“Er was eens…”. Geweldig vond en vind ik het, verhalen. Vooral die verhalen waarin het goede strijdt tegen het slechte met alle stereotypes die daarbij horen. Zo wordt het goede vereenzelvigd met wit en licht en het kwade met zwart en donker. Een strijd die binnen organisaties ook woedt.
Wat opvalt is dat 'de goede' in de verhalen vaak een groei doormaakt van naïef naar zelfbewust. Het is een leider tegen wil en dank die enthousiast gevold wordt door mensen die in hem geloven. Mensen vechten met hart en ziel voor waar zij in geloven en voelen zich vrij om eigen initiatief te tonen in het belang van het geheel. Zelfs als ze dat initiatief met de dood moeten bekopen.
De zwarte kant daarentegen staat bol van angst en onderdrukking. Mensen aan die kant doen dingen om te overleven, niet omdat zij erin geloven. Mensen aan die kant weten dat fouten genadeloos afgestraft worden en komen alleen in actie onder directe aansturing. Hedendaagse organisaties lijken massaal de zwarte kant gekozen te hebben. Angst om je baan kwijt te raken, top down instructies en informatiestromen en mensen die dingen doen omdat het opgedragen wordt, niet omdat zij erin geloven.
Met enige regelmaat staan er gelukkig wel witte organisaties op. Organisaties waar mensen dingen 'willen' doen in plaats van 'moeten' doen. Organisaties waarin mensen werken vanuit overtuiging, waar mensen betrokken zijn en een stapje extra zetten. Organisaties waarin initiatief gewaardeerd en fouten maken geaccepteerd wordt. Organisaties ook waarin zaken moeiteloos lijken te gaan en succes een gegeven is.
Deze organisaties worden vorm gegeven door mensen die niet uit zijn op macht, maar wel hun ideeën willen verwezenlijken. Deze mensen krijgen zaken niet voor elkaar door gebruik van macht maar door het inzetten van invloed. Mensen als Steve Jobs en Johan Cruijff hoeven niet de 'baas' te zijn, maar willen alleen hun ideeën verwezenlijkt zien. Dat werkt alleen als er voldoende mensen in geloven.
In de praktijk lijk zwart wel dominant te zijn. Op het moment dat de witte leider het roer overdraagt gaat zwart het al snel overnemen. Binnen korte tijd is van de witte organisatie alleen nog de herinnering over en wordt de organisatie gerund zoals 'het hoort'. Top-down, hiërarchie, targets en bonussen, angst en als bijeffect ook nog eens de tegenvallende resultaten die bij zwart horen.
Hoe komt het toch dat wij van nature een voorkeur hebben voor wit en licht, maar in ons dagelijks leven kiezen om zwart te dienen? Wij kiezen in verhalen massaal partij voor types als Luke Skywalker en Harry Potter en niet voor Darth Vader en 'Hij wiens naam wij niet uitspreken'. Hoe komt het toch dat in verhalen wit uiteindelijk zegeviert over zwart terwijl in de werkelijkheid het net andersom is?
Zou het komen omdat wij nu in de zwarte periode zitten en wij pas na uiterste nood als alles verloren lijkt het licht gaan zien. Zou het kunnen dat de huidige crisis zich nog verder moet verdiepen alvorens wij in het licht treden. Dat zet in ieder geval deze zwarte periode in een heel ander licht.
Beste Dick,
Wat een waarneming. Ik merk dat veel mensen helemaal niet beseffen dat ze voor de andere kant kunnen kiezen. Ze zijn zo bang gemaakt dat het niet in hun opkomt dat je als uitvoerende heel veel te zeggen hebt.
Ook is het beangstigend om ervoor te kiezen in je eigen portomonee geraakt te worden ten wille van het geheel.
Ik hoop zo dat we met zijn allen het vertrouwen kunnen zien dat er is om samen een betere wereld te maken zonder dat we daarvoor het meest essentiele in ons leven hoeven te missen.
Laten we wakker worden van de boze droom en zien dat we in licht staan en het alleen maar hoeven te gebruiken in liefde.
Maaike
Enkel vanuit contrast kan je kiezen voor iets beters.
Ik mis de mooie zin uit mijn favoriete film waar een halfling Middelaarde weet te redden: One ring to rule them all, one ring to find them, one ring to bring them all and in the darkness bind them in the Land of Mordor where the Shadows lie.
Vanuit het perspectief van werkgever is de ring symbolisch voor winst, beurskoers en het snelle succes. Vanuit het perspectief van de werknemer is de ring symbolisch voor onzekerheid voor hun baan, de hypotheek en verantwoording voor het gezin. De zwarte magie van de boekhouders bepaalt niet alleen de sfeer in bedrijf maar ook in het land. Net als in de film pakken donkere wolken zich samen boven het land en Europa met een dreigende recessie.
Wie is de Sméagol/Gollem die zich uit liefde voor de ring uiteindelijk in het vuur werpt en ons daarmee van de donkere heer verlost?