Cloud computing is hot en iedereen spreekt over de talloze voordelen. Bij doorvragen blijkt echter vaak dat onduidelijk is wat cloud computing precies inhoudt, waardoor ook niet duidelijk wordt wat cloud computing nu concreet oplevert. Zonder definitie is een afgewogen besluit dus niet mogelijk. Dit tweedelige artikel geeft een definitie en beschrijft hoe kosten, baten en risico’s voor cloud computing worden geanalyseerd.
Er bestaan veel definities voor cloud computing. Gartner noemt het ‘een computationele stijl waarbij it schaalbare en elastische mogelijkheden biedt die worden geleverd als dienst aan externe klanten via het gebruik van Internettechnologie.’ Ook het NIST (National Institute for Standards and Technologies) biedt een definitie: ‘een architectuur die eenvoudig on-demand toegang geeft aan een pool van gedeelde en configureerbare computing resources. Deze middelen kunnen snel beschikbaar worden gemaakt en vrijgegeven met een minimale management inspanning of interactie van de provider.’
Het NIST geeft hier bovendien een aanvullende beschrijving bij. Volgens het NIST wordt cloud computing aangeboden in drie servicemodellen: Infrastructure as a Service (IaaS) zoals de Amazon Elastic Cloud 2, Platform as a Service (PaaS) zoals Google AppEngine of Software as a Service (SaaS) zoals SalesForce. Daarnaast zijn er vier implementatiemodellen mogelijk: public cloud, private cloud, community cloud en hybrid cloud.
Public cloud is de bekendste: een dienst die voor iedereen toegankelijk is, zoals Google Apps. Private cloud is beperkt beschikbaar, zoals een cloud dienst die binnen de eigen infrastructuur wordt opgebouwd. Bij een community cloud is de toegankelijkheid en het eigendom beperkt tot een groep samenwerkende partijen. Hybrid cloud is een mengvorm, waarbij diensten van bijvoorbeeld een public en private cloud geïntegreerd worden aangeboden.
Daarnaast heeft cloud computing volgens het NIST vijf essentiële karakteristieken:
- On demand service – een Internetverbinding en credit card zijn alles wat nodig is. Voer de betaalgegevens in op een website en de gevraagde applicatie, het platform of de server is direct beschikbaar. Geen ellenlange setup procedures of aanlooptijden maar supersnelle service.
- Snelle elasticiteit – de afnemer kan via een management-interface aangeven of er meer of minder gebruikers, processortijd, geheugen, schijfruimte et cetera nodig is. Deze capaciteit is direct beschikbaar of direct uitgeschakeld. De term elastisch wordt gebruikt om aan te geven dat er niet alleen rek naar buiten mogelijk is, maar dat ook makkelijk kan worden ’teruggeveerd’ naar een kleinere omvang. Ook hier weer de nadruk op supersnelle service.
- Afgemeten dienstverlening – de dienstverlening en afrekening wordt gedaan op basis van daadwerkelijk gebruikte middelen in plaats van vaste kosten per maand. In combinatie met de snelle elasticiteit geeft dit de mogelijkheid om van moment tot moment de kosten te beheersen. Niet gebruikte middelen hoeven immers niet te worden betaald.
- Breed beschikbare netwerktoegang – cloud-diensten worden aangeboden via een breed beschikbaar netwerk zoals het Internet. Verder kenmerkt het zich doordat er (indien relevant) een brede variatie aan clients kan worden gebruikt. Windows, Mac, iPad en Android systemen worden aan de client-kant vaak allemaal ondersteund.
- Gedeelde resources – kenmerkend aan cloud-diensten is dat middelen als schijfruimte, processorcapaciteit, i/o, et cetera worden gedeeld door afnemers met verschillende behoeften en verschillende belangen. Dit delen van middelen levert een schaalvoordeel, waarmee de aanbieder enerzijds een aantrekkelijk tarief kan realiseren maar uiteraard ook zijn eigen marges kan behalen.
Cloud computing is dus vooral snel inzetbaar en extreem schaalbaar (elastisch). Cloud computing is een sterk gestandaardiseerde dienstverlening tegen een zeer gunstige prijs; het ultieme McDonald’s concept voor de it. Uiteraard bestaan er grensgevallen voor de genoemde definities: bij sommige aanbieders moet een contract worden afgesloten, maar na de initiële wachttijd (dus niet on demand) zijn resources wel elastisch toe te wijzen. De grens blijft naar mijn mening altijd scherp als het gaat om ‘snelle elasticiteit’. Die snelle elasticiteit is een belangrijk element dat cloud computing nieuw maakt en niet eerder gezien is.
Eigenschappen vertalen naar voordeel
Cloud computing heeft geen voordelen maar alleen eigenschappen. Er kan pas van voordeel worden gesproken als er concrete verbeteringen voor een organisatie worden vastgesteld. Dit geldt trouwens voor iedere technologie (of hype). Het is zaak om te bepalen waar de eigenschappen van Cloud Computing zich te gelde maken voor een afnemer. En uiteraard verschilt dat per afnemer. Zit het in de ontbrekende noodzaak voor investeringen? Of zit het in de mogelijkheid om overcapaciteit te elimineren? De voordelen worden als baten opgenomen in een business case. De kunst is om bij het formuleren van baten niet te vervallen in vage kwalitatieve termen maar om alles te vertalen naar klinkende munt. De opbouw is gevisualiseerd in de afbeelding. We beginnen met de potentiële voordelen.
Elasticiteit en afgemeten dienstverlening zijn interessant als een sterke groei of krimp in de organisatie wordt verwacht. Een kleine maar sterk groeiende organisatie met weinig kapitaal kan met cloud computing voorkomen dat grote investeringen vooraf nodig zijn. Cloud computing vervangt de initiële investering door operationele kosten. Ook hoeft zo’n organisatie geen beheerders in dienst te nemen, waardoor risico’s rond personele bezetting kleiner worden, wat op termijn minder salariskosten of een besparing op ontslagkosten oplevert. Wordt er weinig groei of krimp verwacht, dan zal cloud computing op dit punt geen voordelen opleveren.
De elasticiteit en afgemeten dienstverlening zijn ook interessant wanneer de it-belasting seizoensinvloeden vertoont. Voorbeelden hiervan zijn de websites waar productprijzen met elkaar worden vergeleken. Bij dergelijke sites is de belasting overdag laag maar neemt deze rond acht uur ’s avonds sterk toe. De grootste piek ligt rond de kerstdagen en het dieptepunt in de zomervakantie. Dynamisch bij- en afschakelen van verwerkingscapaciteit maakt het voor de exploitanten van deze sites mogelijk om alleen te betalen voor daadwerkelijk gebruik. De baten zitten in de eliminatie van investeringen in overcapaciteit.
De breed beschikbare netwerktoegang van cloud computing kan het ‘Bring Your Own Device’ concept faciliteren. Dit is een concept waarbij medewerkers een budget krijgen om zelf hun apparatuur te kiezen. Je kunt erop wachten dat er een grote diversiteit aan besturingssystemen de organisatie binnenkomt. Doordat aanbieders van SaaS en PaaS cloud-diensten noodgedwongen op een dergelijke diversiteit anticiperen, zijn hun applicaties en platformen gereed om hiermee om te gaan. De traditionele manier om het ‘Bring Your Own Device ‘-concept te faciliteren, is door bestaande applicaties geschikt te maken voor alle mogelijke clients. Dit laatste zal uiteraard een investering vergen.
Ten slotte kan het delen van resources een schaalvoordeel bieden, die exploitatiekosten lager laten uitvallen. De huidige exploitatiekosten en het aanbod van de cloud-aanbieder kunnen tegen elkaar worden afgezet om te bepalen wat het voor- of nadeel is. Dit is afhankelijk van de schaalgrootte van de it-omgeving. Een grote organisatie kan zelf misschien al eenzelfde schaalvoordeel behalen als een extern afgenomen public cloud.
Risico’s inzichtelijk maken
Cloud Computing heeft niet alleen goede eigenschappen; het brengt ook risico’s met zich mee. Het volgende deel van dit artikel bespreekt belangrijke risico’s en hoe de financiële gevolgen in een businesscase worden opgenomen.
Volgens mij beschrijven de 5 punten shared hosting en niet een Cloud omgeving. Cloud, de marketing trick from 2010.
Dat het onduidelijk is wat “cloud computing” precies inhoudt is zeker. Maar pogingen om een scherpe definitie te koppelen aan een marketing kreet zijn zelden succesvol; hier ook niet.
De ongebruikte capaciteit bij de leveranciers zal ergens door betaald moeten worden. Er zullen inderdaad diensten zijn met een zeer hoge mate van flexibiliteit, zoals hier voorgehouden, maar daar zal een dienovereenkomstige prijskaart aan hangen. Daarnaast zal er zeker vraag zijn naar diensten met een veel lager niveau van flexibiliteit en een lagere prijs. Als de diensten verder hetzelfde zijn, waarom zou de eerste “cloud” mogen heten en de tweede niet? Toch wordt dat door deze NIST definities opgelegd.
Ik vraag me af of een Cloud dienst altijd geschaald moet worden middels een management interface… is een dienst waarbij schaling op basis van frequent overleg met een dienstverlener plaats vindt hierdoor geen cloud dienst? Of is een management face to face ook een interface?
De essentie van de flexibiliteit en de schaalbaarheid ligt op het vlak van de investering zoals ook hierboven duidelijk aangegeven. Waar bij het gebruik van eigen hardware moet worden geinvesteerd, vaak in overcapaciteit met het zicht op groei, en een deel van de overcapaciteit al is afgeschreven voor er daadwerkelijk gebruik van wordt gemaakt, kan er bij Cloud diensten worden betaald voor het acute gebruik waarbij er bij groei kan worden verhoogd en bij krimp kan worden verlaagd.
T.a.v. deze groei of krimp zal het ongetwijfeld zo zijn dat er enige mate van rek zit in het gebruik van de dienst en de elasticiteit hiervan. Het lijkt me echter onmogelijk dat er van een leverancier kan worden gevraagd om te schalen op bijvoorbeeld 1000 gebruikers en een maand later wordt dit teruggebracht naar 10% hiervan voor dezelfde kosten per gebruiker? Hieraan liggen UC’s ten grondslag die deze elasticiteit aanmerkelijk zullen inperken, of erg duur zullen maken.
De klant zal ongetwijfeld de investering alsnog betalen. Hoe meer gebruikers van een dienst hoe gunstiger de verdeelsleutel en hoe minder een individuele klant merkt van de kosten bij veranderend gebruik, maar dit geldt alleen in de publieke cloud, omdat hier de schaalgrootte kan worden bereikt die hiervoor nodig is.
Private Cloud computing is volgens mij sowieso een vrij ambigue term die nooit kan voldoen aan de 5 karakteristieken zoals hierboven genoemd…moet ik immers niet investeren als ik een dienst vanuit mijn eigen datacenter op mijn eigen infrastructuur aanbiedt?
De grote winst zit m.i. in de public Cloud en de community cloud waarbij de investering over een groot aantal gebruikers wordt uitgesmeerd, maar ook hier zal de elasticiteit eindig zijn en gebonden aan vooraf afgesproken regels.
In een notedop is de definitie niet alleen niet duidelijk…hij is ook niet echt werkbaar en klinkt ietwat utopisch.
Ik heb even zitten twijfelen of ik nu wel of niet zou reageren op dit artikel, daar mijn kennis hiervan niet groot is.
Maar wat me opvalt op het moment dat er over cloud computing geschreven wordt, de artikelen volstaan van buzzwords en afkortingen. Met name de diverse interpretaties die bestaan van deze buzzwords en afkortingen, maken het voor een leek lastig grip te krijgen op de materie.
Wat dat betreft heeft dit artikel helaas niet veel bijgedragen aan het wegnemen van de onduidelijkheid.
(overigens zie je dit bij de meeste artikelen over nieuwe trends: ze staan vol met commerciële kreten, afkortingen en buzzwords)
In elk model en bij elke service geldt dat het principe van de beperkte keus leidt tot kostenverlaging. Het lijkt mij dat bedrijven die nu honderden applicaties in de lucht houden meer baat zullen hebben bij verbeterd applicatiemanagement dan dat ze gebruik gaan maken van SAAS, PAAS of wat dan ook via de cloud. Hetzelfde geldt voor het BYOD principe: wie toestaat dat allerlei formats beschikbaar moeten zijn zal daar ook voor moeten betalen en daarmee ben je dan misschien wel flexibel, maar zijn de kosten nog altijd hoger dan wanneer dit centraal en met beperkte keus wordt geregeld. Het lijkt allemaal geweldig, maar voor organisaties is het toch vooral van belang om in control te blijven en er voor te zorgen dat medewerkers gefocust blijven op het draaien van productie, via een eenduidige wijze van werken en daarbij gebruik maken van gestandaardiseerde middelen. Zelfs als het niets zou kosten dan kunnen uiteenlopende werkwijzen en middelen en onvoldoende control binnen één organisatie alsnog leiden tot productieverlies en dus hogere kosten. In mijn ervaring is, met name bij fusie-organisaties, dat de grootste veroorzaker van verslechterende resultaten. Daar verandert de cloud niets aan en zal het voor velen eerder een roze wolk blijven.
Iedereen dank voor jullie reactie. De titel geeft door ongelukkige omstandigheden de verkeerde indruk.
De essentie van het artikel gaat over de business case en niet over het geven van een definitie. Om een business case te kunnen maken moet je voor jezelf duidelijkheid hebben wat -jij- vindt dat cloud computing is. Wat de rest van de wereld van je definitie denkt, maakt voor je eigen business case niet uit. En natuurlijk is het nog véél beter om je businesscase op een concrete offerte te baseren.
De reactie van HK past prima bij het tweede deel van het artikel: “anticiperen risico”. Het niet in-control zijn levert risico, dat kan worden omgezet naar maatregelen en vervolgens naar euro’s. Een business case is voor cloud computing zeker geen overbodige luxe.