Van de 100 miljoen euro die begin 2010 werd gereserveerd om de 'versnipperde' Amsterdamse ict-infrastructuur te standaardiseren en centraliseren, zal naar schatting op 1 januari 2013 nog maar 25 miljoen over zijn. De kosten voor het stabiliseren van de organisatie, techniek en financiën bij de Amsterdamse Dienst ICT, knabbelen namelijk al sinds 2010 aan de som die ooit gereserveerd is voor ict-vernieuwing.
Dat blijkt uit twee openbare bronnen: de financiële bijlage van het oorspronkelijke Uitvoeringsplan ICT, en de 'raadvoordracht' die gemeentesecretaris Henk de Jong in juni 2011 verzond aan gemeenteraadsleden van Amsterdam.
2012: ‘Herijkte versie’ van het Uitvoeringsplan
Wethouder Wiebes maakte 14 juni bekend het Uitvoeringsplan ICT uit te stellen tot 2013. Voordat de volgens dit plan 'versnipperde' Amsterdamse ict-infrastructuur kan worden gestandaardiseerd en gecentraliseerd, moeten organisatie, techniek en financiën worden gestabiliseerd.
Tot 2013 komt er daarom een 'crisisaanpak'. Eind 2012 volgt een 'herijkte versie' van het Uitvoeringsplan. De ict-wethouder schrijft aan het eind van een brief aan de de Raadscommissie voor Economische Zaken, Bedrijven en Personeel en Organisatie (EZP) dat dit plan 'zonder gevolgen aan de investeringskant kan worden uitgevoerd'.
Dat financiële optimisme valt moeilijk te rijmen met het verzoek dat hij tegelijkertijd doet, om alleen al in 2011 in totaal zo'n 17,6 miljoen euro te gebruiken om de ict te stabiliseren. Weliswaar wordt 4,2 miljoen hiervan gedekt uit een meevaller van het al bestede achterstallig onderhoud uit de begroting van Dienst ICT over 2011, maar tegelijk meldt Wiebes in zijn brief tegenvallers met een grotere omvang. Daardoor rijst de vraag of deze meevaller niet ook uit de 'reserve Uitvoeringsplan tranche 2011' betaald had moeten worden.
2010: Van 100 naar 70 miljoen
De 17,6 miljoen uit 2011 verbleekt bij het bedrag dat in 2010 van het vernieuwingsbudget werd afgesnoept. In dat jaar slonk de in het programma akkoord opgenomen 100 miljoen euro voor vernieuwing naar 70 miljoen euro.
Deze spectaculaire hap uit de reservering van 100 miljoen in het programma-akkoord uit 2010 is terug te vinden op bladzijde 33 van de financiële bijlage van het Uitvoeringsplan. Daar valt te lezen dat de oorspronkelijk begrote 100 miljoen euro voor de broodnodige vernieuwing van de ict, beschreven in het Realisatieplan, in de zomer van 2010 dramatisch wordt verminderd. Maar liefst vijf 'investeringslijnen' op het gebied van vernieuwing worden geschrapt, ter waarde van een totaalbedrag van ruim 32 miljoen euro. Alleen het financieel systeem van 11 miljoen om de bedrijfsvoering te verbeteren blijft gehandhaafd.
De 94 miljoen die daar voor de vernieuwing van de ict gereserveerd is, lijkt op de 100 miljoen uit het programma-akkoord, maar is dat dit niet. Er wordt plotseling in de 94 miljoen van het Uitvoeringsplan een bedrag van bijna 22,3 miljoen achterstallig onderhoud genoemd. Echter, dit wordt niet betaald uit de reservering van 100 miljoen, maar uit de bijgestelde begroting van de Dienst ICT. Hierdoor wordt de beloofde 100 miljoen voor vernieuwing uit het programma-akkoord in één keer teruggebracht naar 70 miljoen.
Bij de 22,3 miljoen euro aan achterstallig onderhoud van de Dienst ICT gaat het om soortgelijke zaken als die nu vermeld worden onder de 'crisisaanpak' van Wiebes: het vervangen van pc's en servers ouder dan vijf jaar en het borgen van back-up en restore-functies. In hoeverre de projecten die in het achterstallig onderhoud genoemd worden succesvol zijn afgerond of als basis dienen voor de crisisaanpak, wordt niet duidelijk uit de stukken van Wiebes.
2011 en 2012: van 70 naar 25 miljoen
Eind 2010 is er volgens bladzijde 33 van de financiële bijlage van het Uitvoeringsplan nog maar 70 miljoen euro over voor de vernieuwing van de ict conform het Uitvoeringsplan. Van deze 70 miljoen wordt in 2011 11 miljoen voor het financieel systeem door Wiebes overgedragen aan collega wethouder Asscher. Hierdoor blijft er 50 miljoen voor een basis ict-infrastructuur en de professionalisering van het werkveld en 10 miljoen 'als een stelpost voor de ontwikkeling van noodzakelijke gemeenschappelijke voorzieningen', samen 60 miljoen. Aan die 60 miljoen euro refereert Wiebes nu, in zijn brief aan de Raadscommissie EZP. Hij schrijft in zijn brief aan de commissie EZP: 'Momenteel is er geen aanleiding om te veronderstellen dat er een hoger investeringsbedrag nodig is dan de eerder besproken 60 miljoen euro.'
Dat moge waar zijn, het is echter de vraag of deze 60 miljoen euro tegen de tijd dat Wiebes met zijn aangepaste vernieuwingsplan komt, nog in het laatje zal liggen.
Waar in 2010 al een flinke hap is genomen uit de 100 miljoen euro die begin 2010 werd gereserveerd, zal in 2011 nog eens 17,6 miljoen euro worden gebruikt uit de 'reserve Uitvoeringsplan tranche 2011'. De kans is aanwezig dat in 2012 minimaal een soortgelijk bedrag wordt opgesoupeerd voor het oplossen van de ict-crisis. Specifieke maatregelen voor deze periode zijn immers al door Wiebes op een rijtje gezet, maar budget hiervoor is nog niet aangevraagd.
Als ook in 2012 in hetzelfde tempo 'vernieuwingsgeld' blijft weglekken naar de crisisaanpak van Wiebes, resteert begin 2013 nog zo'n 25 miljoen euro voor zijn 'aangepaste vernieuwingsplan'. Niet echt een riant bedrag om de gehele gemeentelijke ict mee te vernieuwen. Daarnaast rest de vraag of het bezweren van de ict-crisis de ruim 55 miljoen (achterstallig onderhoud plus de geprognotiseerde kosten van de crisisaanpak) waard is, wanneer de scope vooral gericht is op de afnemers van Dienst ICT (totaal maximaal vijfduizend werkplekken) en de implementatie van de broodnodige technologische vernieuwing nog steeds op zich laat wachten. Dit terwijl de reguliere exploitatielasten van de Dienst ICT hierbij gewoon doorlopen.
‘Opgeschoven besparingen’
De situatie wordt nog ernstiger wanneer rekening wordt gehouden met een andere onheilspellende mededeling die de ict-wethouder doet in zijn brief van 14 juni aan de commissie EZP deed: 'Door het opschuiven van de besparingen (die zouden voortvloeien uit het Uitvoeringsplan, red.) zou een incidenteel probleem ontstaan van 42,8 miljoen euro in de periode tot 2016.'
Eind 2012, wanneer Wiebes zijn aangepaste vernieuwingsplan presenteert, zou dus wel eens kunnen blijken dat er minder dan nul euro beschikbaar is voor het centraliseren en standaardiseren van de 'versnipperde' Amsterdamse ict-infrastructuur.
Roep om raadsenquête
Op woensdag 13 juli 2011 stemt de gemeenteraad over Wiebes' verzoek om voor het derde kwartaal van 2011 4,9 miljoen euro beschikbaar te stellen. Woensdagavond 6 juli 2011 verdedigt Wiebes zijn plannen in de commissie EZP. De verwachting is dat verschillende raadsleden dan zullen vragen om een raadsenquête.
Die roep is er al langer. Zo hield SP-raadslid Laurens Ivens begin april 2011 een pleidooi om niet alleen vooruit te kijken, maar ook grondig te analyseren wat de oorzaak is van alle Amsterdamse ict-problemen. 'We moeten nu helaas met het beschikbaar stellen van extra geld instemmen, maar het is ook belangrijk om te weten wat de oorzaak van deze enorme puinhoop is. Zolang we dat niet weten, kan de ict-chaos heel lang aanhouden.'
Wethouder Wiebes deed deze oproep tot introspectie af met de woorden 'Ik zou vooruit willen blijven kijken'. Het is maar zeer de vraag of hij woensdagavond 6 juli 2011 opnieuw weg komt met ditzelfde antwoord.
Crisisaanpak in 2011
De crisisaanpak heeft tot doel om 'de beschikbaarheid van de Dienst ICT naar 80 procent te verhogen'. Tot eind 2012 wordt er onder meer gewerkt aan het stabiliseren van de werkplek-, server- en storage-infrastructuur, het betrouwbaarder maken van het centrale hosting-platform en het stabiliseren van de datacommunicatie en netwerkomgeving.
Voor het derde kwartaal van 2011 vraagt Wiebes 4,9 miljoen euro. Voor het vierde kwartaal is een bedrag voorzien van 5,6 miljoen euro. In het eerste en tweede kwartaal van 2011 werd al 3 en 4,1 miljoen opgesoupeerd, waarvan in totaal 1,6 miljoen voor het Amsterdams Financieel Systeem.
De ICT van de hoofdstad is een gotspe!
De politiek: elke wethouder, elk raadslid!
ICT management/adviseurs: elke ICT manager en VOORAL elk commercieel betrokken bedrijf met dure consultants!
Zij kunnen zich doodschamen dat ondanks alle goede bedoelingen het steeds verder in een financieel wandrama en inhoudelijk totaal is vast gaan zitten.
Ik heb nog lang niet de helft van alle berichtgeving gelezen! Dit weerhoudt mij niet te stellen dat de ICT van de hoofdstad een financieel wanbeleid is, dat de Noord-Zuid lijn zou kunnen overtreffen in wanbeheer, wanbestuur.
Hoofdstedelijke enquete!
Ik steun SP raadslid Laurens dat een degelijk onderzoek dient te komen. Een soort hoofdstedelijke enquete waar alle actoren (inclusief alle inhuur en inhuurbedrijven) onder ede gehoord worden.
Argumenten!
Kijk naar een ICT benchmark van de hoofdstad Amsterdam. Ik schat ongeveer maximaal 13.000 pc en de jaarlijkse ICT uitgaven van 130 miljoen.
Dat is 10.000 euro per pc of ruim 830 euro per pc. Dat zijn ongelovige uitgaven voor een Gemeente PC. In geen enkele Gemeente wordt rocket science uitgevoerd en in de Gemeente markt is veel betrouwbare software en zijn vele partners met goede/betaalbare oplossingen doordat er meer dan 400 Gemeentes met ICT problemen er zijn.
Geld is niet de oplossing!!!
Er wordt dus al jaren ongelovelijk veel uitgegeven aan ICT in Amsterdam. Daarnaast worden al jaren bedrijven als Mc Kinsey etc ingehuurd om dit op te lossen. Er zijn zelfs kavels voor strategisch management, service management toegewezen aan bijvoorbeel Inter Access. En dit alles resulteert in hogere kosten en slechtere prestaties. Oorzakelijk verband tussen deze twee is er niet maar de resultaten zijn negatief.
Budget voor nog meer overhead/bureaucratie!
Dit is wederom het paard achter de wagen spannen.
De laatste investering van 4,1 is 1,9 miljoen naar aanvulling in het ICT management gegaan. Ik vind dit schandalige geldverspilling.
Wanneer gaat in Amsterdam een licht branden dat de chaos alleen maar groter wordt door nog meer raadsleden nog meer ICT management in te zetten. Nog meer geld over de balk te gooien wat blijkbaar in de afgelopen 4 jaar de puinhoop alleenmaar groter heeft gemaakt.
Wat is volgens mij de oplosrichting!
1. Besteed geen euro meer aan extra management uit. Er is al veel te veel management.
2. Maak een centraal systeem leidend waar alle Incidenten, Problemen, Wijzigingen en ICT projecten, ICT organisatie wie doet wat per deelraad, en aanwezige ICT middelen in staan. Communiceer hier mee en laat iedereen hiermee werken!
3. Laat alle deelraden werken met dit ene centrale systeem. Dit behelst uitleg, opvoeding, samenwerking en cultuur omslag etc. Er is genoeg overhead om dit zelf te doen. Inhuur is niet nodig!
4. Laat het ICT management/politiek werken en sturen met behulp van dit systeem.
5. Hanteer een effectiviteit en efficientie regel niet alles kan/zal goed gaan, maar 80% van alles dient wel ordentelijk beheerd te worden. De overige 20% verdient extra aandacht en is niet te voorkomen.
6. Gaande weg wordt met dit systeem duidelijk wat technologisch/organisatorische stucturele problemen zijn en pak dit met korte projecten structureel aan.
7. Probeer stap gewijs kleine doch zichbare verbeteringen te realiseren.
8. Laat je niet uit het veld slaan als de eerste veranderingen, tijdelijk extra problemen veroorzaken in incidenten.
9. Laat inhoudelijke beslissingen aan kleine groepjes specialisten over, in plaats van ICT managers/politiek.
Ik wens wethouder Wiebes veel steun toe, en de goede raad eens 6 tot 7 jaar terug te kijken naar wat niet gewerkt heeft in de hoofdstad en vooral vooruit te kijken en niet te doen wat in die 6 a 7 jaar gebeurd is.
Met mijn beperkte kijk zijn dat twee dingen:
-niet meer geld over de balk gooien (geen ene euro extra budget);
-niet nog meer dure bureau’s en nog meer extra zwaar (bureacratisch) ICT management erbij.
Een vurig betoog. Al lijken stap 3 en een stukje 9 voldoende om het A’dam debacel rust en ruimte te geven. Ge-slachtofferd worden in de publieke opinie zal zeker niet helpen in het zoeken naar een oplossing.
Eiland-denken (deelraden) is een van de grotere uitdagingen die wortels heeft in het verleden. Dit is moeilijk te veranderen. IT heeft hier in het bijzonder veel last van. Van deze dienstverlening wordt verwacht dat deze overal gestandaardiseerd is en voldoet aan de behoefte. Behoefte die per deelraad/dienst afwijkt.
Daarnaast is het binnen gemeenten of provincies niet ongebruikelijk om vanuit ‘de raad’ interventie te doen op het inhoudelijke IT beleid. Aangezien niet mag worden verwacht dat IT kennis bij raadsleden aanwezig is, is dit onwenselijk. Echter wel realiteit.
Stel een gemeente voor als een bedrijf. Dit bedrijf heeft als producten Beleid en Beleidshandhaving. Deze producten worden gemaakt door de afdeling Productie (de Raad). De interne organisatie doet zijn ding in administratie, HR zaken, facility mngt, IT. Waarom is het bij gemeenten zo dat de afdeling Productie zich bemoeien kan met de besluitvorming rond IT en kantoorautomatisering in het bijzonder?
@Een_Regiseur: uw pleidooi is voornamelijk gericht op “geen extra geld meer”. Daarnaast pleit u voor een IT aanpassing: “Maak een centraal systeem(…)”(stap2)Tevens een organisatorische- en proces wijziging om deelraden samen te laten werken: “opvoeding, samenwerking en cultuur omslag etc”.(stap 3).
Beide zaken zijn niet gratis.
En u doet de aanname dat er verschillende soorten specialisten binnen de eigen IT organisatie aanwezig zijn. Terecht?
Specialisten genereren meer kosten voor scholing. Een reden om dit vaak extern aan te trekken.
Bij het uitvoeren van een (hoofdstedelijke) enqûete lijkt het me van belang om vooraf te bepalen wat de scenario’s kunnen zijn bij een mogelijke uitkomst. Wat als de interne organisatie debet is aan de inefficiency? En wat als het inhuren van extra exterenen de oplossing is? Wat als Open Source niet de oplossing is (SP standpunt: meer open source!, 2009).
Ik ben het eens dat meer geld in essentie geen oplossing biedt. Herbezinning door zelfreflectie en vervolgens confrontatie met de interne organisatie. Hierna kan een hernieuwd verbeterproces mogelijk starten.
Het ICT-probleem van Amsterdam is niet zo groot. Zorg ervoor dat de spulletjes werken en dat ze optimaal ten dienste staan van de gebruikersorganisatie. Dat kan, op basisniveau, niet zo moeilijk zijn. Er zijn organisaties die dat hebben opgelost, zelf of met externe partijen, doet er eigenlijk niet toe.
Het eigenlijke probleem zit in de manier waarop Amsterdam er in slaagt om dit relatief overzichtelijke probleem zo ingewikkeld te maken dat niemand er meer een gat in ziet. Als structuur en control niet werkt, nog meer structuur en control. Als centralisatie niet werkt, nog meer centralisatie. Als bestuurlijk ingrijpen niet werkt, nog meer bestuurlijk ingrijpen. Ik ben zo langzamerhand erg benieuwd waar de raadselachtige amsterdamse aanpak toe zal leiden.
Zoals de lemming zei, onze tocht heeft ons bij de rand van de afgrond gebracht, maar we zijn nu vastberaden om een grote stap voorwaarts te maken.
@vdVliet, ik volg en ondersteun je commentaar en wil (hopelijk kort) ingaag op jou vragen.
In het kort:
Ik vind de aansturing vanuit bestuur (politiek) en het ICT management (centrale dienst ICT) de ICT in Amsterdam een gotspe.
Mijn stelling:
Hoe meer (overvloedig is het vaste jaar budget al 130 miljoen euro) geld er uitgegeven wordt aan niet het eigenlijke probleem hoe groter de chaos die daaruit voort vloeit.
Ik zie vanuit de brief van Wethouder Wiebes van 14 juni 2011 Verantwoording genomen maatregelen… van 14 bladzijden geen focus en geen aanpak van het oorzakelijke probleem op een hoog abstractie niveau. Laat ik dit onderbouwen en laat ik mijn stelling toevoegen (voorlopig) niet meer budget totdat oorzaak en gevolg duidelijk zijn en dan budget aan de echte problematiek uitgeven.
Vraag 1, Waarom (voorlopig) niet meer budget?
In de brief van de wethouder wordt van alles geconstateerd:
1. organisatie, personeel, competenties deugt te weinig en heeft sterke verbetering nodig;
2. technische infrastutuur, deugt van alles niet aan, netwerk, applicaties (30 beheert intern en rest buiten de deur en daarom geen SLA mogelijk (lijkt mij complete onzin, terzijde));
3. geen governance, geen bijsturing, geen beheer structuur, geen processen etc
De aanpak gaat op vele detail punten in en behelst vele zaken. Ik geloof nooit dat het zo slecht gesteld is binnen Amsterdam waar alle externe landelijke bureau’s jaren lang structuur, technologie en organisatie adviezen/uitvoering betrokken zijn.
Resultaat van meer geld is aanpak van vele niet echt belangrijke punten. Daarnaast is het budget al zeer ruim en geeft meer budget de schijn zekerheid dat het opgelost wordt.
Vraag 2. Wat is het echte probleem?
Dat is juist onbekend. De afgelopen 7 jaar (na de mislukte centralisatie van GBA (=basis administratie)) waar het argument van geld gebrek het project de das omgedaan had (zogenaamd) zijn er miljoenen extra uitgegeven met (constatering) meer negatieve spiraal.
Vandaar mijn focus (iedereen werken aan de basis) 1 tot 9 stappenplan om alle ICT beheer-project informatie in een systeem te krijgen. Ik weet zeker dat er een deel gemeente is die zo´n systeem al heeft dus alle ICT medewerkers hierop aansluiten en verplicht in laten rapporteren/samenwerken.
Met deze centralisatie van alle incidenten/verstroringen/wijzigingen/projecten is er een begin van samenwerking en informatie deling tussen alle ICT medewerkers.
Huidige constatering kan niet kloppen!!!
Er wordt nu geroepen cruciale componenten zijn niet dubbel uitgevoerd. Met het huidige inzicht kan niemand dat gefundeerd roepen, want er is geen overzicht van de verstoringen (oorzaak-gevolg) en er is geen governance.
Toch wil de gemeente veel investeren in deze dubbele uitvoering.
Hoe weet je of dit goed besteed word? Juist niemand weet dit en toch, wordt zo gedacht.
Wethouder Wiebes onderneemt geen acties om deze problematiek boven tafel te halen. Ik zie dit niet in de 14 bladzijdes. Daarom is het plan een uitstel plan en pakt niet iets op om tot de kern van de problematiek te kunnen komen.
Vraag 3. Waarom niet meer inhuur?
Ik heb bij twee grote gemeenten (meer dan 100.000 inwoners) van dichtbij gezien dat ICT beheer van de gemeente vere weg van rocket science is. Er is veel goede software voorhanden en er is veel goede externe ondersteuning mogelijk. ICT beheer van gemeente is goed te doen met het personeel, daar ben ik 200% van overtuigd. Er zijn 400 gemeente zelfs met afdelingen van minder dan 10 ICT ers houden alles in de lucht.
Hoe kan het dat Abcoude en Ronde Venen hun ICT omgevingen wel goed kunnen fuseren?
Er dient heel goed op hoofdlijnen nagedacht te worden door de wethouders en de raadsleden. Daarna dienen de raadsleden keuzes te maken hoe stap voor stap het aangepakt dient te worden. De huidige brief en stappen, zijn meer van hetzelfde.
Ebehart van de Laan dient zichzelf ook persoonlijk ermee te bemoeien, want 500 ambulance ritten a 1000 euro staan in geen verhouding met de 10 tallen miljoenen die Amsterdam hiermee verkwanselt.
It is the organisation, stupid
Het is geen ICT-problematiek maar een organisatieprobleem. Het organisatieprobleem veroorzaakt wel een ICT problematiek. Maar aan het eind beginnen is kurrieren am Symptom. Een aanpak die ogenschijnlijk kool en geit spaart maar in ieder geval duur, heel duur is. En niet robuust. Wat is het organisatieprobleem? Dat onderdelen van de gemeentelijke organisatie zo zelfstandig zijn en/of zelfstandig handelen dat het niet meer aan elkaar te breien is. ICT heeft nu eenmaal een aantal wetmatigheden (standaardisering, uniformering voor de onderste OSI lagen) die je niet zonder (grote) consequenties kunt negeren. En bijeen bepaald omslagpunt ook niet meer kunt afkopen d.m.v. duur patchwork. Er is slechts een oplossing, zoals die ooit ook dwingend voor andere infrastructurele domeinen (zoals electriciteit) door de werkelijkheid werd opgelegd: schaalvergroting en standaardisering. De variatie vanaf het stopcontact is daar niet minder van geworden. En de bedrijfszekerheid is zeer hoog.
En biedt de markt dan zulke oplossing? Ja, en voor zeer scherpe prijzen.
Ronald van Eerten
Stichting Piofa
Net als in het bedrijfsleven is interne politiek vaak belangrijker dan de consequenties achteraf want die worden vaak niet bekeken. Daarom wordt pas veel later de schade duidelijk.
En pas als de schade groot genoeg is wordt er echt ineens aandacht aan gegeven en is men opeens enorm verrast, terwijl er ondertussen wel 100 keer geschreven is over het disfunctioneren van een ICT apparaat. Heel veel mensen letten dus niet op en hebben er geen belang bij om aan de bel te trekken.
Interne politiek en belangenverdediging dus, maar externe bureaus gaan ook niet vrij uit. Durft er 1 bureau op te staan die zegt…”Meneer de klant, wilt u alstublieft even pauze nemen, we factureren u al veel te veel en we realiseren te weinig op dit moment. Mijn consultants hebben veel last van uw besluiteloosheid en moeten vaak wachten vanwege interne procedures”?
En dan nu zogenaamd een intern onderzoek naar de oorzaken? Jongens…we (interne ambtenaren en uiterst slimme externe partijen) stonden erbij en keken er gewoon naar. That’s all….