemers gaan noemen en is verandering nog de enige constante in de ict.
De gebruikers leerden toen niet alleen de it-middelen naar eigen inzicht te gebruiken maar konden ook zelf applicaties kiezen en maken. Kleurrijk en gebruiksvriendelijk werd hierbij toen ook al belangrijker geacht dan kwaliteitsattributen als betrouwbaarheid en onderhoudbaarheid. Twee attributen die in belangrijke mate de beheerbaarheid van een systeem bepalen. En dus proberen we al sinds de introductie van het client-server model met technische maatregelen zoals verdubbelen, uitschalen en isoleren van servers dit hiaat op te lossen.
Kennis of kunde
Het nieuwe type gebruiker gedraagt zich ook steeds vaker als rupsje Nooitgenoeg en dus volgen vernieuwingen en aanvullingen elkaar steeds sneller op. Er worden nieuwe applicaties geïntroduceerd die met allerlei koppelingen verbonden worden aan de al bestaande informatiesystemen. Na acceptatie van Internet moest eerder tenslotte al de informatie die opgesloten lag in het datacenter ontsloten worden. Een systeem bestaat hierdoor dan ook uit een verzameling applicaties met een grote diversiteit aan koppelingen. Het in operationele staat brengen en houden hiervan vraagt dus vooral een ketenvisie. En misschien dat deze term doet denken aan een rechte lijn maar in menige architectuur is hier eerder sprake van een web, een complexiteit van vele vertakkingen en afhankelijkheden.
Hierdoor lijkt beheer dus steeds meer op een circus act waarbij ook steeds meer bordjes draaiende gehouden moeten worden. En dat vraagt in de eerste plaats om kunde, vaardigheden die vooral verkregen worden door ervaring. Of preciezer en om in de taxonomie van Romiszowski te blijven zijn er productieve vaardigheden nodig om het geleerde, de kennis toe te kunnen passen in de steeds nieuwe en wisselende situaties.
Feest van herkenning
In de drang om kosten te verlagen wordt beheer echter steeds vaker ingericht met reproductieve vaardigheden, een herhaling van zetten. Een kapitale denkfout die gebaseerd lijkt te zijn op de aanname dat standaardisatie van de platformen gelijk voor beter inzicht in het applicatielandschap gezorgd heeft. Dat is dus onjuist, want deze kennen nog een grote mate van historie omdat ze vaak ontwikkeld zijn met andere uitgangspunten, voor andere techniek en zeker niet altijd met beheerbaarheid als eis. Als ze al meldingen in een systeemlog schrijven dan is het nog lang niet altijd een zinnige boodschap waarmee beheer geautomatiseerd kan worden. Herleiden van de cryptische aanwijzingen om oorzaak te herkennen en een oplossing te bedenken vraagt dan vooral ook begripsmatige kennis.
En dus worden we telkens verrast omdat het wijzigingsproces steeds afhankelijker wordt van aannames doordat we begripsmatige kennis ook nog eens met feitelijke kennis verwarren. Probleemanalyse vraagt namelijk andere vaardigheden dan de geprogrammeerde werkwijze van incidentbehandeling. En wat je niet weet kun je tenslotte niet beheren en moet je dus testen, maar dat kost net als het opbouwen van ervaring tijd en geld. Twee dingen die we trouwens steeds vaker lijken te vervangen door ‘Best Practices', de feitelijke kennis van anderen als surrogaat voor het gebrek aan ervaring.
Verwachtingsmanagement
Met cloud computing wordt dan wel een toekomst geschetst van beheersbare kosten maar geeft die keus ook een beheerbare oplossing?
Die groene schermen met strakke regels en zonder individuele achtergrond waren misschien niet inspirerend maar wel betrouwbaar. En de Oost-Europese controle op de installatie van software en toegang tot Internet was misschien verstikkend maar zorgde wel voor overzichtelijkheid. De vrijheid van de cloud heeft, zoals muziekgroep Klein Orkest in het lied ‘Over de muur' al zong dus wel een prijs. Het is dus eigenlijk een ruilhandel tussen flexibiliteit en betrouwbaarheid, tussen beheerbaarheid en beheersbaarheid. Want het in operationele staat brengen en houden van een systeem dat afhankelijk is van vele (buitenlandse) partijen gaat meer om geluk dan wijsheid.
Maar als gebruikers de procedures te verstikkend vinden en daarom lucht gaan zoeken in de cloud is dat misschien ook het beste wat ervan verwacht mag worden. Terugkomend op de revolutie die de laatste jaren plaats heeft gevonden in de ict moet ik namelijk steeds vaker denken aan de uitspraak die ik vroeger hoorde: 'Het onmogelijke doen we vandaag, wonderen duren wat langer'
Want soms wordt het onmogelijke verwacht door te vergeten dat beheerbaarheid van een heleboel factoren afhankelijk is. Zonder de juiste informatie, de triage van het probleem kan beheer echter alleen maar wat standaard handelingen verrichten. Zoals het doorlopen van de gebruiksaanwijzing of doorsturen naar een volgende loket waar soms alles weer herhaald wordt. Het zicht op de keten wordt door alle verbindingen, applicaties en plaatsen namelijk steeds vager en even bij de gebruiker langs gaan is er niet meer bij.
Gelukkig is er inmiddels wel tooling op de markt die het zicht op de keten of het web verbetert, en die dus kan helpen de cloud ook beter beheerbaar te maken
Dit roept bij mij vragen op als:
Wat als ik van mening ben dat het beheer niet/of onvoldoende wordt uitgevoerd?
Heb ik dan alleen een SLA met een externe leverancier?
Heb ik da een jurist nodig ipv van een beheerder?
Wie zorgt dat mijn klantenbestande echt van mij blijft als ik besluit dit aan een cloud provider te geven?
Ewout: mooie proza, maar als je spreekt over beheerbaar dan is de vraag; door wie? Elke vorm van outsourcing leidt tot verplaatsing van beheer en staat los van cloud computing. Er is ook veen fundamenteel probleem wat cloud computing heeft versus niet cloud computing. Aangezien je met cloud computing onafhankelijk ben van specifieke fysieke apparaten, vind beheer op een ander niveau plaats. Wie dat beheer doet, is een andere case. Ik kan het artikel dus niet onderschrijven. Graag zie ik dan wat concrete probleemstellingen zodat we die per stuk kunnen beoordelen op beheerbaarheid. De s is overigens mooi gevonden, maar daar heb je dan ook een patent op 😉
De volgende uitspraak:
“Vanaf dat moment zijn we gebruikers in de it ook opeens afnemers gaan noemen en is verandering nog de enige constante in de ict.”
is slechts ten dele waar.
Ik ben een tijd lang uit de IT verdwenen en nu weer enige jaren terug. Natuurlijk is alles kleiner, meer grafisch of multimediaal geworden maar de problemen zijn de zelfde als die van 20 jaar geleden.
IT is slechts voor een deel techniek, voor een veel groter deel is het de omgang met mensen en die veranderen niet zo snel.
Bij “Cloud-Computing” leg je het beheer buiten de deur, met alle gevolgen van dien. Ja je bent onafhankelijk van een eigen apparaat en je leverancier zorgt voor de fysieke apparaten, daarvoor krijg je een afhankelijkheid van je leverancier, die wel degelijk fysieke apparaten in huis heeft en voor beheer moet zorgen.
Of zo’n situatie voor een bedrijf/instelling beheerSbaar is blijft van geval tot geval te beoordelen, maar dan organisatorische gezien.
Kortgeleden had ik een geval waarbij ik toegang tot logfiles nodig had vanwege een probleem, die niet kreeg en hele 3 regels uit de logfile gestuurd kreeg. Zo’n situatie is niet beheerSbaar, ik heb de klant aangeraden een andere leverancier te kiezen.
@anonymous
Met je eerste vraag maak je volgens mij al duidelijk dat er een verschil zit tussen verwachting en realiteit, het haalbare dat er mogelijk. Want om je tweede en derde vraag ‘plat’ te slaan gaat het dus over de garanties. Maar kun je deze geven als de gebruiker zich niet aan gebruiksvoorwaarden houdt?
En daarom zal ik ook je laatste vraag met een wedervraag moeten beantwoorden. Hoe zeker ben je dat het klantenbestand niet meegenomen wordt door een gebrouilleerde gebruiker of partner?
@Henri
Je eerste vraag is makkelijk, een inkopertje zelfs als ik het over vaardigheden en kennis heb: Mensen. Die kunnen extern, intern, vast of tijdelijk zijn al naar gelang de wijze waarop en hoe het beheer is ingericht. Kies je voor een modulaire inrichting naar bijvoorbeeld het OSI model zoals we kennen met Cloud Computing door een scheiding aan te brengen in platformbeheer, applicatiebeheer en netwerkbeheer dan introduceer je daarmee een keten van afhankelijkheden. Grote kans dat deze hoofdgroepen trouwens ook nog onderverdeeld zijn in subgroepen zoals opslagbeheer, systeembeheer, databasebeheer, etc.
Hoe meer ziel, hoe meer vreugd in het oplossen van incidenten. Misschien ken je het spelletje nog waarbij je in een kring staat en iets in iemands oor moet fluisteren waarna deze het doorgeeft aan degene die naast hem/haar staat. Grote kans dat je uiteindelijk een heel ander bericht terug krijgt dan je doorgegeven hebt. Dit euvel zie je ook bij het oplossen (eindeloos routeren) van incidenten als er veel partijen bij betrokken zijn. Communicatie is dus bij Cloud Computing in meerdere opzichten heel belangrijk.
Die communicatie is vaak heel geprogrammeerd waarin de verschillende partijen in de keten ieder hun eigen lijstje afvinken, de reproductieve vaardigheden waar ik het over heb in dit stuk. Als na aflopen van alle loketten blijkt dat alle lichtjes op groen staan maar de prestatie nog steeds niet is zoals verwacht kun je het misschien gaan escaleren. Tweede ronde, nieuwe kansen maar waarschijnlijk met hetzelfde frustrerende resultaat omdat dit lijkt op de foutdetectie in Token-ring, het doorgeven van de zwarte piet aan het volgende kastje.
Tot zover mijn verdediging en nu dus de aanval: Hoe ga je ‘proactief’ beheren als je enkel reactief geïnformeerd wordt?
@ Ewout Dekkinga
Mijn complimenten! Je slaat de spijker op zijn kop.
De uitdaging!!
Het is echter niet eenvoudig deze abstracte materie helder, duidelijk en voor iedereen begrijpbaar uit te leggen. Ewout haalt heel veel moeilijke begrippen aan, maar alles klopt als een bus.
@Henri Koppen
Ik heb eens eerder met jouw een discussie gevoerd, maar Henri jouw commentaar is deze keer echt onder het niveau. Je krijgt wel leuke hits erdoor, maar hiermee diskwalificeer je jezelf als iemand die op niveau commentaar geeft.
Als je echt goed het artikel zou lezen, zie je de probleemstelling en begrijp je alle abstracties van Ewout. Ewout schrijft zeer goed maar daardoor is Ewout niet eenvoudig te volgen. Het een is het gevolg van het ander.
Mijn ervaring
Ik heb bij De Nederlandsche Bank ketenbeheer onderzocht en gedeeltelijk geimplementeerd. Ik heb in de VS 1,5 jaar bij een van de grootste IT afdelingen van de wereld gewerkt.
Een Amerikaan (ex HP) schreef in mijn huis een beheer(s)model van HP op een bord. Het was allemaal Engels met driewoorden beginnende met een a en een niet.
Later heb ik een artikel voor een grote zorgverzekeraar geschreven en heb het de woorden in het Nederlands het beheerparadigma van BABS genoemd.
Wat wil de directie van IT?
Het (de IT) moet goedkoper met meer aanpassingen (instelbaarheid) en het moet schaalbaar (groter/kleiner/meer of minder), het moet beheerbaar (onderhoudbaar/begrijpbaar etc), beheersbaar (stabiel/integer etc) zijn.
Dit is een paradigma en Waarom?
Ik poneer (axioma of postulaat) dat deze doelen NIET en ik herhaal NIET te vereningen zijn.
Kortom de CLOUD is goedkoop en inderdaad beheersbaar MAAR absoluut niet beheerbaar.
In mijn beleving zijn er vier begrippen die de keus voor het een het andere moeilijker maakt.
Dus ik kies heel veel beheersbaarheid (stabiel) dan heb ik weinig beheerbaarheid (onder controle). Of ik kies heel veel aanpasbaarheid maar mijn beheerbaarheid chaos neemt toe. Of ik kies heel veel schaalbaarheid (klein/groot/ weining/veel etc) dan neem mijn beheersbaarheid weer af. Dit is een paradigma.
Wat wil de directie?
Kost niks en alles moet kunnen.
Wat doet de cloud?
De cloud wentelt heel veel beheerbaarheid op de eindgebruiker af en het is zo complex dat als iets op een pc het niet doet. Dan staat de beheerder met zijn handen in het haar geen standaard pc, geen inzicht in de cloud etc etc. Geen inzicht wat die gebruiker allemaal doet.
De cloud is een slechte en naar mijn mening een halve oplossing. Leuk voor kleine bedrijven maar onmogelijk voor grote bedrijven.
Bij kleine bedrijven kent men elkaar zijn er ongeveer dezelfde computers en helpt men elkaar. Cloud voor een groot bedrijf is of niet een echte cloud maar iets anders of dat wel en een drama.
Precies wat Ewout schrijft leuk beheersbaar (alle het ijzer en de kosten het huis uit, lekker goedkoop) en neem zelf je huis laptop mee (lekker goedkoop) maar de kosten beheerbaarheid komen als ie het niet doet. Bij een klein bedrijf is er een oplossing of koopt men een nieuwe laptop. Bij een groot bedrijf komt na de besparing de grote en zeer grote kostenpost. Laat staan de frustratie die ontstaat dat de IT directie het goedkoper en leuker kan maar toevallig op jouw eigen laptop doet ie het niet.
To Cloud or not to Cloud?
Dit is een foute vraag en stelling. Het is alleen wat wel en niet to Cloud en hoe dan?
@Een_regisseur (en @Ewout). Het is geen excuus, maar ik was op vakantie lees alles op de iPhone en zoals wel vaker bij Ewout moet ik een paar keer lezen. Het was echter jouw reactie die voor mij het stuk ineens helder maakte, bedankt daarvoor!
Vorige jaar heb ik een boek geschreven wat uiteindelijk zoveel geworden is dat het me teveel tijd kost om het uit te brengen 1 van de hoofdstukken gaat over de krachtendriehoek en dat je drie wensen schrijft op elk uiteinde. Daarin merk je ook dat je nooit alle drie de wensen in kunt vullen zonder dat het ten koste gaat van het andere.
Ik kan de stelling van je reactie en dus ook het stuk van Ewout wel plaatsen, ik zet me er alleen erg tegen af. Ik moet wel, want ik geloof nu eenmaal in het principe van cloud computing en geloof ook dat cloud beheerbaar en beheersbaar is. De stelling is “Cloud beheersbaar, maar niet beheerbaar”, en dat is dus de centrale uitdaging.
Door door te abstract te blijven doe je de stelling in mijn ogen echter geen recht aan.
Je hebt natuurlijk gelijk als je blijft vastzitten in het huidige paradigma: Je kunt de huidige “legacy” niet zomaar naar de cloud brengen. Je moet in mijn ogen dus opnieuw achterover leunen en nadenken waar het nu echt om gaat.
De huidige Windows XP met IE 6 omgeving (wat ik nog steeds bij veel banken tegenkom) en dito servers en applicaties kun je niet zomaar “verclouden” en verwachten dat je ineens goedkoper, schaalbaarder en beheer(s)baarder bent.
However, kijk eens naar het principe van Google Apps. Zowel de data als de functionaliteit komt uit de cloud. Is het stabiel? Ja. Is het schaalbaar? Zeker! Is het beheer- en beheersbaar? Nee. Of heel beperkt als het afkomt van Google. Maar stel dat de Google Suite nu open source was en dat je het op een eigen of uitbestede infrastructuur kon neerzetten (uiteraard op basis van cloud computing), dan geloof ik zeer zeker wel dat het beheerbaar en beheersbaar is op eenzelfde manier dat de traditionele IT dat nu is.
Maar ook: Verdiep je eens wat dieper in Amazon AWS. Als je ziet wat er mogelijk is en dat er steeds meer middelen zijn om het echt beheer en beheersbaar te maken, dan weet ik zeker dat je verrast zult zijn. Maar mijn ervaring is dat er maar zeer weinig mensen in Nederland zich *echt* verdiepen in cloud computing en domweg geen clue hebben wat er mogelijk is, ook op het gebied van beheer en beheersbaarheid.
Ik zal afsluiten met een anekdote: Bij een grote bank had ik een discussie met de IT afdeling over cloud computing, ik voor, zij vooral tegen. Ik zei iets over mainframes en dat deze zo flexibel zijn als graniet. Er werd gelachen om me en werd verteld dat ik geen idee had over wat de mainframes tegenwoordig doen en kunnen. Kreeg er een pak links en downloads bij (IBM uiteraard en ook de nieuwe z series). En heb me erin verdiept. Ik kon bijna niet verder dan de waarheid zitten met mijn stelling. Hiermee werd me wel duidelijk dat cloud computing the way to go is. De huidige stelling van dit artikel is dus wellicht wel in veel huidige situaties, maar niet noodzakelijk waar en in mijn ogen door kennisgebrek wellicht onwaar.
Dit staat overigens los van de huidige cloud computing situatie dat alles zo’n beetje uit de VS komt en dat er nog wel (zoals Reza vaak aangeeft) onvolwassenheden in zitten die het noodzakelijk maken dat volledig overgaan op cloud computing geen optie is. Maar begin wel met de adoptie! Want er zijn al veel deelzaken die echt wel naar de cloud kunnen including beheer en beheersbaarheid.
Daarom blijf ik bij mijn mening dat er gewoon concrete vraagstellingen moeten komen en dat we die gaan onderzoeken op ver-cloud-baarheid inclusief de “Het (de IT) moet goedkoper met meer aanpassingen (instelbaarheid) en het moet schaalbaar (groter/kleiner/meer of minder), het moet beheerbaar (onderhoudbaar/begrijpbaar etc), beheersbaar (stabiel/integer etc) zijn.”
Zoals Een_regisseur aangeeft. Wat wel en wat niet en hoe.
@Ewout:
“Dan Tot zover mijn verdediging en nu dus de aanval: Hoe ga je ‘proactief’ beheren als je enkel reactief geïnformeerd wordt?”
Dit is precies wat ik bedoel met mijn anekdote. Bij veel IAAS leveranciers heb je zeer veel mogelijkheden! Niet alleen om informeert te worden reactief en achteraf, maar juist ook *voordat* een incident plaats vind. In dat opzicht is er echt niet zo’n groot verschil tussen cloud computing en niet cloud computing. Een ander voorbeeld is zoals Peter van Eijk beschrijft: http://www.clubcloudcomputing.com/2012/06/bad-neighbors-in-the-cloud/
Ik begrijp bovenstaande reacties niet.
Natuurlijk vertelt Ewout iets dat we allemaal al lang weten.
Maar juist doordat hij het onderwerp aansnijdt gaan we er welicht eens over nadenken.
Then again, wordt ook al geoppert dat ict goedkoper moet worden zonder concreet aan te geven wat dit inhoud en hoe dat zou moeten, zonder eens te te overwegen wat die zelfde ict nu eigenlijk oplevert
@Ewout: Ik heb altijd van je artikelen genoten, vooral je stijl van schrijven. Ik moet eerlijk zeggen dat ik dit artikel GOED moest lezen om je boodschap door te krijgen (en ik hoop dat het me gelukt is)
Ik hoop dat je volgende artikel wat toegankelijker geschreven wordt.
Dit gezegd hebbende, ik vind je punt omtrent “beheerbaarheid vs beheersbaarheid” zeer terecht maar zijn ze ook valide voor dit leveringsmodel?
Ik ga naar Cloud om een dienst af te nemen. Moet ik me zorgen maken om beheerbaarheid of beheersbaarheid van de betreffende dienst of de achterliggende zaken? Cloud was toch een nieuw leveringsmodel van diensten en functionaliteiten, voor me een “ontzorging”!
Als ik me bezig houd met deze zaken (beheersbaarheid en beheerbaarheid) dan ben ik niet bezig met een Cloud-traject maar wel met een Outsourcing-traject waar ik zelf een rol in wil hebben en behouden.
Niet elk bedrijf is geschikt om met haar applicatieset en huidige ict naar Cloud te gaan. Je organisatie en aan de ict gerelateerde processen moeten eerst dit leveringsmodel kunnen accepteren. Kun je dat niet vanwege je (oude)applicatielandschap of iets anders dan zou je misschien naar een Outsourcing-oplossing moeten kijken. Henri heeft zeker genoeg adviezen voor deze toekomstige cloud-gangers want zoals hij zei, begin met adoptie!
Naar mijn mening Cloud dient zodanig aangeboden te worden dat ik me als klant bezig hoeft te houden met wat ik wil afnemen en wat ik bij de kassa moet afrekenen en niet de achterliggende zaken. Dit betekent een standaardisatie op een aantal fronten. Misschien hierdoor krijgen de liefhebbers ook een garantie dat dit leveringsmodel beheersbaar en beheerbaar is.