Als virtualisatie al een hip woord was, en vaak nog is, dan is cloud computing de overtreffende trap. Tegenwoordig lijkt alles wel te draaien om cloud computing. Van een ‘cloud-based client besturingssysteem’, een ‘cloud display’ en een ‘cloud netbook' tot een browser ‘speciaal’ ontworpen voor ‘the cloud’. OK, nu even met de voeten op de grond; cloud computing is een nutteloos begrip!
Het gaat om de functionaliteit die als dienst wordt aangeboden aan de eindgebruiker. Vaak wordt cloud computing als containerbegrip gebruikt, maar wat is nu de essentie?! Cloud computing in gewoon Nederlands: Het op een flexibele en schaalbare manier beschikbaar stellen van ict-gerelateerde capaciteit aan de eindgebruiker waarbij de functionaliteit als dienst beschikbaar is. Uiteraard op een manier die flexibel, schaalbaar, veilig, efficiënt in gebruik en kosten effectief is waarbij de afnemer betaald voor het gebruik.
‘It-is-a-service’
Cloud computing is simpel: ‘it-is-a-service’ en is op te delen in drie categorieën: IaaS, PaaS en SaaS. Deze categorieën zijn Infrastructuur, (applicatie ontwikkel) Platform en Software/Applicatie. Een groot aantal ontwikkelingen zoals virtualisatie, ‘always connected’, high performance computing, web-architected applicaties, converged infrastructure, consumerization of it en ‘IT Infrastructure Management Solutions’ zorgen ervoor dat cloud computing een vlucht heeft genomen. Ik ken verschillende klanten, onder andere in de overheid, gezondheidszorg en het onderwijs, die op dit moment gebruikmaken van IaaS en SaaS oplossingen.
Wat zijn voor deze klanten nu de voordelen van cloud computing?
• Schaalbaar: De dienst is schaalbaar en flexibel/elastisch;
• Dynamische infrastructuur: gebruik en capaciteit zijn (real-time) op elkaar afgestemd. De infrastructuur is vanuit beheer ‘voorspelbaar’;
• Betalen naar gebruik: De gebruiker betaald voor het gebruik van de dienst;
• Efficiënt gebruik: Door gecentraliseerde architectuur wordt efficiënter gebruik gemaakt van de ICT middelen;
• Multi-tenancy; met verschillende organisaties op een veilige en efficiënte manier hetzelfde platform delen. Wanneer een gedeeld platform niet gewenst is wordt er van een ‘private Cloud’ gebruik gemaakt.
• Geen initiële investeringen en onderhouds- en ondersteuningskosten;
• Geen lange termijn contracten;
• Keuze en Flexibiliteit: toegang tot de dienst is locatie-, netwerk- en werkplek onafhankelijk
• Geen hardware- of software installatie door it-organisatie of gebruikers;
• Nieuwe technologie: de diensten worden door de dienstverlener up-2-date gehouden, waardoor de dienstafnemer nieuwe functionaliteiten tot zijn beschikking heeft.
Innovatie
De Hype-Cycle van Gartner rondom Cloud Computing (Juli 2011) laat een aantal interessante zaken zien:
• Cloud Computing als hoofdcategorie zit in de fase ‘Peak of Inflated Expectations’ – Hype;
• Cloud Computing is een verzameling van verschillende oplossingen. IaaS, SaaS en PaaS zijn hierin drie logische subcategorieën;
• Veel oplossingen zitten nog in de fase ‘ Technology Trigger’; De oplossong is technologie gedreven en is vaak nog een ruwe diamant;
• Infrastructuur as a Service (IaaS), cloud storage, web platforms staan aan de vooravond om door te breken;
• Software as a Service (SaaS), virtualisatie als bouwsteen voor IaaS en dedicated email services worden op grotere schaal toegepast;
Mijn reality-check op de hype en ook realiteit van cloud computing:
• Laat je niet (door de marketing) gek maken;
• Voer zelf een ‘Reality Check’ van de oplossingen en bouwstenen uit voor je eigen organisatie; Wat is waar en wat is de waarde van 'IT-is-a-Service' voor mijn organisatie en onze gebruikers?!
• Cloud computing moet op elke strategische en tactische agenda staan en meegenomen worden in de afweging of toepassing zinvol is;
• Stop met praten over definities, denk niet gelijk in uitdagingen maar vooral naar de toepassing van cloud computing voor de gebruikers!.
Roadmap
Elk voordeel heeft z’n nadeel, zo ook met cloud computing. Over onderwerpen als bijvoorbeeld privacy, security, vertrouwelijkheid, wetgeving, licensing, auditing, vendor lock-in en beschikbaarheid is het laatste woord nog niet geschreven. Wanneer je dit mondiaal bekijkt zijn de uitdagingen nog groter. Het ontwikkelen en implementeren van private en community cloud-oplossingen zowel IaaS en SaaS is waardevol en moet zeker op uw roadmap staan.
We vinden allemaal dat een ict-infrastructuur niet beperkend mag zijn in het ondersteunen van de gebruikers en dat de toepassingen vooral een ‘enabler’ voor de gebruikers moet zijn. Dit is alleen écht mogelijk wanneer er sprake is van een voorspelbare omgeving. Een essentiële vraag is of de organisatie, los van de technologie, wel klaar is voor een dynamische infrastructuur. Een belangrijk onderwerp op roadmap van veel organisaties die direct en indirect met cloud computing te maken heeft.
De afgelopen jaren hebben applicaties, communicatie vormen, always connected, technieken en toepassingen de wereld waarin we leven veranderd. Het is eenvoudig om over de voordelen van cloud computing te lezen en gegrepen te worden door: schaalbaarheid, dynamiek, betalen naar gebruik, toegang en kosten besparingen. De technologie als basislaag rondom cloud computing wordt steeds volwassener, virtualisatie en datacenter automation, orchestration en self-service oplossingen zijn daar goede voorbeelden van. 'The future of Cloud Computing is not something to be predicted, it is something to be achieved'#JustdoIT. 'Cloud computing; vergeet technologie, focus op de gebruiker.'
Ruben,
Cloud Computing blijft natuurlijk een hot topic. Echter kom ik in je artikel niet echt veel nieuwe of spannende zaken tegen. De meeste van bovenstaande punten en zaken zijn hier al tot in den treure besproken en beschreven. Ook ik heb hier in het verleden mijzelf al debet aan gemaakt.
Cloud Computing is in mijn ogen niets meer of minder dan een nieuw/ander delivery model. Dit is was ook de eindconclusie van een artikel ( De 7 valkuilen van Cloud Computing ) wat ik hier enige tijd geleden geplaats heb.
Ook IaaS, PaaS en SaaS oplossingen zijn niets meer of minder dan nieuwe of andere delivery modellen. Cloud gaat hier steeds vaker een rol spelen maar is niet altijd een verplicht onderdeel.
Henri Koppen heeft hier vandaag als reactie op het artikel “Kosten stimuleren overstap naar Cloud-Software” ook al slimme dingen over geschreven.
Als je het met deze nuchterheid/simpelheid bekijkt raak je ook niet verstrikt in alle nieuwe terminologie die het er niet echt veel gemakkelijker op maakt.
En is de discussie aanbeland bij de software. Infrastructure heeft een beperkte houdbaarheid, na een jaar of vier, vijf is alles wel weer een keer vervangen en is het adopteren van een nieuwe manier van delivery goed te doen. Software is echter taaier, er zijn systemen uit de jaren 80 die nog goed werken. De meeste in gebruik zijnde software moet nog wel een paar jaartjes mee. De volgende stap naar de cloud is dan ook: van licentie naar abonnement. SaaS vanuit klantperspectief. Daarna volgt een fase waarin software voorzover mogelijk geschikt gemaakt wordt om efficient uit te leveren en te updaten. Als daar multitenancy voor nodig is, prima, maar slimmere deployment levert al het nodige op. Vervolgens zal men zoeken naar ontwikkelomgevingen die inherent dit soort voorzieningen leveren. Dan pas zal PaaS een gezicht krijgen.
Welke huidige leveranciers passen bij dit stappenplan? Google is nog teveel op de consument gericht. Amazon blijft een beetje steken bij de infrastructuur. voor SalesForce met force.com is alles een CRM-applicatie. Microsoft gooit hoge ogen met Azure, maar is voor bestaande applicaties nog een stap te ver en hoort bij fase 3.
Die leverancier, die bestaande software slim kan inpakken en voor meer klanten beschikbaar stellen met een SaaS-afrekenmodel, die gaat de komende 5 jaar winnen. Daarna komen de PaaS-leveranciers weer aan de beurt.
Ruben,
De voordelen voor de klant die je benoemd hebt, zijn (op dit moment) allemaal marketing thema’s! Cloud is nog in ontwikkelingsfase en niet klaar om dit allemaal waar te maken.
Misschien nog een punt voor je reality-check voor Cloud computing: Come Back senario.
Als naar Cloud gaan een eenrichtingsweg is dan zal ik 1000x goed nadenken voordat ik hieraan begin. De kosten van de uitvoering van come back scenario (plan B), risicoanalyse en nog veel andere zaken kunnen doorslaggevend zijn voor de besluitvorming.
Je geeft aan dat Cloud computing steeds volwassener wordt. Dat hebben we ook gehoord toen VDI was uitgekomen, terwijl hij nog steeds met een been in de pubertijd staat!
Ik zou als toekomstige Cloudganger nog even wachten tot deze genoeg volwassen is dan ga ik kijken of deze oplossing bij me past!
Door een aantal uitdagingen zoals maatwerk van applicaties in Cloud, verantwoordelijkheid en regie wanneer je bijvoorbeeld van Hybride Cloud gebruik maakt (multi sourcing) en nog andere zaken en onduidelijkheden kies ik nu om met beide benen op de grond te staan dan de weg naar Cloud te bewandelen. Ik zal tegen de mensen om mijn heen zeggen: Na U!
Cloud computing is een nutteloos gemaakt begrip. Dat klinkt iets anders. Het is een verzamelnaam geworden, zoals fruit dat is voor appels, peren, aardbeien, pruimen etc.
En dat geldt ook voor Cloud computing een verzamelnaam voor diensten waarvan de enige overeenkomst is dat ze via het web worden aangeboden en afgenomen en dat het daarbij tamelijk mistig is via welke kanalen de informatie komt en gaat. Het enige wat je weet is dat er (als het goed is) voor de uitwisseling van die info slechts twee deurtjes opengaan – die van jouw bedrijf en die van je leverancier.
Als je het over Cloud computing hebt zal je dus de diensten of dienst die je uiteindelijk bedoelt moeten specificeren. SaaS is een Cloud dienst. De dienst SaaS kent ook weer verschillende (aanbiedings) vormen. Als een klant geïnteresseerd is vraag je hem wat hij precies nodig heeft, welke eisen en voorwaarden hij daar aan stelt en op welke schaal hij dat wil kunnen gebruiken. Als voor die specifieke klantvraag de juiste dienst nog niet beschikbaar is moet ‘Cloud computing’ eenvoudigweg afgeraden worden.
Het begrip Cloud Computing is inderdaad zinloos, tenminste als ik uitga van de definitie dat het een abstract gegeven is. Net als het begrip huis wat gemeubileerd of ongemeubileerd gehuurd kan worden maar ook gekocht of nieuw gebouwd. In de context van IT als een service zijn delivery modellen als IaaS en PaaS dus het huis van de applicatie zoals Leen Blom terecht stelt. Concept van SaaS is meer een kamer in een hotel waar je niet alleen volledige inrichting en service hebt maar ook kunt in- en uitchecken wanneer je wilt. Je vliegt dan ook iets te gemakkelijk over een onderwerp als IT infrastructure management heen omdat mijn praktijk ervaring juist is dat hier een groot knelpunt zit. Veel discussie over Cloud Computing gaan over Service Level Agreements maar vaak gaan deze niet verder dan garanties over het platform omdat regels voor applicaties ontbreken.
Applicaties werden in elk geval vroeger alleen geschreven vanuit functioneel oogpunt en aan beheersbaarheid werd niet gedacht. Maar lang leve virtualisatie waarmee we kunnen roepen dat het platform schaalbaar wat eigenlijk nogal onzinnig is als je niets weet over de applicatie. Vaak blijkt deze als dikke stront door een dunne trechter te zijn omdat bottleneck in de karakteristieken van de applicatie ligt waardoor prestatie en beschikbaarheid alleen verbeterd kunnen worden met scale-out. Niet echt efficiënt maar goed voor het verdienmodel van PaaS providers want die brengen graag nog wat meer licenties in rekening. Meeste cloud oplossingen zijn dan ook gewoon uitbesteding 2.0 van de techniek en laten de werkelijke problemen onopgelost. Meestal is dat ook het moment dat business er achter komt dat het gras uiteindelijk toch niet groener is bij de buurman en komt scenario van Reza om de hoek kijken.
IT ziet zich zelf graag als business enabler maar vaak hebben ze maar te slikken wat de business wil waardoor rationaliseren en standariseren van de architectuur heel moeilijk wordt. Hierdoor vind je meerdere oplossing voor hetzelfde probleem door eenzijdige focus vanuit de business. Zo wordt vaak gedacht dat alles een standaard oplossing is waarbij database één keer neergezet wordt door leverancier. En als het erg goedkoop moet is dit vaak ook nog een ‘gratis’ versie met beperkte mogelijkheden zoals de Express uitvoeringen. Gebruikers vergeten namelijk graag de onderliggende technologie maar stellen beheer wel verantwoordelijk als er fouten in zitten. En dus kom je niet alleen verschillende databases tegen maar ook meerdere middleware en webservices als gevolg van eisen als open source. Goedkoop wordt dan duurkoop omdat terugkerende kosten van beheer niet volledig meegenomen zijn of compleet vergeten worden.
Terug naar mijn vergelijking met een huis is het vooral een kosten aspect waarbij huren heel voordelig kan zijn, zeker als periode en het aantal dozen in verband met de verhuiskosten beperkt zijn. Cloud Computing is voor test- en acceptatieomgevingen dan ook meer dan alleen een marketing term. Juist omdat in de praktijk dit soort omgevingen bij virtualisatie snel toenemen en maar zelden opgeruimd worden omdat de financiele prikkel hiervoor ontbreekt. Een externe partij kan hierin tenslotte veel zakelijker zijn en ontruimen als de huur niet betaald wordt. En dit kan ook als dienst afgenomen worden waarbij tijdelijke kennis en testtools gehuurd worden om zo applicaties niet alleen functioneel te valideren maar ook het beheer en efficiëntie waarbij wederom vreemde ogen dwingen.
Cloud computing is als verschijnsel interessant omdat het de richting aangeeft waarin de IT industrie zich de komende jaren gaat ontwikkelen.
Kern van de zaak is dat IT inmiddels een elementair bedrijfsmiddel is geworden waarbij het – net als bij de ander bedrijfsmiddelen – niet erg voor de hand ligt om je als organisatie bezig te houden met alle achterliggende complexiteiten. Om die reden worden zaken als huisvesting, produktie, logistiek en mobiliteit al sinds jaar en dag vaak als kant en klare dienst ingekocht, daarbij profiterende van de schaalgrootte en de professionaliteit van gespecialiseerde aanbieders.
Interne IT afdelingen bevinden zich nog steeds in de ambachtelijke fase en zijn om die reden niet in staat de organisatie te ondersteunen bij de afweging tussen zelf doen versus inkopen op basis van dezelfde elementaire waardeketenprincipes die men ook toepast bij de andere bedrijfsmiddelen. Diezelfde ambachtelijkheid zorgt er inmiddels ook voor dat de verschillen op het gebied van prijs, kwaliteit en flexibiliteit tussen zelf doen en inkopen zo groot geworden zijn dat de afdelingen in een organisatie steeds vaker het heft in eigen hand nemen, hetgeen uiteraard in de meeste gevallen ook niet echt wenselijk is.
Het is deze clash tussen de “ambachtelijke IT” en de “zakelijke IT” die de komende jaren de IT agenda zal beheersen.
Voordelen als;
• Schaalbaar: De dienst is schaalbaar en flexibel/elastisch;
• Betalen naar gebruik: De gebruiker betaald voor het gebruik van de dienst;
• Geen initiële investeringen en onderhouds- en ondersteuningskosten;
• Geen lange termijn contracten;
• Keuze en Flexibiliteit: toegang tot de dienst is locatie-, netwerk- en werkplek onafhankelijk
• Geen hardware- of software installatie door it-organisatie of gebruikers;
zijn natuurlijk van immense waarde voor de business. Als ICT’ers zien wij misschien wel het belang van deze voordelen, maar ik krijg nog wel eens het gevoel dat we ze onderschatten. Voor de business zijn ze goud waard, als we deze voordelen dan ook nog kunnen beschrijven door middel van een containerbegrip als cloud computing, dan maken we het eindelijk eenvoudig. Nu hoeft de business zich niet meer te buigen over ingewikkelde ICT infrastructuur vraagstukken, lange trajecten om de juiste keuzes te maken of zich zorgen te maken over goed kloppende business cases. Cloud computing is een terechte hype, niet voor ons ICT’ers maar wel voor de business.
Cloud is op zich geen hype, het wordt door mensen als hype gemaakt. Het is net als virtualisatie, server based computing and client server computing een oplossing om IT makkelijker te maken. Ik hoor mensen nog weleens roepen dat alles naar de cloud moet. Helaas creeren deze mensen een foutief beeld van cloud. Alles valt of staat met de strategie van een organisatie. Er zijn diverse manieren om die opnieuw te definieren. Architectuur middelen als TOGAF kunnen hierbij helpen om opnieuw de IT positie te bepalen.