Het ministerie van Defensie gaat een groot deel van zijn ict uitbesteden aan de markt. Begin 2012 start de krijgsmacht met de aanbesteding voor het mainframebeheer. Tussen 2012 en 2014 volgen de veel grotere tenders voor ict-advies en applicaties, en telefonie, infrastructuur en werkpleklogistiek. Naar verwachting zullen in totaal ruim 1700 medewerkers van ict-divisie Ivent overstappen naar de geselecteerde leveranciers.
De geraamde waarde van de deals loopt in de honderden miljoenen euro per jaar. Bij Defensie blijft een sterk ingekrompen organisatie achter voor de regievoering, de militaire ict, de zwaar beveiligde activiteiten en de niet-standaard operationele ondersteuning bij missies. De bedrijfsgroep Informatievoorziening en Technologie (Ivent; circa drieduizend medewerkers) beheert bij Defensie ruimt 55.000 werkplekken, de onderliggende ict-infrastructuur, de componenten en de applicaties. Ook ondersteunt Ivent operationele informatievoorziening van de land-, lucht- en zeestrijdkrachten en Marechaussee.
Andere uitgangssituatie
In 2002 wilde Defensie zijn gehele ict-tak afstoten. Dat leidde tot veel protest en onrust. Het plan werd in 2005 ingetrokken. Dit gebeurde onder de voorwaarde dat DTO (de voorloper van Ivent) marktconform kon opereren. Volgens Adriaan Blankenstein, commandant van Ivent, is het hernieuwde uitbestedingsplan anders dan in 2005. 'Toen ging het om het uitplaatsen van de hele eenheid DTO. Dat doen we nu niet. We brengen nu diensten naar de markt om te profiteren van de kennis en kunde die daar is.'
Hij wijst er tevens op dat sinds 2005 de outsourcingsmarkt in Nederland verder is ontwikkeld. Ook heeft Defensie de afgelopen jaren op het ict-vlak veel ervaring opgebouwd met een vraag/aanbod-organisatie en delivery management. 'We hebben meer vertrouwen gekregen in de volwassenheid van ict-outsourcing. Bovendien houden we een sterke regie op datgene wat we naar de markt brengen.'
Bezuinigen en innovatie
Defensie moet de komende jaren enorme bezuinigingen van bijna een miljard euro doorvoeren. Die zullen ook op Ivent hun uitwerking niet missen. Het budget wordt ingekrompen en de ict-kosten moeten verder omlaag. De ict-divisie wist de afgelopen jaren door werkplekvernieuwing, serverinnovatie (virtualisatie) en slimmer organiseren de kosten per ict-eenheid te verlagen. Die kosten moeten nog verder omlaag.
Door de bezuinigingen wordt Defensie nu gedwongen op een andere manier te innoveren, namelijk via uitbesteding. Blankenstein: 'We zullen slimmer met de markt moeten omgaan. Defensie heeft veel baat bij innovatie. Hoe wij dat uitgevoerd willen zien, zullen we in de contractparagrafen opnemen.'
Kavels
Defensie startte in 2010 al met vijf sourcingtoetsen (zogeheten marktverkenningen) bij de activiteiten mainframes, telefonie, datacenters, werkpleklogistiek en applicatiebeheer. Door middel van de toetsen wilde Defensie bepalen op welke manier deze activiteiten het beste kunnen worden belegd: bij Ivent, marktpartijen of een combinatie ervan. In 2011 volgde een haalbaarheidstoets, opgezet door branchevereniging ICT~Office. Hierin praatten vertegenwoordigers van marktpartijen en Defensie in een workshop over welke sourcingscenario's vanuit de markt gezien haalbaar zijn.
'Van vijf kavels hebben we geconstateerd dat die zich lenen voor outsourcing. Daar is een markt en een business case voor', zegt Blankenstein. Uiteindelijk zijn de uit te besteden activiteiten gegroepeerd in drie percelen. Mainframehosting, een relatief klein perceel, wordt naar verwachting in 2012 aanbesteed. Blankenstein is hiervan vanuit zijn lijnverantwoordelijkheid zelf projectleider.
De twee andere percelen zijn vele malen groter: IV-Advies & -Applicaties (IV = informatievoorziening) en ICT-Infrastructuur. Daarvoor is een aparte projectorganisatie in het leven geroepen, onder leiding van Marc Gazenbeek. De komende tijd zullen de details van de aanbestedingen worden ingevuld. Daarbij zal extra veel aandacht uitgaan naar de gevolgen voor het personeel. Zorgvuldigheid staat daarbij voorop, zowel ten aanzien van de arbeidsvoorwaarden als de overgang van het personeel, aldus Gazenbeek. Een gelijkwaardig arbeidsvoorwaardenpakket geldt als uitgangspunt, zegt Blankenstein. Hij verwacht dat de afronding van het uitbestedingstraject nog zeker zo'n twee, drie jaar in beslag neemt.
Regieorganisatie
De Ivent-commandant kan nog niet zeggen hoe groot de achterblijvende ict-organisatie wordt nadat de uitbesteding is afgerond. Wel stelt hij dat het een fors kleinere divisie wordt. Nu telt Ivent nog zo'n drieduizend medewerkers maar het is niet zo dat er nadat er zo'n 1700 naar marktpartijen zijn vertrokken er ongeveer 1300 over blijven. 'Ook Ivent zal niet ontkomen aan inkrimping. Er zal veel minder werk zijn. Bij Defensie zal bijvoorbeeld de staf met eenderde worden verkleind. Dat geldt ook voor Ivent. Veel belangrijker: Ivent wordt samengevoegd met de militair-operationele ict-activiteiten tot Joint IV Commando: JIVC. Een concreet plan hiervoor wordt nu ontwikkeld en in 2012 gerealiseerd.'
Interview en mainframe
Lees ook het interview 'Defensie is toe aan ICT-uitbesteding' en het artikel 'Defensie faseert mainframe uit'.
