Al jaren is it-outsourcing een belangrijk thema voor management en academici. Veel artikelen richten zich op ict-systemen (is-outsourcing), maar het geheel waarin systemen ondergebracht worden, het datacenter, blijft vaak onderbelicht. Ik bespreek datacenteroutsourcing aan de hand van twee wetenschappelijke theorieën: de ‘transactiekostentheorie’ (tkt) en de ‘resource-based view of the firm’ (rbv).
Deze ‘transactiekostentheorie' (tkt) en de ‘resource-based view of the firm' (rbv) worden door academici het meest gebruikt om it-outsourcingbeslissingen te verklaren. In dit eerste artikel zoom ik in op de tkt. Dit model biedt inzicht in de belangrijke en ‘onzichtbare’ aspecten waarmee men rekening dient te houden bij outsourcingoverwegingen. Ter verduidelijking, dit artikel gaat specifiek om het datacenter, niet om hard- en/of software.
Economische theorie
De tkt wordt gezien als een van de belangrijkste economische theorieën. Niet voor niets hebben verschillende wetenschappers die de theorie (door)ontwikkeld hebben de Nobelprijs voor de Economie in ontvangst mogen nemen. De centrale vraag van de tkt is: kan een transactie efficiënter uitgevoerd worden door de markt (outsourcing) of door de interne organisatie (verticale integratie)? De tkt is op een aantal vlakken te vergelijken met total cost of ownership (tco), een model dat veel ingezet wordt vanuit de praktijk. De centrale vraag wordt beantwoord door een transactie te beoordelen op relatiespecifieke investeringen, externe onzekerheid en interne onzekerheid. Deze aspecten zullen verder behandeld worden.
Relatiespecifieke investeringen
Inherent aan outsourcing zijn relatiespecifieke investeringen (bijvoorbeeld investeringen in trainingen, nieuwe apparatuur et cetera). Deze worden echter niet altijd meegenomen in het beslissingsproces omdat ze niet altijd zichtbaar zijn. Denk daarbij aan onderhandelingskosten en het monitoren van de leverancier (tijd is geld). Bovendien is het in sommige gevallen nodig personeel te trainen om met de systemen van de leverancier te kunnen werken. Bij het uitbesteden van enkel het datacenter is er nauwelijks sprake van relatiespecifieke investeringen. Het datacenter is een commodity (ook al zijn er verschillen qua betrouwbaarheid), en in grote mate gestandaardiseerd. Racks zijn overal hetzelfde. Relatiespecifieke investeringen zijn gering en goed te overzien, deze zullen datacenteroutsourcing dan ook niet belemmeren.
Externe onzekerheid
Externe onzekerheid kan verdeeld worden in onzekerheid over de vraag en technologische onzekerheid. Innovaties hebben vooral betrekking op energie-efficiëntie en koeling, maar volgen elkaar in rap tempo op. Door te outsourcen behoud je meer flexibiliteit om over te stappen naar ‘betere' of ‘zuinigere' datacenters. Een bestaand, eigen datacenter is niet eenvoudig aan te passen naar nieuwe koelmethodes. Onzekerheid over de vraag gaat over de afnemers. Uiteraard is er sprake van onzekerheid (hoeveel rackspace heb je nodig), maar doorgaans is het vooral belangrijk om snel uit te breiden, dit is bij een leverancier vaak eenvoudiger dan intern. De mate van externe onzekerheid wijzen eerder naar outsourcing dan naar verticale integratie.
Interne onzekerheid
Met interne onzekerheid bedoelt men dat de leverancier niet goed te beoordelen is op prestaties. Hiervan is in ieder geval geen sprake. Performance is eenvoudig te meten. Bijvoorbeeld in de vorm van uptime en responsiviteit, terwijl men ook een goede schatting kan doen of gevraagde tarieven realistisch zijn. Opportunistisch gedrag (uitbuiten van de klant) van de datacenterleverancier is onwaarschijnlijk door de inzichtelijkheid van prestaties. Bovendien zijn er veel goede datacenters, waardoor er de mogelijkheid is om over te stappen. Door de concurrentie is het tevens belangrijk voor leveranciers om hun dienstverlening continu te verbeteren. Interne onzekerheid is geen belemmering voor outsourcing. Het is wel verstandig om tijdens de onderhandelingsfase goede en duidelijke afspraken te maken, zodat je allebei weet wat je aan elkaar hebt. Hoewel opportunistisch gedrag naar mijn mening onwaarschijnlijk is, kun je door goede sla's en contractvoorwaarden de kans daarop minimaliseren.
Conclusie
In dit artikel geef ik de belangrijkste inzichten van de tkt mee, een wetenschappelijk model dat als basis genomen kan worden wanneer outsourcing overwogen wordt. U kunt dit model toepassen indien u zelf it-outsourcing in overweging hebt. Door outsourcing analytisch te benaderen, bijvoorbeeld via het model van de tkt, heb je een grotere kans op succes bij outsourcing.
In het specifieke geval van het datacenter lijkt – gelet op relatiespecifieke investeringen en externe en interne onzekerheid – outsourcing vaak interessanter dan verticale integratie. Komen theorie en praktijk toch nog eens overeen.
