Er bestaat het idee dat ict de resultaten in de zorg kan verbeteren, de kosten reduceren en de kwaliteit en productiviteit verhogen. Is dit waar? Zo ja, zijn er al resultaten zichtbaar? Zo niee hoe kunnen we ict inzetten om deze doelstellingen te bereiken?
Het organiseren van de zorg is de afgelopen tijd veranderd in een complex proces. Door verschillende ontwikkelingen op dit gebied zijn er meer schakels die direct of indirect, intern of extern gekoppeld zijn aan de activiteiten rondom zorgverlening. Neem bijvoorbeeld het aantal partijen (professionals, instellingen, ziekenhuizen, verzekeraars et cetera) die betrokken zijn bij de behandeling van een kankerpatiënt. De afzonderlijke zorgprocessen die hierdoor geïntegreerd moeten worden, kunnen pas efficiënt en rendabel werken als deze goed op elkaar afgestemd zijn. Is ict een middel om deze vorm van ketensamenwerking te realiseren?
ICT en zorgstructuur
Ict is op twee niveau`s betrokken bij de zorg: Intern (in de zorgorganisatie) en extern (in de hele keten).
Intern: neem bijvoorbeeld een ziekenhuis. In deze organisatie zien we verschillende betrokkenen (artsen, specialisten, medewerkers, afdelingen et cetera) die een behandelketen vormen en samen het ziekenhuis draaiend houden. Verschillende ict-toepassingen worden gebruikt om als verbindingsbrug, diverse werkzaamheden en processen binnen en/of tussen verschillende afdelingen aan elkaar te koppelen of te ondersteunen.
Extern: de organisatie van de zorg vormt een keten met verschillende ketenpartijen zoals zorginstellingen, huisartsen, ziekenhuizen, apotheken en verzekeraars. Ict is onderdeel van de hele keten en werkt als een verbindingsbrug en een middel voor het uitwisselen van informatie tussen verschillende schakels. In elke schakel wordt ict op een andere manier ingezet. Of het nou gaat om de verwevenheid van ict in de bedrijfsvoering, de ict-middelen, de wijze van gebruik van ict-mogelijkheden of de inrichting van ict ten opzichte van zorgprocessen.
Fundament
Ongeacht de scope in de zorgketen (intern of extern), het uitwisselen van informatie vormt het fundament van de ondersteuning van de zorgprocessen. Dit betekent dat de juiste en bruikbare informatie efficiënt verzameld en verwerkt dient te worden en doorgegeven moet worden aan in- en externe partijen in de keten. Wanneer deze interactie gesmeerd loopt dan zullen we veel effectiviteit en productiviteit en dus winst of besparing uit het werk kunnen halen. Maar loopt dit ook zo?
Wanneer we naar verschillende werkzaamheden binnen een zorgorganisatie kijken dan kunnen we vaststellen dat de ict-mogelijkheden veel zaken kunnen vereenvoudigen, verkorten en rendabeler kunnen maken. Door deze mogelijkheden kunnen we efficiëntie, productiviteit en kwaliteit verhogen tegen verlaging van kosten. In tegenstelling tot positieve effecten van ict op organisatieniveau (dus intern), zal ict geen oplossing zijn voor alle problemen in de 'zorgketen'.
De lage efficiëntie in de zorgketen wordt veroorzaakt door gebrek aan standaardisatie in de zorgprocessen. Door dit gebrek zien we bijvoorbeeld dat de ontwikkeling van ict-middelen geen duidelijke richtlijnen hebben. Er is geen standaard voor uniforme protocollen, in te voeren data en uitwisselbaarheid van informatie met andere schakels in de keten. In de ontwikkeling van ict-middelen worden de zorgprocessen niet als uitgangspunt en leidend beschouwd. Hierdoor is de aansluiting tussen verschillende schakels in de keten niet altijd mogelijk of efficiënt.
Naast efficiëntie kunnen we meer voordelen uit standaardisatie halen. Wanneer de standaardisatie van deze processen tot stand is gekomen, dan zal de ict-samenwerking en integratie tussen verschillende zorginstellingen (joint venture) eenvoudig gerealiseerd kunnen worden.
Door verandering in wet en regels vereist zorg de benodigde flexibiliteit in ict. Het gebruik maken van externe partners zal de organisatie verzekeren van up-to-date kennis en flexibiliteit. Voorwaarde hiervan is dat er al een duidelijke visie aanwezig is.
Conclusie
Ict kan in de 'hele zorgketen' toegevoegde waarde hebben wanneer de processen rondom het uitwisselen van informatie goed zijn georganiseerd. Dit betekent, het vaststellen van normen en standaarden van zorgprocessen en het invoeren van deze (proces)standaardisatie in de hele keten. Tot die tijd is het een illusie om te denken dat 'alleen' ict-innovatie efficiëntie en kostenbesparing in de zorgketen kan opleveren.
@Corne, ik kan je niet kwalijk nemen dat het concept wat ik neerleg wat toelichting nodig heeft en dat het nog niet geland is.
Elke organisatie kent processen en een ziekenhuis is een organisatie. Ieder proces heeft een trigger om te starten en is eindig. Mensen van een organisatie hebben 1 of meer rollen (Zuster, Chirug, schoonmaker, et cetera). Die mensen voeren delen uit van die processen. Ieder ziekenhuis heeft in de basis dezelfde processen (net als gemeenten), ze zijn alleen anders ingericht maar moeten voldoen aan standaarden in de medische wereld (die ik inhoudelijk niet ken).
Door diverse systemen die op NIET standaard manieren communiceren is het consolideren van gegevens tussen bijvoorbeeld ziekenhuizen maar ook apparaten (MRI scans, PET scans) geen makkie.
Corne, als je denkt dat de zorg geen miljard kwijt is aan software dan denk ik dat je je vreselijk vergist. Alleen al de wetswijzigingen die tot andere declaraties leiden kosten denk ik al zo maar een miljard.
En iedere IT adviseur die nodig is om de software te gebruiken kost makkelijk 150.000 euro per jaar.
Iedere branch kent zijn complexiteit, onderwijs roept dit ook altijd en het is ook zo, maar het is een *feit* dat ziekenhuizen vaak het wiel weer zelf uit gaan zitten vinden en dat dit gewoon verspilling is.
Weet je wat het uitschrijven van 1 aanbesteding kost?
Een chirug mag prima vertellen hoe zijn proces in elkaar steekt, maar er moet iemand naast hem gaan zitten die het in een zinvolle standaard giet. Ook de chirurg mag een beetje flexibel zijn zolang het primaire snij proces maar goed gaat. Daarbuiten zou zijn status niet belangrijk mogen zijn. Je laat een programmeur ook geen leiding geven aan een project ondanks dat het de slimste programmeur is die er bestaat.
Wat de App store betreft is dat een model die zinvoller samenwerken versterkt *zonder* de vrijheid te ontnemen van een afdeling of ziekenhuis. Een app store kan ook behoeden voor mislukte trajecten en je maakt gebruik van good practice (ik haat de term best practice).
@Corne:
Dank voor je reactie. Leuk te zien dat iemand die meer dan ik van de medische wereld kennis heeft, meedoet aan deze discussie.
Een korte reactie op een aantal punten uit je reactie:
– Je reactie is gericht en gebaseerd op ICT in een zorgorganisatie(ziekenhuis). Dat maak ik uit je reactie op.
De scope van dit artikel is ICT en standaardisatie in de hele keten en niet op organisatieniveau (lees mijn conclusie). Het kan zijn dat we voor standaardisatie van zorgketen bij organisatieniveau moet beginnen maar dat is een andere discussie, wat mij betreft.
-Ik ben het met je eens dat je in een ziekenhuis voor zorglogistiek verschillende en speciale programma`s moet hebben. Het belang van voor de zorg gemaakte applicaties heb ik niet ontkend.
-Voorstel van Henri kan ook veel besparing in de keten opleveren. Dan heb ik het niet alleen over in de ziekenhuizen maar ook zorgverleners, verzekeraars, huisartsen en de rest in de keten. In zijn voorstel moet je niet alleen naar de applicaties in de Cloud kijken maar ook naar de gerelateerde zaken dus het hele plaatje.
-ICT in de Zorg vereist specifieke kennis. Ga er gerust vanuit dat aan dit soort trajecten ICTers gekoppeld worden die voldoende kennis van de processen in de zorg hebben en niet alleen ICT.
@Henri
Je stelling dat de divere systemen op een niet standaard manier communiceren ondersteun ik niet. Er zijn in de medische wereld juist standaarden gedefinieerd zoals HL7 en PACS (Dicom) die er voor zorgen dat je ze juist wel aan elkaar kan knopen. Een MRI is bijvoorbeeld beschreven in een DICOM standaard. Dit zijn internationale standaarden.
Elk ziekenhuis is ook anders. Sommige ziekenhuizen zijn gespecialiseerd in kanker, andere in Hart en Longen dit geeft ook andere manieren van zorg. En je hebt ook streekziekenhuizen.
Een oogarts handelt bijvoorbeeld 20 patiënten in een uur af. dus moet een scherm wel in 30 seconden in te vullen zijn.
Een chirurg wil een team om hem/haar heen die er voor zorgt dat alles optimaal verloopt. Dus het proces wordt wel degelijk toegespitst op zo iemand.
Ik zie nog steeds niet het verschil tussen software in de cloud of lokaal geïnstalleerd. Volgens mij moet de functionaliteit hetzelfde zijn. En Nederlandstalig om vergissingen te voorkomen.
Kan je aangeven wat de voordelen van cloudsoftware zijn?
Reza,
Een leuk artikel over ondernemen in de zorg is http://www.sprout.nl/309/dossier/329/52218/pionieren/zorgsector-ondernemen-voor-gevorderden.html. Zo is het een extreem versnipperde sector. De 7000 fysiotherapeuten, 90 ziekenhuizen en 8000 huisartsen die Nederland kent, werken bijvoorbeeld amper samen. Dat maakt opschaling en implementatie van een product of dienst lastig. Dus ook IT standaardisatie in de gehele keten is een bijna onmogelijke opgave.