Anno 2012 worden ict-werkgevers en -werknemers geregeld opgeschrikt door ontslagen. Het kan iedereen overkomen. Leuk is het niet, maar vaak leidt samenwerking tot een flinke verzachting van de klap. Ik beschrijf in een drieluik drie perspectieven en ik licht er enkele situaties uit: Die van de werkgever, die van de werknemer en die van de volgende werkgever. Er is véél meer over te zeggen; in dit drieluik wil ik het compact houden. Dus eerst aandacht voor de werkgever.
Als werkgever zijn er in hoofdlijn twee redenen om medewerkers te ontslaan: Op grond van het functioneren en uit economische motieven. De functioneringsgrond kan samenhangen met samenwerking of een acute ontslaggrond op staande voet, zoals wetsovertreding, werkweigering, activiteiten die de werkgever in diskrediet brengen of die een gevaar opleveren. Als functioneren de grondslag voor ontslag vormt, zijn drie zaken van belang:
1. De werknemer moet aantoonbaar bekend zijn met de regels waar hij/zij zich aan had moeten houden
2. De werkgever moet de werknemer hebben aangesproken op zijn functioneren en dit moet blijken uit het personeelsdossier.
3. De werkgever moet de werknemer de tijd en mogelijkheid hebben gegeven om (met hulp van de werkgever) tot verbetering te komen van zijn functioneren.
De aangevoerde ontslaggrond moet overeen komen met de werkelijke ontslaggrond. Het wordt lastig om iemand om 'slecht functioneren' te ontslaan, als de werkelijke reden een economisch motief is. Bijvoorbeeld als de omzet terug loopt.
Raadpleeg altijd een jurist arbeidsrecht (een advocaat). Ik heb zaken zien verzanden en mislopen omdat die werden gevoerd (verprutst) door managers en HR professionals die dachten dit varkentje zelf te kunnen wassen. Alle serieuze partijen maken gebruik van echte deskundigen.
De rol van het dossier is doorslaggevend. Veel (arbeids-)rechtszaken worden 'slechts' gewonnen om de degelijkheid van het dossier. Zelf heb ik bovendien eens een ontslagzaak kunnen voorkomen door de werkgever met de belabberde staat van het dossier te confronteren. Een kostbare medewerker kon worden behouden en heeft daarna nog jarenlang uitstekend gefunctioneerd.
Wees eerlijk en neem je verantwoordelijkheid. In diverse gevallen hebben werkgevers afgelopen jaren een economische ontslagnoodzaak willen verbloemen met 'kritische' beoordelingen van werknemers. Omwille van een sterkere case voor de rechter moesten leidinggevenden dan hun medewerkers een lagere beoordeling geven. Niet alleen onethisch en demoraliserend, maar ook contraproductief als dit gedrag bij de rechter blijkt.
Zeg niet meer dan nodig. Uw werknemer kan emotioneel zijn en goed bedoelde raad totaal verkeerd opvatten.
Wees eerlijk, terughoudend en zorgvuldig met beleidsmatige vertrekpremies. De eerste werknemer is er zeker blij mee, maar al snel gaan andere werknemers het als een verworven recht zien. Ze zijn dan zonder een vertrekregeling nauwelijks nog tot medewerking te motiveren.
Op dit moment wordt een uitwerking van het “Lente-akkoord” gemaakt, zodat werkgevers zes maanden van de WW uitkering gaan betalen, maar dat de ontslagvergoeding omlaag gaat. Hier zullen we binnenkort wel meer van horen.
Met dank aan Mr L. Franken van RD advocaten in Leiden, voor een kritisch oog op de Juridische inhoud van dit drieluik..
