De wereld draait door. Binnen, maar vooral buiten zo lijkt het soms. Er is steeds minder ontzag voor ict. Mensen kunnen altijd en overal gebruikmaken van de modernste ict. Tijd om eens wat vaker naar buiten te gaan.
Een jaar of vijftien geleden vond iedere zichzelf respecterende organisatie het tijd om het internet op te gaan. Liefst met een mooie website, die internetgebruikers konden bekijken als ze de juiste 'www-code' wisten. Er is sindsdien veel veranderd. De meeste bedrijven hebben die eerste website, en het bijbehorende cms, ondertussen al een paar keer vervangen. Bij iedere vernieuwingsslag was er weer de kans om het deze keer écht goed te doen. Om een professionele site te maken, met gebruikersvriendelijke navigatie en een goede zoekfunctie. O ja, en dan zou er voortaan ook worden gezorgd voor actuele content en zouden er niet ieder jaar een paar honderd pagina's bij komen.
Overheid.nl
Blijkbaar is het in de praktijk niet zo eenvoudig, want de discussies over hoe het precies moet, woeden nog steeds. Terwijl uit onderzoek blijkt dat veel bezoekers nog steeds niet kunnen vinden wat ze zoeken. Binnen de overheidssector groeit het besef dat het verstandiger is om vaker dingen samen, op dezelfde manier, te doen. Handiger omdat er niet onnodig al bestaande wielen hoeven te worden uitgevonden. Maar vooral ook handiger voor burgers en bedrijven, die soms moedeloos worden van de wirwar aan websites. Gelukkig groeit het aantal gemeenten dat via samenwerkingsverbanden dezelfde ict-voorzieningen gebruikt. En wordt er tegelijkertijd aan gewerkt om via één portaal , Overheid.nl, stapsgewijs alle overheidsinformatie toegankelijk te maken.
Iets wat in mijn ogen nog te weinig gebeurt, is het inzetten van de overweldigende hoeveelheid aan gratis (of goedkope) software die wereldwijd beschikbaar is. Op microniveau komen er voor het mobiele platform alsmaar meer apps beschikbaar. Vaak met een onwaarschijnlijk goede prijs/kwaliteit-verhouding. Op mesoniveau is er open source software, die al vaak voorheen dure software overbodig maakt. Maar de grootste kansen zie ik op 'macroniveau'. Daarmee doel ik op software die wereldwijd, vaak relatief goedkoop of gratis, beschikbaar is en door iedereen gebruikt kan worden. Hotmail en Gmail zijn producten die er al eeuwen lijken te zijn, maar in werkelijkheid nog geen twee decennia bestaan. Het aantal producten dat volgens dit model werkt wordt alsmaar groter. Ze zijn laagdrempelig qua gebruik en bieden steeds meer functionaliteit. Daarbinnen vormen de sociale media een aparte categorie. Passend bij de verandering van het internet van een zoek- naar een sociale omgeving, zorgen producten als Twitter en Facebook voor aardverschuivingen op allerlei gebieden. Voor een belangrijk deel omdat ze al zijn geadopteerd door gebruikers en daardoor een ongekende potentie hebben.
Nauwelijks bezoekers
Wat hierbij opvalt is dat particulieren al massaal gebruikmaken van de mogelijkheden die dit type software biedt. Dit in tegenstelling tot de overheid en het bedrijfsleven, waar het veel schoorvoetender gebeurt. Als voorbeeld die eigen website, die we om de paar jaar opnieuw moeten optuigen. Ik durf de stelling wel aan dat de tijd rijp is om die grotendeels op te gaan heffen waar het gaat om nieuwsvoorziening en klantcontacten. Want daarvoor zijn algemeen beschikbare voorzieningen meestal al geschikter, dan wat we brouwen. Waarom plaatsen we nog steeds nieuwsberichten op websites waar nauwelijks bezoekers komen? Nieuwsbrieven en rss-feeds, om klanten niet meer tot bezoek te dwingen, waren een stap in de goede richting. Maar wil je echt klantgericht zijn, dan zorg je dat je ook aanwezig bent op de plaatsen waar je klanten zich bevindt. En dat zijn steeds meer sociale media, zoals Hyves, Facebook en Twitter. Daar zit de gebruiker aan het stuur en bepaalt hij hoe hij je nieuws wil zien. Om dat eventueel eenvoudig onder de aandacht van zijn vrienden te brengen. En om er 'op de normale manier' op te kunnen reageren, in de verwachting dat hij snel antwoord krijgt. Vergelijk dit eens met het gedwongen bezoeken van een website, het gaan zoeken naar het woordje 'Contact' en dan met een beetje pech de vraag krijgen of je Outlook wil installeren omdat er nog steeds een 'mailto'-hyperlink wordt gebruikt. En mocht het je lukken om je mailtje verstuurd te krijgen, dan is het nog maar de vraag of je ooit antwoord krijgt.
Ja maar…, er zijn allerlei redenen waarom het niet zo simpel is. Dat klopt. Net zoals bij iedere grote verandering, zijn er ook hier de onvermijdelijke haken en ogen aanwezig. Het is ook niet altijd nodig en zinvol om meteen zover te gaan als in de Japanse stad Takeo. Daar heffen ze de hele gemeentewebsite op, en laten voortaan alle communicatie via Facebook verlopen. Maar het is wel echt tijd om kritisch te bezien of je op klanten gerichte voorzieningen nog wel zelf wil gaan optuigen. Want de wereld buiten lijkt vaak een stuk harder te draaien dan binnen.
Goedkoper én beter
Ontwikkelingen als 'sociale media' en 'cloud' hebben alles te maken met de exploderende mogelijkheden die het internet biedt. Op dit moment zijn het nog veelal grote bedrijven met commerciële belangen, die bezig zijn om de nieuwe kansen te pakken. Zeker voor de overheid en de wat kleinere bedrijven, zijn er in mijn ogen nog heel veel kansen om hiermee goedkoper én beter te kunnen gaan werken.
Volgens mij is één van de grote remblokken de vraag: Wat doet bedrijf X (bijv. Google) met onze gegevens?
In een hoop gevallen zegt bedrijf X wel wat het al dan niet doet met de gegevens, bijvoorbeeld in gebruikersvoorwaarden en privacy statements, maar er is niemand die controleert of bedrijf X ook echt doet wat het zegt.
Is dit wantrouwen terecht of op z’n minst gezond? Ik denk het wel. Hoe kan (de oorzaak van) het wantrouwen verlaagd worden?
@marco: je hebt een punt natuurlijk. Met name als het gaat om meer vertrouwelijke gegevens. Naar mijn mening wordt de bestaande situatie daarbij echter vaak geïdealiseerd (de grootste bedreigingen blijken niet zelden van binnenuit te komen). In het stukje hierboven heb ik de nadruk gelegd op openbare gegevens die via het web worden gecommuniceerd. Los van het feit of je daarbij gebruik maakt van eigen voorzieningen of niet, weten bedrijven als Google daar in alle gevallen wel raad mee. Ik denk dat dit een gegeven is waar nu weinig aan te veranderen is. Ik ben het dus helemaal met je eens dat “gezond wantrouwen” naar commerciële bedrijven op zijn plaats is. Maar denk dat er volop mogelijkheden over blijven om verantwoord meer gebruik te gaan maken van de door mij genoemde soorten toepassingen.
Enkele cloud-leveranciers kunnen overheidsorganisaties garanderen dat hun data in Nederland of tenminste binnen de EU blijft, maar anderen niet. Als deze stroom ergens anders goedkoper kunnen inkopen, worden de datacentra op vrachtwagens gezet en verplaats naar andere landen. En dat is een belangrijk zorgpunt voor dit soort organisaties.
Ik ben het met Ad eens dat gemeenten social media in veel grotere mate moeten omarmen en hun nieuws, producten en diensten via deze nieuwe kanalen respectievelijk verspreiden en aanbieden . Het is namelijk zo dat hoe meer ingangen tot informatie en diensten worden gecreëerd hoe toegankelijker ze voor het publiek worden. Uiteindelijk leidt dit tot meer gebruik en verbeterde dienstverlening. Er zijn al gemeenten die steeds meer twitteren. Dit is een eerste stap richting social media en een goede ontwikkeling.
Enige tijd geleden stond een nieuwsbericht in Computable (of AG?) dat een Japanse gemeente haar website naar Facebook heeft gemigreerd. Ik ben er van overtuigd dat dit vroeger of later ook in Nederland zal gebeuren. Misschien niet de volledige website – vanwege een terechte “gezonde wantrouwen”- maar zeker het informatieve en publieke gedeelte met ingangen naar de vertrouwelijke gegevens.
Hoe naïef is de schrijver als hij denkt dat social media gratis zouden zijn. Facebook leeft van het verzamelen van jouw gedrag op internet. Niet alleen binnen het Facebook domein maar het hele internet domein. Dit geldt ook voor Google, Twitter, Hyves en al die anderen. Die informatie gaat naar de hoogste bieders en inlichtingendiensten. Nu is het gros hiervan relatief onschuldig maar het is zeer confronterend wanneer het niet onschuldig blijkt te zijn en er is ook geen weg meer terug.
@Peter Uiteraard hebben commerciële bedrijven als Facebook ea commerciële belangen. En je hebt een belangrijk punt, dat je goed zult moeten afwegen waarvoor je die media wel en niet inzet. Een verschil met het (laten) ontwikkelen van eigen voorzieningen blijft echter dat er geen kosten aan gebruik daarvan verbonden zijn. Bij het afwegen van van eigen software vs beschikbare sociale media vormt dat dus een plus, maar hoeft uiteraard niet doorslaggevend te zijn.