Er bestaat het idee dat ict de resultaten in de zorg kan verbeteren, de kosten reduceren en de kwaliteit en productiviteit verhogen. Is dit waar? Zo ja, zijn er al resultaten zichtbaar? Zo niee hoe kunnen we ict inzetten om deze doelstellingen te bereiken?
Het organiseren van de zorg is de afgelopen tijd veranderd in een complex proces. Door verschillende ontwikkelingen op dit gebied zijn er meer schakels die direct of indirect, intern of extern gekoppeld zijn aan de activiteiten rondom zorgverlening. Neem bijvoorbeeld het aantal partijen (professionals, instellingen, ziekenhuizen, verzekeraars et cetera) die betrokken zijn bij de behandeling van een kankerpatiënt. De afzonderlijke zorgprocessen die hierdoor geïntegreerd moeten worden, kunnen pas efficiënt en rendabel werken als deze goed op elkaar afgestemd zijn. Is ict een middel om deze vorm van ketensamenwerking te realiseren?
ICT en zorgstructuur
Ict is op twee niveau`s betrokken bij de zorg: Intern (in de zorgorganisatie) en extern (in de hele keten).
Intern: neem bijvoorbeeld een ziekenhuis. In deze organisatie zien we verschillende betrokkenen (artsen, specialisten, medewerkers, afdelingen et cetera) die een behandelketen vormen en samen het ziekenhuis draaiend houden. Verschillende ict-toepassingen worden gebruikt om als verbindingsbrug, diverse werkzaamheden en processen binnen en/of tussen verschillende afdelingen aan elkaar te koppelen of te ondersteunen.
Extern: de organisatie van de zorg vormt een keten met verschillende ketenpartijen zoals zorginstellingen, huisartsen, ziekenhuizen, apotheken en verzekeraars. Ict is onderdeel van de hele keten en werkt als een verbindingsbrug en een middel voor het uitwisselen van informatie tussen verschillende schakels. In elke schakel wordt ict op een andere manier ingezet. Of het nou gaat om de verwevenheid van ict in de bedrijfsvoering, de ict-middelen, de wijze van gebruik van ict-mogelijkheden of de inrichting van ict ten opzichte van zorgprocessen.
Fundament
Ongeacht de scope in de zorgketen (intern of extern), het uitwisselen van informatie vormt het fundament van de ondersteuning van de zorgprocessen. Dit betekent dat de juiste en bruikbare informatie efficiënt verzameld en verwerkt dient te worden en doorgegeven moet worden aan in- en externe partijen in de keten. Wanneer deze interactie gesmeerd loopt dan zullen we veel effectiviteit en productiviteit en dus winst of besparing uit het werk kunnen halen. Maar loopt dit ook zo?
Wanneer we naar verschillende werkzaamheden binnen een zorgorganisatie kijken dan kunnen we vaststellen dat de ict-mogelijkheden veel zaken kunnen vereenvoudigen, verkorten en rendabeler kunnen maken. Door deze mogelijkheden kunnen we efficiëntie, productiviteit en kwaliteit verhogen tegen verlaging van kosten. In tegenstelling tot positieve effecten van ict op organisatieniveau (dus intern), zal ict geen oplossing zijn voor alle problemen in de 'zorgketen'.
De lage efficiëntie in de zorgketen wordt veroorzaakt door gebrek aan standaardisatie in de zorgprocessen. Door dit gebrek zien we bijvoorbeeld dat de ontwikkeling van ict-middelen geen duidelijke richtlijnen hebben. Er is geen standaard voor uniforme protocollen, in te voeren data en uitwisselbaarheid van informatie met andere schakels in de keten. In de ontwikkeling van ict-middelen worden de zorgprocessen niet als uitgangspunt en leidend beschouwd. Hierdoor is de aansluiting tussen verschillende schakels in de keten niet altijd mogelijk of efficiënt.
Naast efficiëntie kunnen we meer voordelen uit standaardisatie halen. Wanneer de standaardisatie van deze processen tot stand is gekomen, dan zal de ict-samenwerking en integratie tussen verschillende zorginstellingen (joint venture) eenvoudig gerealiseerd kunnen worden.
Door verandering in wet en regels vereist zorg de benodigde flexibiliteit in ict. Het gebruik maken van externe partners zal de organisatie verzekeren van up-to-date kennis en flexibiliteit. Voorwaarde hiervan is dat er al een duidelijke visie aanwezig is.
Conclusie
Ict kan in de 'hele zorgketen' toegevoegde waarde hebben wanneer de processen rondom het uitwisselen van informatie goed zijn georganiseerd. Dit betekent, het vaststellen van normen en standaarden van zorgprocessen en het invoeren van deze (proces)standaardisatie in de hele keten. Tot die tijd is het een illusie om te denken dat 'alleen' ict-innovatie efficiëntie en kostenbesparing in de zorgketen kan opleveren.
Ai, Reza, jouw reactie op Henri is prima, maar reken op nog meer weerstand! Er zijn velen in de zorg die vinden dat ze veel te verliezen hebben.
Reza,
In jouw verhaal miste ik de belangrijkste schakel in de keten, namelijk de patiënt. Mijn inziens moet de patiënt aan het stuur staan. Hij bepaalt wat er met zijn persoonlijke data (en zijn gezondheid) gebeurt, c.q. ter beschikking stelt aan bijvoorbeeld zorg aanbieders. Dan is de kans het grootst dat er een optimale situatie bereikt zal worden. Zolang dit niet geval is, zal het lastig worden om o.a. middels it standaardisatie een efficiënt zorg apparaat in te regelen (te veel partijen in de keten met andere belangen etc.).
@Robert, als ik jouw reactie dus goed begrijp, bevestigd dit des te meer het punt van Reza.
Een anekdote, momenteel doe ik een heel interessant project (platform, cloud, self service, anyone?). De grootste weerstand ondervind ik bij de verkopers, en die hebben veel in de melk te brokkelen. Die zien niets in standaarden en stellen zogenaamd de klant centraal.
Ik heb een zeer ernstig vermoeden dat de zorg veel efficienter kan en dat er momenteel dus een vorm van sabotage plaats vind ter bescherming van werk en positie.
In mijn ogen heeft bijvoorbeeld een chirurg helemaal niets te zoeken in een bedrijfskundige hiërarchie. Het feit dat zo’n man of vrouw enorm kundig, vaardig en bijzonder is zou niets moeten zeggen over zijn “macht” om te bepalen hoe het bedrijf gerund wordt. Afbreken die heilige huisjes!
Want ja, ik heb het vermoeden dat de zorg ziek is. Ik krijg die signalen regelmatig.
Zorg is echter wel een pilaar in de samenleving (en welvaart) en daarom vind ik de vele bezuinigingen pijnlijk en beangstigend. Er zou dus een geleidelijk proces moeten komen van verandering en eenheidsworst.
Iedere patient is bijzonder, maar het proces staat los van de mens-tot-mens relatie, het proces zijn gewoon de logische stappen tot het verlenen van zorg.
@Henri: mooi gezegd!
Ik kan me niet erg aan de indruk onttrekken dat ook hier, met alle respect voor betrokkenen, soms niet helemaal duidelijk is, althans wordt weergegeven, hoe de IT als materie werkt, en hoe je dat kunt converteren naar ketens in bijvoorbeeld de gezondheidszorg.
Allereerst sta ik volledig achter de constatering dat zorgtaken in de praktijk mensenwerk is en moet blijven.
Dat hebbende gezegd kun je zaken in de zorg zeker heel goed reguleren met IT als ondersteuner mits, en ik denk dat ik hier de angel benoem, je twee zaken niet doet. Eindeloze conversie programma’s bedenken en zo problemen in stand houd en twee, menen dat je taken en zaken ook maar eindeloos moet proberen te automatiseren.
Een eenvoudig voorbeeld; (Jee hoe moeilijk kan dat zijn….???)
Je kunt heel eenvoudig een ketenssyteem bedenken en implementeren, ik kan dat zelfs met Office als dit zou moeten, dat binnen een ziekenhuis een patiënt en ziekenhuispersoneel, van welke orde dan ook, meteen tot nut is waardoor meteen al besparingen worden bewerkstelligt.
Hiervoor hoef je niet het wiel opnieuw uit te vinden maar gewoon gebruik te maken van bestaande mogelijkheden. Kosten redelijk verwaarloosbaar op volume. Hiermee is meteen de Informatie van de betreffende patiënt in één IT container gewaarborgd, aan te roepen wanneer nodig en aan te vullen wanneer gewenst.
Zorg voor een eenvoudige toegankelijkheid en je bent van heel veel problemen af. En probeer dan in Godesnaam één ding te bereiken…… Dat iedereen met dat eenvoudige systeem gaat werken alsjeblieft.
Tekst en plaatjes bij elkaar en dan mag elke afdeling wat mij betreft een eigen software merite blijven hanteren wanneer deze maar wel aan die eenvoudige container voldoet.
Dit hoeft geen rocketscience te zijn maar heel nuchter redeneren en opzetten en bovenal, ontsla elke ambtenaar en manager op staande voet die de boel wil draineren en sluit elke commerciële partij uit die prachtigste en bijzonder dure nieuwe pakketjes wil uitvinden.
Antwoord op je vraag en stelling? Ja het kan en collectief bespaar je vast enige honderden miljoenen op jaarbasis. Maar hou het in Godesnaam Simpel! ;O)
Ai, het is hier al genoemd door enkelen, maar blijft de moeite waard: in hoeverre werken IT-bedrijven mee aan het “doormodderen” in de Zorg op het gebied van ICT?
Iedereen verdient aan slechte configuraties, slechte software, slechte infrastructuur etcetera, maar waar is het grotere belang?
Robert,
Zeer valide punt. Iedereen werkt redelijk langs elkaar heen. Ook hier is weer een schreeuwend tekort aan standaarden. Ook zou een mogelijke samenwerking tussen enkele partijen de kwaliteit kunnen verhogen. De kanttekening hier van is wel weer dat veel van deze samenwerkingen al vooraf gedoemd zijn te mislukken. Dit omdat er veelal sceptisch tegen aan gekeken wordt.
Ik lees veel reacties van de beste stuurlui aan wal.
Een ziekenhuis is een behoorlijk complexe organisatie waar een chirurg wel degelijk uitmaakt hoe hij wil werken hij is namelijk de eigenaar van zijn specialisatie. Grappig dat iemand dit met office denkt op te lossen. Afsprakensysteem voor 300 specialisten met 5000 patienten op 1 dag ga maar plannen met je outlook agenda. Hoe krijg je al die specialisten in beeld om maar iets te noemen. Hoe doe je automatisch vervolgafspraken etc.
De mensen die in een bed liggen willen ook eten kan dat ook in office?
Daarom heb je dus een speciaal afsprakensysteem en dit is maar een klein onderdeel van de ziekenhuisproblematiek. Nog niets medisch.
Al een app gevonden om een mri scan van 300mb te tonen? Om maar wat te noemen. of ga je de rontgenfoto met paint bekijken?
Ik denk niet dat de huidige systemen zo slecht zijn. Het ziekenhuis waar ik heb gewerkt heeft te maken met tientallen systemen die aan elkaar geknoopt moeten worden. Die systemen zijn er nu eenmaal daar doe je niets aan je hebt nu eenmaal een ecg, eeg, rontgen, labuitslagen, pathlogie etc. die kan je niet weglaten en krijg je ook niet in office gestopt.
Dus laten we de discussie voeren met mensen die weten waar ze het over hebben en niet met een willekeurige it-er.
Overigens zijn er al lang standaarden in de medische wereld dus dat is helemaal geen probleem. Er wordt helemaal niet zoveel geconverteerd. Iedereen gebruikt dezelfde HL7 standaard met eventuele accentverschillen.
Daar heb je speciale software voor waar 1 of 2 mensen af en toe mee bezig zijn voor een heel ziekenhuis.
Je kan inderdaad een eenvoudig ketensysteem bedenken maar of dat met de realiteit te maken heeft? Een directeur van de post dacht ook een ziekenhuis te automatiseren. Logistiek is een postpakketje hetzelfde als een patiënt toch (ziekenhuis in Maastricht 80 Miljoen verspilt)?
De patient moet aan het stuur staan? ik heb liever een chirurg die weet wat ie doet! Tenzij de patient een medische achtergrond heeft natuurlijk. Ik ga toch ook niet aan een timmerman vertellen hoe hij mijn kast moet maken?
@Henri
Het aanbieden van zorg met de cloud?
Wordt een applicatie beter als ie in de cloud staat?
Gaan mensen dan efficiënter werken?
Een EPD is maar een onderdeel van de IT van een ziekenhuis.
Hoeveel miljoenen geven alle ziekenhuizen samen eigenlijk uit aan software?
Haalt dat wel 1 miljard? dus hoe ga je dan miljarden besparen als je die nog niet eens uitgeeft.
Hebben we behoefte in een ziekenhuis aan mensen die zo generaliseren?