De Nederlandse overheid verspeelt jaarlijks vijf miljard euro door het mislukken van ict-projecten. Dat meent René Veldwijk van ict-dienstverlener Ockham uit Vianen. Een harde onderbouwing van dit bedrag heeft hij niet, ‘maar dit is de consensus en het wordt niet ontkend’. Reden dat er niks aan de verspilling wordt gedaan, is dat niemand er pijn van zou hebben.
‘Behalve de belastingbetaler dan', concludeert KRO-verslaggever Sven Kockelman in het radioprogramma Goedemorgen Nederland, als hij Veldwijk interviewt. ‘Dat klopt', bevestigt de ict-ondernemer. ‘Als grote ict-projecten mislukken, heeft niemand eigenlijk pijn. Als het falen geen publiciteit oplevert, merkt niemand het. In zo'n project wint iedereen: de beleidsmakers, maar zeker ook de grote ict-bedrijven. Projecten lopen vaak een factor twintig uit de hand en opdrachtgevers betalen gewoon de factuur. De kern van het probleem is dat de opdrachtgever dit kan maken, zonder dat het schaadt. Soms is het zelfs bewust beleid vanuit de overheid.'
Toeslagensysteem
De beschuldigingen van Veldwijk zijn hard, maar hij claimt wel recht van spreken te hebben met 25 jaar ict-ervaring, waarvan vele jaren bij de overheid. Hij haalt dan ook een extreem voorbeeld aan waarbij zijn eigen bedrijf Ockham, gespecialiseerd in databankdiensten, betrokken was. Veldwijk: ‘De overheid had een noodsituatie omdat zes miljoen mensen geen toeslagen konden ontvangen. Er was al 270 miljoen euro geïnvesteerd, maar toen het moest gaan draaien, was er helemaal geen systeem. Helemaal niemand heeft het hierover gehad. Wij hebben toen voor een paar ton in drie maanden tijd de boel opgelapt en uiteindelijk voor één miljoen euro het systeem gerealiseerd.'
Bij een dergelijk succesvolle en snelle realisatie had Veldwijk wel wat complimenten verwacht, maar niets was minder waar. ‘We kregen hele heftige reacties', constateerde Veldwijk enigszins verbouwereerd. ‘Ze wilden ons er weer zo snel mogelijk uit hebben en doorgaan op de gebruikelijke voet met de aangestelde grote opdrachtnemer. Dit kwam niet van de directie, maar van de mensen daarboven en -onder.'
Klokkenluider
Veldwijk kan er geen vinger achter krijgen waarom de overheid op een dergelijke manier met ict-projecten omgaat, maar ideeën heeft hij er wel over. ‘Zodra het over ict gaat, kijkt iedereen de andere kant op. Ict is moeilijk te begrijpen, waardoor alles maar van een ict-bedrijf wordt geslikt. Dit zou anders moeten zijn. Als het moeilijk wordt, moet je juist goed opletten.'
Door het pleidooi van Veldwijk lijkt hij een klokkenluider, al ziet hij zichzelf niet graag zo. ‘Dat ik dit nu aankaart, wordt me niet in dank afgenomen. Zolang het met de economie goed gaat, doet niemand hier iets aan. Door de economische crisis wordt dit allemaal duidelijker. De kern van het probleem is dat een overheidsinstantie een groot project aanbesteedt dat vervolgens door een groot ict-bedrijf wordt gewonnen. Voor een vaste prijs wordt er iets gerealiseerd waar na een half jaar uurtje-factuurtje gaat gelden. Dan gaat het fout en lopen de kosten onnodig hoog op.'
In het Computableverhaal heeft Veldwijk het over de Belastingdienst. In de Volkskrant heeft hij het over een soortgelijk verhaal bij UWV. Letterlijk dezelfde bedragen.
http://files.welzijn-21e-eeuw.nl/BijDeOverheidZittenIctKneuzen.pdf
Meneer komt bij mij over als een fantast.
Klokkenluider??? Als of ik wat anders had verwacht. Dit is toch niks nieuws. Een ambtenaar die met geld gooit en als hij het niet snapt dan gooit hij er gewoon 10 keer zoveel tegen aan. En inderdaad niemand die er wat van zegt behalve zoals nu als het gaat opvallen. Kijk naar de noord-zuid lijn in Amsterdam. Je kan nog 100 van dat soort voorbeelden vinden. Het is niet hun geld en ze worden er ook niet op afgerekend zoals in het bedrijfsleven. En het bedrijfsleven houd graag zijn handje op want die verdient lekker aan dat vreemde gedrag. Welk bedrijf zou dat nou niet doen, die zijn ook niet gek.
De reden van deze verspilling moet je bij de overheid zelf zoeken en niet bij de ICT dienst verleners.
In mijn loopbaan heb ik verschillende malen meegemaakt dat grote bedrijven er voor passen om mee te doen aan Europese aanbestedingen. Reden hiervoor zijn de hoge kosten van het offerte traject en de lage kans van het binnenhalen van een contract en dus een mogelijkheid om de kosten terug te verdienen.
Neem je hierbij de richtlijn dat de grootte van de aanbesteding afhankelijk is van de omzet van de aanbieder, blijven er vaak maar enige partijen over die een offerte willen uitbrengen.
Door dit systeem zet de overheid de kosten zodanig onder druk dat alleen op menskosten en veiligheid bespaard kan worden, want ongeacht welke database je gebruikt en welke hardware je gebruikt, de initiële kosten van hardware, beheer en hosting zullen weinig van elkaar verschillen, zeker nu de spoeling in de high end computersystemen zo dun geworden is door allerlei overnames, de enige constante factor is nog steeds big Blue, of te wel IBM. Alle andere balanceren op de rand en bieden een weinig rooskleurig toekomst perspectief.
Door te bezuinigen op veiligheid en menskracht, loopt de kwaliteit achteruit, goede mensen kosten geld, wat er niet is. Men geraakt zo in een spiraal waarin slecht ontwikkelde software heel duur kan worden in het onderhoud en bovendien steeds instabiel word. Dit slecht kan liggen aan allerlei randvoorwaarden zoals onbekend met het probleem, te weinig kennis, gebruik van verkeerde methode tot een management dat “geen hout” snapt van hoe je een bedrijfsproces ondersteunt met automatisering.
Logisch dat management van zowel overheid als opdrachtgevers dit stil proberen te houden, aangezien het een teken is van hun falen.
Conclusie is, dit was te verwachten als beslissingen genomen worden op politieke basis en niet op een bedrijfskundige reden met een lange termijn visie.
Bizar, maar waar.
Dit beeld wordt bevestigd door het onderzoek van Dr Albert Boonstra van de RUG, en de Algemene Rekenkamer. Daarbij het recente onderzoek van de standish group: (hun “chaos manifesto”) “Bij projecten met een omvang van meer dan 10 miljoen werd geen enkel een successvol resultaat aangetroffen”
Misschien juist hier de hoogste tijd voor een occupy beweging: tijd voor verandering.
– Weg met de huidige, bizarre aanbestedingsregels die een recept zijn voor falen en kleine ondernemers buitensluiten.
– De ICT factor prominent gaan meenemen bij het bedenken van regels en wetten, uitvoerbaarheid kost uiteindelijk meer dan de regels opleveren!
– Weg met het megalomane waterval-model en “specificaties” denken, Agile moet het zijn: stapje voor stapje toewerken naar een resultaat.
Dit is nu het zoveelste artikel dat geschreven is door “het bedrijfsleven” en gaat over de kwaliteit van de overheid. Ik kan me niet aan de indruk onttrekken dat het ook gaat over de gratis reclame voor het bedrijf.
Wanneer iedereen die iets kwijt wil over de kwaliteit van de ICT binnen de overheid constructief gaat meedenken over een oplossing komen we stappen verder. Als de heer Veldwijk echt iets wil verbeteren kom dan met voorstellen hoe. Ik sta ervoor open, reageer, maar hou op met het schieten met hagel. Volgens mij zijn er zeker veel plaatsen waar het gewoon goed gaat.
Dat er projecten misgaan bij de overheid is geen nieuws. Het is eigen aan de overheid dat we dat soort problemen meestal te horen krijgen.
Wat ook waar is, is dat grote instellingen, vooral financiële instellingen, precies hetzelfde overkomt. En dan horen we het meestal niet. En dat weet iedereen die al wat langer in de IT rondloopt. Ook daar mislukken grote projecten of kosten ze een veelvoud van wat was begroot. De kosten van die mislukkingen worden net als bij de overheid aan de klant doorberekent. Een tiende procentpuntje erbij in administratiekosten en het is opgelost.
Complexiteit, moeite met besluitvorming, gevechten met leveranciers, het hoort bij (te) grote instellingen die abstracte producten of diensten leveren. De oplossing: als ik die wist…….
Gaat er veel fout bij de overheid? Ja, ongetwijfeld, net als elders zijn ICT- projecten lastig aan te besteden en wordt er veel aandacht besteed aan zaken die ons afleiden van de werkelijke issues.
Maar…. ik stoor me wel aan het gebrek aan fundering van de beschuldiging. “Ik kan er de vinger niet opleggen maar…” Ja, zo kan ik het ook, kom daar mee voor de rechter en je wordt weggehoond, maar in de pers krijg je gelijk een platform om je onderbuikgevoel te ventileren.
Vanavond zien deze man bij DWDD en/of P&W en heeft hij zijn 15 minutes of fame en heeft iedereen zijn wantrouwen naar het omgaan met belastinggeld weer bevestigd gekregen.
Zo slecht lees ik ze niet vaak. Ten eerste is het woord “doelbewust” in te titel totaal niet op zijn plek. Daarnaast is de schaamteloze reclame die van Veldwijk hier maakt ronduit stuitend.
Iedere ervaren projectmanager heeft wel eens meegemaakt dat hij binnen een bestaand en totaal falend project grote doorbraken kon realiseren in zowel doorlooptijd als kosten. Zo’n succes kun je natuurlijk niet aanhalen om het stelselmatig falen van projecten bij de overheid te illustreren. Laat Veldwijk maar aangeven wat er volgens hem in de basis fout gaat bij overheidsprojecten en wat er structureel zou moeten veranderen, dan zou het wel een interessant artikel zijn geweest.
Het hoeft toch niet zo moeilijk te zijn om een beroepscommissie in het leven te roepen doe voldoende mandaat heeft om hier tegen op te treden. In de taxibranche gaat het om de in voering van de Boord Computer Taxi. Het is in 1990 bedacht en sindsdien elk jaar herhaald dat hij er moest komen. Nu anno 2011 zou hij er eindelijk moeten zijn, maar weer uitgesteld. Iedereen praat langs elkaar heen, de Politiek heeft een HEEL GOED ARGUMENT “Oké HET SYSTEEM IS NIET MEER VAN DEZE TIJD, MAAR WE KUNNEN NU NIET MEER TERUG” Kijk dat is tenminste de Politiek ten voeten uit.
5 miljard euro jaarlijks??? Gaat het hier enkel om de kostprijs van de mislukte projecten of om verliezen en niet gerealiseerde besparingen ten gevolge ervan? Vijf miljard lijkt me een onwaarschijnlijk hoog bedrag. Hoeveel besteed de Nederlandse overheid dan jaarlijks aan ICT? Ik hoop dat er toch ook sommige projecten lukken.