De e-gates op Schiphol verlagen de veiligheid op de luchthaven. Dat stelt hoogleraar techno-regulering Ronald Leenes: 'De ambitie van de NV Schiphol om de reizigerstevredenheid te maximaliseren, staat op gespannen voet met de ambitie van de marechaussee om de grensbewaking fatsoenlijk uit te voeren'. In het najaar van 2011 installeert Schiphol 36 'e-gates'. De 'zelfbedienings'-poorten controleren de identiteit van reizigers door een foto van hun gezicht te vergelijken met de foto in hun biometrische paspoort.
Biometrie-deskundigen zijn verdeeld over de vraag of de plaatsing van biometrische zelfbedieningspoortjes op Schiphol leidt tot een verhoging van de veiligheid.
Wassen neus
'Voor alle biometrie geldt dat je kunt instellen welke mate van overeenkomst nodig is om het systeem te laten besluiten dat er een match is', legt Leenes uit. 'Mensen zien er nooit exact hetzelfde uit als op hun paspoortfoto. Die match is bovendien afhankelijk van hoe je voor de camera gaat staan in een biometrie-poortje. Wanneer je het systeem streng instelt, is dat slecht voor de sociale acceptatie van zo'n systeem. Maar als je te veel rekening houdt met het reizigersgemak, dan wordt zo'n systeem een wassen neus. Dan laat het iedereen door.'
'Dat spanningsveld maakt dat automatisch grenspassage via biometrische paspoortcontrole op Schiphol de veiligheid dus niet per se ten goede komt', concludeert Leenes.
Persoon kijkt op afstand mee
Directeur Max Snijder van de Biometric Expertise Group begrijpt het punt van de hoogleraar techno-regulering, maar ziet desondanks geen beveiligingsproblemen bij de e-gates. 'Bij dit soort systemen is er altijd een persoon die continu op afstand meekijkt via een monitor. Stel dat het systeem geen match geeft, of andersom, dan kan deze supervisor die beslissing altijd overrulen.'
Een woordvoerder van het Ministerie van Binnenlandse Zaken bevestigt dat er altijd iemand op afstand meekijkt met het systeem. Deze persoon kan de beslissing van het gezichtsherkennings-algoritme ten allen tijde overrulen.
Snijder vindt de ondersteuning van paspoortcontroles door middel van gezichtsherkenning een 'heel mooie ontwikkeling', omdat de grenscontrole daardoor sneller en efficiënter kan verlopen. Hij vindt wel dat er een 'zeer helder Privacy Statement' moet komen, zodat de reizigers weten waar ze aan toe zijn.
Marechaussée heeft handen vrij
Associate professor Raymond Veldhuis van de Signals and Systems groep aan de Universiteit Twente is het eens met Snijder. Hij denkt dat de toepassing van gezichtsherkenning de veiligheid op Schiphol zal verbeteren.
Veldhuis verwacht namelijk dat de marechaussée dankzij de systemen meer tijd krijgt voor zaken waarin juist mensen goed zijn: 'Marechaussees zijn gespitst op verdacht gedrag. Ze kijken continu de hele rij wachtenden af, om te controleren of iemand onrustig is of anderszins vreemd gedrag vertoont. Soms houden ze zelfs iemand vóór in de rij langer aan de praat, omdat ze achterin de rij iets gezien hebben wat ze niet vertrouwen.'
E-gates
Vanaf de herfst van 2011 staan er op Amsterdam Airport Schiphol 36 elektronische grenspassage-poorten. De 'zelfbedienings'-poorten controleren de identiteit van reizigers door een foto van hun gezicht te vergelijken met de foto in hun biometrische paspoort.
De systemen worden geplaatst in opdracht van het ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties (BZK). Schiphol draagt zorg voor de verbouwing. De 'e-gates' worden ontwikkeld en geïnstalleerd door een samenwerkingsverband van ict-dienstverleners Accenture, Capgemini en authenticatie-leverancier Vision-Box.
'De 36 e-gates worden op drie locaties geplaatst: op de paspoortcontrolepunten in Vertrekhal 3, Aankomsthal 3 en het paspoortcontrolepuntpunt tussen Schengen en niet-Schengen-landen. Daar worden straks ieder twaalf poortjes geplaatst', laat een woordvoerder van het ministerie van BZK desgevraagd weten.
De poorten werken op basis van zelfbediening. Dat zou het mogelijk moeten maken snel grote hoeveelheden reizigers te laten passeren. De werktitel van het project is daarom 'No-Q', een verwijzing naar 'no queue, Engels voor 'geen rij'. De installatie van de poorten wordt in het derde kwartaal van 2011 gestart.
Naar mijn idee komen de meeste zogenaamde beveiligingsmaatregelen op luchthavens de veiligheid niet ten goede. Keer op keer wordt aangetoond dat alle controles op basis van technologisch vernuft matig functioneren, kostbaar zijn en een negatieve invloed hebben op de reizigerstevredenheid.
Ik ben het eens met Veldhuis dat marechaussees op basis van gedrag de verdachte reizigers eruit kunnen pikken. Misschien valt dit nog wel te combineren met steekproefsgewijze controles. Dus eigenlijk zoals de douane op de luchthaven dat ook doet. De controle is dan ook niet meer op één punt, maar de reiziger kan op de hele luchthaven gecontroleerd worden.
Maar dat zal er wel niet van komen. Door FUD van leveranciers van de kostbare techniek en politici en directeuren die zich indekken (kijk eens wat een technologie we ingezet hebben; we hebben echt al het mogelijke gedaan om de veiligheid te waarborgen), zullen we wel opgescheept blijven zitten met matige beveiliging voor een veel te hoge prijs en veel ongemak.