Offshoring naar Zuid-Afrika kan lonen

Dit is het derde artikel uit een reeks over potentiële locaties voor nearshore en offshore van it. Als we in Nederland denken aan offshoring van het bouwen van software, is India meestal de eerste locatie die in ons op komt. Er zijn echter ook andere interessante landen. Zuid-Afrika is een goed voorbeeld..

Net als de andere artikelen uit deze reeks kijk ik naar organisaties die successen geboekt hebben met hun offshore activiteiten. In dit geval zijn dat it gerelateerde en grafisch ontwerp activiteiten in Zuid-Afrika. Om de pros en cons van de kritieke succesfactoren van het Afrikaanse land te achterhalen zijn drie bedrijven geïnterviewd.

Plant is een bedrijf dat de hosting verzorgt. Eigenaar Wam van Strij de Regt is al sinds de eerste dag betrokken bij de ontwikkeling van het internet in Nederland. Toch zocht hij zijn heil in het zuidelijke puntje van Afrika, doordat de salarissen lager liggen in Zuid-Afrika en in Nederland weinig it'ers rondwandelen.

Ook Yellowtail zocht buiten Nederland naar meer it'ers. Ook geeft oprichter Rob Coppen aan dat de Nederlandse it'er meestal sneller een plek binnen het management ambieert. Programmeren is niet sexy in Nederland. Dat Zuid-Afrika in 2003 de offshore locatie werd, heeft te maken met de voorgeschiedenis van een van de oprichters van Yellowtail. Hij had een aantal jaar in Zuid-Afrika gewerkt, waardoor hij de markt kende en een goed netwerk had.

Vreemde eend in de bijt is PdfProductions van Benjamin Tijink. Dit bedrijf heeft zich gespecialiseerd in grafisch ontwerp en publicatie. Hierbij is de it enkel een hulpmiddel, maar Tijink’s verhaal geeft ook een mooie weergave van de mogelijkheden en valkuilen in Zuid-Afrika. Hij begon zijn bedrijf in India. Volgens Tijink heeft India historisch gezien een goede zakelijke connectie met Nederland. En omdat in Nederland goede vormgevers bijna onbetaalbaar zijn, vroeg hij de EVD om hulp voor een buitenlandse locatie. Toen hij vervolgens de marktscan van het EVD in India had gewonnen, werd het duidelijk dat India en in het speciaal Chennai 'the place to be' was. Volgens Tijink werken Indiërs heel hard, bouwen geweldige software, maar ontbreekt het ze aan een stukje creativiteit. Hij vond dat in Zuid-Afrika. In Kaapstad om precies te zijn, het Mekka van de design.

Pros Zuid-Afrika

Kaapstad is de enige echte reclamestad in Afrika en ademt dat ook uit. Als bijvoorbeeld een groot bedrijf in Nigeria campagne wil voeren, dan wordt deze opgezet in Kaapstad. Alle grote reclamebureaus zitten daar, zo geeft Tijink aan. 'De opleidingen zijn gigantisch goed op het gebied van grafisch ontwerp. De EEE is een van de betere opleidingen in de regio. De tijdslijn van Zuid-Afrika is dezelfde als die van Nederland, dus er is geen tijdsverschil. Toen PdfProductions naar Kaapstad trok, waren de tarieven in Zuid-Afrika een stuk hoger dan in India. Maar dat verschilt nu niet meer zoveel, omdat de prijzen in India flink stijgen. De vormgevers in Zuid-Afrika zijn bijna allemaal minstens een jaar naar het buitenland gegaan en hebben dus voldoende internationale werkervaring.'

Maar er zijn meerdere redenen om naar Zuid-Afrika te offshoren. Zo staat Zuid-Afrika staat op de 34ste plek van het onderzoek Doing Business 2011 van de Wereldbank . Voor het krijgen van een lening staat het land zelfs op de tweede plek in het onderzoek. Daarnaast zijn Zuid-Afrikanen zijn redelijk internationaal georiënteerd. Volgens Tijink hebben bijna alle vormgevers minstens een jaar in het buitenland hebben gezeten. Als een land aan het begin staat van de ontwikkeling van de it-sector, dan kunnen diaspora een belangrijke rol spelen voor de stimulatie ervan. Veel blanke Zuid-Afrikanen komen uit Engeland, dus er is veel uitwisseling.

Voor Engeland is Zuid-Afrika al jaren een veel gebruikte offshore locatie en daar hebben de diaspora die vooral in Londen zitten een belangrijke bijdrage aan geleverd. Er is veel uitwisseling tussen universiteiten in beide landen, rijke Zuid-Afrikanen in het buitenland helpen de economie door te investeren in lokale bedrijven. Verder worden netwerken met jonge entrepreneurs gedeeld om op te starten. Veel systeembeheerders komen ook naar Nederland om face-to-face met de andere Nederlandse jongens te schakelen. Zo ontstaat er een band. Ook de werkculturen uitwisselen is van belang.

Ook Van Strij de Regt  geeft aan dat er veel Zuid-Afrikanen in het buitenland zitten, zoals Engeland, Australië en Nieuw Zeeland. Een goede tip van hem ter bevordering van de band is het gebruik van grote lcd-schermen op de locaties met webcam gericht op de afdelingen. Zo kunnen de collega's op de twee continenten elkaar zien en ontstaat er meer gevoel voor offshoring.

Volgens velen is het Mekka dat in dit geval Kaapstad heet echter gevaarlijk. Zuid-Afrika staat in het algemeen bekend als een gevaarlijk land. Dat is ten onrechte, zo oordeelt Coppen. Vooral Kaapstad is in zijn ogen verre van gevaarlijk. Het is niet verstandig om 's avonds in bepaalde buurten te komen, maar dat geldt ook voor plekken in Londen of Amsterdam. Alle drie de geïnterviewden stellen dat Zuid-Afrika een geweldig land is, met adembenemende natuur en vergezichten. Het is geen straf om je klant op zakenreis langs de offshore locatie te sturen.

Cons Zuid-Afrika

Er zijn ook mindere punten te vinden in Zuid-Afrika. De belangrijkste is nog wel de relatief lage instroom van informatici. Zo is de kwaliteit van de infrastructuur niet zo hoog. Daarnaast wordt de markt in Zuid-Afrika niet overspoeld door it'ers, zoals in India of China. Dat laat een onderzoek van de universiteit van Witwatersrand in Johannesburg (enigszins gedateerd) zien. Een flink aantal bedrijven in de ict maakt zich zorgen over de te kleine poel ict-afstudeerders. Coppen ziet dit echter anders. 'Bij Yellowtail krijgen we voldoende kandidaten op de advertenties. Ons bedrijf kan harder groeien dan ze nu doen, maar groeit nu met zo'n 20 procent per jaar. Het gaat bij het bedrijf niet om de kwantiteit, maar om kwaliteit. We zijn daarom ook blij met de prijs voor it-employer van het jaar. De oost Europese landen hebben vaak een grotere poel van technici. Zij kunnen voorzien in bulkwerk. In Zuid-Afrika gaat het om specialistisch werk', aldus Coppen.

Een ander punt is de kwaliteit van het infrastructuur. Het internet is er nog niet zo snel en relatief duur. De telecom heeft in Zuid-Afrika nog een monopolie positie, waardoor de prijzen dus hoog liggen. Van Strij de Regt geeft aan dat door de relatief trage verbinding er zelfs veel Zuid-Afrikaanse sites elders in de wereld gehost werden. Maar er zijn flinke verbeteringen te melden, aldus een onderzoek dat wereldwijd de snelheden van het internet per land registreert . De bandbreedte is het laatste jaar flink omhoog gegaan.

En met de verschillende initiatieven voor nieuwe onderzee-kabels, zal deze stijgende lijn voorlopig wel doorgezet worden. Daardoor zal de snelheid in de nabije toekomst flink omhoog en de kosten naar beneden gaan. Een laatste punt is de activiteiten van de overheid op het gebied van it. Volgens van Strij is de overheid (nog) niet druk bezig met de it-sector. Invloed van de overheid is er, zowel Nederlands als Zuid-Afrikaans staatsgeld wordt vrijgemaakt voor ict. Er is bijvoorbeeld Nederlandse subsidie op technologie in Zuid-Afrika. Sanec organiseert verder field trips voor mensen die zaken willen doen met Zuid-Afrika. De Zuid Afrikaanse overheid heeft inmiddels contact gezocht met Yellowtail, voor overleg over eventuele samenwerking. Er is dus wel enig initiatief vanuit de overheid. Een laatste punt van aandacht is de bescherming de werknemers door de overheid. Volgens van Strij is de wetgeving in Zuid-Afrika ten gunste van de medewerker. Zo is het lastig om, eenmaal in dienst, van iemand af te komen. Ook al presteert hij of zij ondermaats.

Conclusie

Met een salaris van gemiddeld 1500 euro liggen de salarissen gelijk aan die van Polen. De tijdzone is hetzelfde. Maar ondanks de mogelijkheden die Zuid-Afrika biedt, zijn er weinig Nederlandse bedrijven te vinden. Een van de redenen zou kunnen zijn dat in Nederland nog steeds Afrika als continent een nog steeds niet op de kaart staat als potentieel land voor investering. Dat is jammer, want een plaats zoals Kaapstad kan op veel punten makkelijk mee met andere offshore locaties.