Een groot deel van de ict'ers bij Het Kadaster ziet niets in de voorgenomen uitbestedingsplannen van de directie. Zij vragen zich af waarom er niet eerst intern verbeteringen worden doorgevoerd. Ook maken medewerkers zich zorgen over het behoud van arbeidsvoorwaarden. De ondernemingsraad heeft in een brief om uitstel gevraagd, maar de directie gaat vooralsnog door met het selectietraject voor een leverancier.
Henk Mennegat, voorzitter van de ondernemingsraad (or), merkt dat er weinig draagvlak bestaat onder de automatiseerders voor de uitbestedingsplannen van het Kadaster. De landelijke organisatie voor het registreren en verstrekken van vastgoedgegevens wil zijn kantoorautomatisering, werkplekbeheer en rekencentrumdiensten uitbesteden. Volgens Mennegat vragen de medewerkers zich af waarom niet eerst intern de boel goed op orde gebracht wordt. Er zouden nog genoeg verbeteringen doorgevoerd kunnen worden. In een later stadium kan dan alsnog worden bekeken of outsourcing de moeite waard is. Mennegat: 'Dit is uiteindelijk ook zo afgesproken met betrekking tot de uitbestedingsplannen voor twee andere afdelingen: Interne Services en Rechtszekerheid. Ict-medewerkers begrijpen dan ook niet waarom de directie wel door gaat met het uitbestedingstraject voor het Datacenter. Ook onder teamleiders bestaat weinig steun voor dit plan.'
Zorgen
Volgens de or-voorzitter maken medewerkers zich zorgen om hun baan en hun arbeidsvoorwaarden. 'Er bevinden zich veel oudere werknemers onder de negentig automatiseerders. Die zitten niet te wachten op een overgang naar een andere werkgever. Bovendien heeft het Kadaster een eigen cao met uitstekende arbeidsvoorwaarden. Mensen zijn bang dat die voorwaarden bij een ander bedrijf niet in stand gehouden kunnen worden.'
Een bijkomend aspect is dat werknemers van het Kadaster als zbo (zelfstandig bestuursorgaan) een ambtenarenstatus hebben. Zij kunnen daardoor niet gedwongen worden mee te gaan naar een andere werkgever. Een overstap geschiedt op vrijwillige basis. 'Mensen die bij het Kadaster willen blijven, worden vervolgens boventallig verklaard', licht Mennegat toe. 'Gedurende een periode van achttien maanden wordt dan bekeken of er voor hen een andere functie gevonden kan worden. Lukt dat niet, dan volgt alsnog ontslag.'
Aandachtspunten
De ondernemingsraad van het Kadaster heeft de raad van bestuur in een brief gevraagd om de besluitvorming over outsourcing van het Datacenter met één jaar of meerdere jaren uit te stellen. Daarnaast wijst de or in de brief op een aantal punten die in zijn ogen van groot belang zijn in een outsourcingstraject. Deze punten neemt de or mee in zijn definitieve advies over de uitbesteding van de werkzaamheden van het kadastrale datacentrum.
Daaronder vallen een vroegtijdige betrokkenheid van de medezeggenschap van de medewerkers en het management, het opzetten van een regie-organisatie voordat de keuze op de externe partij is gevallen en het creëren van voldoende bewustzijn binnen het Kadaster over outsourcing van de ict, inclusief een duidelijke keuze voor de ict-architectuur.
Gerechtvaardigd
Ook, schrijft de or, moet in een selectietraject nadrukkelijk worden bekeken naar de innovatiekracht, de bedrijfscultuur en de langetermijnvisie van aanbieders. Daarnaast benadrukt de or dat het kostenelement nadrukkelijk in de gaten moet worden gehouden. Mennegat: 'Het gaat om een forse contractwaarde. De uitbesteding van het Datacenter zou een goedkopere en flexibelere ict-dienstverlening moeten opleveren. De grote vraag blijft of zo'n externe investering hiervoor gerechtvaardigd is.'
In de brief constateert de or dat de raad van bestuur te weinig rekening houdt met de actieve rol die de ondernemingsraad wil spelen in het selectieproces. In de projectplanning is alleen aan het eind een adviesrol weggelegd voor de or. Volgens or-voorzitter Mennegat heeft de raad van bestuur van het Kadaster inmiddels gereageerd op de brief. Over uitstel van de uitbesteding wordt niet gesproken; wel belooft de raad van bestuur de door de or aangedragen aandachtspunten en aanbevelingen mee te nemen in het selectietraject.
Vakbonden
Naast de or heeft de raad van bestuur ook te maken met de vakorganisaties. Hans Hogeveen, voorzitter van de Bond van Kadasterpersoneel, stelt dat de vakbond 'niet in principe tegen outsourcing is, maar ook niet klakkeloos voor.' Op ict-gebied vraagt Hogeveen zich echter af of de voordelen van uitbesteding niet te gering zijn. 'We kennen allemaal de voorbeelden van trajecten waarbij de opdrachtgever bar weinig grip bleek te hebben op zijn ict-partner.'
Hij stelt dat het verloop van het outsourcingsproces vooral een taak van de or is. Met de vakbonden onderhandelt de raad van bestuur in een later stadium over het opstellen van een sociaal plan. 'De prioriteit van de bonden is het behoud van werkgelegenheid en de arbeidsvoorwaarden.' Hogeveen maakt nog wel de kanttekening dat ict'ers ondervertegenwoordigd zijn bij de vakbonden. 'We zullen toch proberen hun belangen straks zo goed mogelijk te behartigen. Een eis van onze kant zou een terugkeergarantie kunnen zijn, zoals bijvoorbeeld bij een aantal banken is geregeld bij hun ict-uitbestedingstrajecten.'
Kadaster en ict
Er werken ruim tweeduizend medewerkers bij het Kadaster, dat zijn hoofdkantoor in Apeldoorn heeft. Daarvan zijn 260 ict'ers in vaste dienst. Zo'n honderd ict-medewerkers zijn inhuurkracht. Van de 260 ict'ers zitten er circa negentig bij het rekencentrum; 170 medewerkers houden zich bezig met systeemontwikkeling, architectuur, applicatiebeheer en -onderhoud en projectmanagement. Die activiteiten worden niet uitbesteed.
Als oud ICT medewerker van het Kadaster snap ik waarom veel medewerkers dit niet zien zitten. Wat betreft arbeidsvoorwaarden had ik beter kunnen blijven. Ik heb me altijd wel verbaast over het enorme beschikbare ICT-budget en overload aan (overbodige) medewerkers.
Ze willen gewoon van die oude medewerkers af.
Tsja, het is moeilijk afscheid nemen van en:
– een riant salaris en
– een korte werkweek en
– een riant pensioen en
– een vrachtlading vol verlofdagen en
– veel opleidingen en
– etc etc
Als je standaard 100 mensen inhuurt op een totaal van 360 zal het inderdaad al gauw goedkoper zijn om te outsourcen. Maar dat is appels met peren vergelijken. Verbeteren van de interne procedures en oppoetsten van niveau en motivatie van eigen medewerkers zou veel meer effect kunnen hebben. Echter, ambtenaren zijn niet zomaar bereid meer te doen dan wat er op papier staat en al helemaal niet om te veranderen/verbeteren. En misschien is dat wel het grootste struikelblok. Een overheids- of semi overheidsorganisatie die wil professionaliseren loopt binnen de eigen toko als snel tegen weerstanden op. Dus gaan ze naar alternatieven zoeken, zoals outsourcing, in de hoop dat dat dan de gewenste verbetering oplevert. Ik weet niet wat er binnen het kadaster al allemaal is ondernomen om de ICT te verbeteren, maar ik vermoed dat outsourcing gewoon de enig overgebleven optie lijkt. Toch zou ik daar niet te veel van verwachten en liever nog eens naar een goed programma op zoek gaan om de zaken intern te verbeteren en ICT binnen te houden. Er zijn niet heel veel bedrijven echt wijzer geworden van outsourcing. De weg terug is zo mogelijk nog lastiger.
Het management (incl raad van bestuur) weet niet hoe ze ICT moet managen (en de rest van de organisatie ook niet trouwens) dus dan denken ze op basis van hun eigen wanhoop dat outsourcing de oplossing is. Helaas, bij welke sourcing partij dan ook zit een management met precies dezelfde (gebrekkige) kwaliteiten. De oplossing is een betere selectie van professionals (die hebben ze vrijwel nergens in voldoende mate) en de goede veel beter belonen. Tevens dient de grote groep (>90%)doorgeslagen medewerkers (weinig kwaliteit, hoog salaris, hoge mate van zelfingenomendheid enz…) te worden teruggezet naar de juiste proporties. Wellicht zouden overheden ook failliet moeten kunnen gaan.
RV: je neemt me de woorden uit de mond.
Beste RV,
Er zijn ook goede en productieve medewerkers bij het Kadaster. Naast deze medewerkers heb je ook een aantal medewerkers die weinig competenties hebben en de boel verzieken. Ik ben van mening dat je een trap van bovenaf dient schoon te vegen. Hoofdverantwoordelijk voor het personeelsbeleid is Henri van Boxtel. Hij zou zich moeten afvragen wat hij heeft gedaan om het Kadaster efficienter te maken.