Ict-leverancier IBM en het Nederlandse Instituut voor Radio Astronomie Astron stappen samen in een nieuw exaschaal computing-project. Doel is om computersystemen te ontwikkelen die 1 exabyte aan data, komend uit de ruimte, per dag kunnen lezen, analyseren en opslaan. De samenwerking duurt in eerste instantie vijf jaar, heeft een waarde van 32,9 miljoen euro en vindt plaats in het Drentse Dwingeloo, in het nieuw opgerichte Astron & IBM Center for Exascale Technology.
Ook het ministerie van Economische Zaken, Landbouw en Innovatie (EL&I) is bij het project Dome (naar de beschermkoepel van telescopen en de bekende Zwitserse berg) betrokken om de internationale kennispositie van Nederlandse bedrijven en kennisinstellingen te versterken. ‘Met dit project halen we baanbrekend internationaal onderzoek naar Nederland', zegt minister Verhagen van EL&I. ‘Dat past in onze ambitie om door samenwerking tussen overheid, ondernemers en onderzoekers ook op het gebied van high tech tot de wereldtop te blijven horen.'
Eén miljard computers
De technologie waaraan gewerkt wordt, zal onder andere gebruikt worden bij de ontwikkeling van de Square Kilometre Array, de volgende generatie radiotelescoop, die in 2024 klaar moet zijn. De telescoop kan straling uit het heelal waarnemen die meer vertelt over zijn oorsprong. Volgens schattingen van onderzoekers is er voor het aansturen van de telescoop een verwerkingskracht nodig die gelijk staat aan die van één miljard computers.
De samenwerking tussen Astron en IBM's research lab in Zürich resulteert in een Center for Exascale Technology in Drenthe waar wetenschappers en ingenieurs onderzoek zullen uitvoeren voor de volgende generatie extra snelle, energiezuinige computersystemen, met toepassingen in de regio en in Nederland. Zij gaan zich specifiek richten op energiezuiniger computergebruik met behulp van geavanceerde versnellers en 3D-gestapelde chips. Daarnaast doen ze onderzoek naar nieuwe optische verbindingstechnieken, high-performance opslagsystemen en ‘nanophotonics' (het bestuderen van het gedrag van licht, op nanoschaal) om de overdracht van grote hoeveelheden gegevens te optimaliseren.
Green supercomputing
‘Grote onderzoeksinfrastructuren zoals de Square Kilometre Array hebben extreem krachtige computersystemen nodig om alle gegevens te verwerken', zegt managing director van Astron, Marco de Vos. ‘De enige acceptabele manier om dergelijke systemen te bouwen en te exploiteren, is het energieverbruik ervan drastisch terug te dringen. Dome biedt ons een unieke kans om nieuwe benaderingen op het gebied van ‘green supercomputing' uit te proberen.'
Harry van Dorenmalen, chairman IBM Europa: ‘Als je het huidige wereldwijde internetverkeer per dag neemt en deze vermenigvuldigt met twee, dan kom je in de buurt van de hoeveelheid data die dagelijks zal worden verzameld door de radiotelescoop van de Square Kilometre Array. Dit is een extreme vorm van big data analytics. Met Dome beginnen we aan een van de meest data-intensieve, wetenschappelijke projecten die ooit gepland zijn. De toepassingen zullen uiteindelijk veel breder zijn dan alleen radioastronomisch onderzoek.'
Prachtige “groene” samenwerking. Top computertechnologie! Ben benieuwd wat de snelle data-analyse allemaal aan het licht kan brengen uit de gigantische brei van gegevens. Lofar is ook al zo’n mooi project van Astron.
Ik dacht dat de boeren daar een vergunning hadden gekregen om windmolens te exploiteren, Dat maakt de radio-telescoop onbruikbaar.
Hoe zit het dan met die investering?