Een handelsmissie van acht Nederlandse en Deense ict-ondernemers bezocht begin februari 2011 Bangladesh. Doel van de reis was een onderzoek naar de mogelijkheden voor outsourcing naar dit ict-land in opkomst.
'Op weg van het vliegveld naar het hotel dacht ik: dit is complete tijdverspilling', lacht ict-ondernemer Thomas Østergaard Nielsen van het Deense bedrijf Klestrup Partners. De meeste deelnemers aan een ict-handelsmissie naar Dhaka, de hoofdstad van Bangladesh, delen deze eerste indruk. Bangladesh kampt met een negatief imago. De chaos en armoede op straat schrikken af, maar het land heeft veel potentie. 'Tijdens ons bezoek aan bedrijven waren we onder de indruk van de drive van de mensen en de technische kwaliteit van het werk', verwoordt Jaco de Vries van het Nederlandse bedrijf Omnext de ervaring van de deelnemers.
Bangladesh is één van de landen waar de 'offshore' software-industrie groeit. Het land is voor het eerst genoemd in de top dertig van bestemmingen in de jaarlijkse lijst van Gartner, een leidend onderzoeks- en consultancybureau in dit wereldje. Volgens het onderzoek blinkt Bangladesh vooral uit in kostenbesparing. Een programmeur verdient gemiddeld vijfduizend dollar per jaar. Voor tienduizend dollar staat er een manager een jaar lang aan het roer. Een schijntje in vergelijking met Nederlandse lonen, en die in buurland India.
Flexplekken
Op bezoek bij de bedrijven valt op hoe professioneel deze zijn. Het bedrijf Grameenphone IT heeft een modern kantoorgebouw met flexplekken waar de gemiddelde Nederlandse organisatie een puntje aan kan zuigen. De directeur heeft lange tijd in het westen gewoond en dat is goed te merken aan zijn leiderschapsopvattingen. Hij houdt kantoor in een open ruimte zonder deuren en nodigt zijn werknemers uit om hem te allen tijde aan te schieten. Een uitzondering overigens in een land waar het volstrekt normaal is om ondergeschikten bot te commanderen. Zo bezoeken delegatieleden ook bedrijven waar de werknemers als haringen in een ton aan het programmeren zijn. Maar over het algemeen treffen ze moderne bedrijven aan.
'Ik was verbaasd over de technische mogelijkheden en de gelijkwaardige partner die tegenover me zat', vertelt één van de Deense deelnemers. 'De managers hebben vaak in Amerika of Europa gestudeerd en gewerkt. Dat is goed te merken.' Een mening die tijdens de evaluatie kan rekenen op instemmend geknik. En hoewel de sterke hiërarchie Nederlanders en Denen af en toe doet fronsen, biedt het bij het programmeren van software ook veel voordelen. Zo bekent De Vries van Omnext: 'In Nederland willen programmeurs graag hun creativiteit kwijt. Dat ze hier gewoon doen wat je zegt, is af en toe wel erg lekker. Daarnaast dwingt het ons tot discipline. Wij moeten heel precies aangeven wat we willen en daardoor rationeler nadenken over het product .' Daarnaast kan zijn bedrijf door het tijdsverschil 24-uurs dienstverlening aanbieden. 'In ons businessmodel leveren klanten aan het einde van de dag hun software aan, dat scannen we 's nachts en de volgende ochtend kunnen ze er mee verder.' Deze nachturen zijn in Nederland vaak te duur om rendabel te benutten.
Menukaart
De ict-bedrijven in Bangladesh doen alles om opdrachten binnen te slepen. Hun productportfolio lijkt op de menukaart van een Chinees restaurant. 'No problem' is de veel gehoorde reactie op kritische vragen. Tijdens het bezoek aan Leadsystems vraagt De Vries van Omnext: 'Wat verwachten jullie van ons als klant?' De ceo kijkt even verbaasd en bast dan: 'We just want projects, projects, projects. And then we want money, money, money.' Tijdens de gesprekken met de bedrijven valt op dat Bengalen nauwelijks vragen stellen en vooral veel aan het woord zijn. 'Mensen zijn hier zo 'eager for business' dat ze vaak niet luisteren', is Østergaard Nielsens ervaring.
Twee artikelen binnen een paar dagen begint nu echt op reclame of sponsoring te lijken. Kunnen we volgende week het derde artikel verwachten?
“Hier doet een programmeur gewoon wat je zegt”; dat kan inderdaad een groot voordeel zijn en gelukkig maakt de geinterviewde het juiste proviso: “Wij moeten heel precies aangeven wat we willen en daardoor rationeler nadenken over het product”, en daarmee wordt meteen de grootste kostenpost in een outsourcing traject benoemd. Wat jammer is (maar wellicht komt dat in een volgend artikel) is dat dit niet wordt uitgediept. Ik heb heel regelmatig projecten hierdoor de fout (lees: grote tijd- en kostenoverschrijdingen) in zien gaan waarbij de fout eventjes snel bij de dienstverlener wordt gelegd, onder het motto “aan de klant kan het niet liggen”.
Dit wordt vaak opgelost door heel lang en diep de requirements te gaan opstellen (en verifieren en te her-verifieren) waardoor een Agile benadering al niet meer (of zeer lastig) te volgen valt. En als er dan toch iets fout uit komt dan wordt de fout wederom bij de dienstverlener gelegd want die “had op de ambigue requirements moeten wijzen”. Wat dan vaak weer wordt opgelost door de requirements eerst door te nemen met het team aan de andere kant van de wereld en daarna de vragen die terugkomen (even er van uit gaand dat het team al zo verwesterd is dat ze vragen durgen te stellen) weer door te nemen met de klant om daarna de requirements weer aan te passen…..
Ik hoop dat ik hiermee heb aangegeven dat outsourcing op papier wellicht goedkoper is, maar in de praktijk helemaal niet zo gunstig uit hoeft te komen.
Om even het argument van de creatieve programmeur te weerleggen (danwel in een perspectief te plaatsen). Vaak ook is een ge-outsourcede programmeur onbedoeld creatief, of juist bedoeld creatief door of een bewust aangegeven design/development pattern iets anders te implementeren dan de bedoeling was; of juist zoveel mogelijk van dit soort patterns probeert toe te passen.
Kortom: Outsourcen is niet eenvoudig, en slaagt alleen bij een specifiek soort project en introduceert vele bijkomende additionele uitdagingen.
Een paar jaar geleden zou een artikelserie over de voordelen van outsourcing nog wel vernieuwend zijn. Maar outsourcing wordt soms weer teruggedraaid, om vervolgens weer met een hernieuwde poging nieuw leven ingeblazen te krijgen. Deze slinger van Foucault is misschien leuker om te beschrijven, er komen meer bloederige verhalen vanuit de loopgraven uit.
Ik vond dit wel een ijzersterke combinatie:
Dat ze hier gewoon doen wat je zegt, is af en toe wel erg lekker.
&
Mensen zijn hier zo ‘eager for business’ dat ze vaak niet luisteren.
Uit de context getrokken natuurlijk, maar toch…
Die opmerkingen schetsen precies waar het vaak fout gaat: het gedisciplineerd nadenken over wat men wil en het product heel precies beschrijven. Als dat ‘thuis’ ook gebeurt en de programmeur gewoon doet wat hem gevraagd wordt, is het ontwikkeltraject ook hier vele malen korter.
Grote valkuil blijft het gegeven dat kennelijk ‘alles mogelijk is’. Dat riep (roept) men hier ook veel te vaak om te klant maar binnen te slepen. Zou het echt zoveel beter gaan als iemand in Bangladesh daar dan aan toevoegt dat hij slechts “projects” en vervolgens “money” wil zien? Ik betwijfel het. Maar misschien is dat wel het grote verschil: hij zègt het tenminste…
Alweer zo’n verhaal. Zit VNU/Computable met de handen in het haar qua inkomsten?
Begint een hoog lokaal-suffertje gehalte te krijgen door dit soort artikelen.
Ik vraag me nu echt af: wie zou bij het lezen van deze artikelen echt enthousiast worden?
Het lijkt me helder dat de voordelen niet in kwaliteit, stabiliteit en visie te vinden zijn. Je moet blijkbaar alles tot 3 decimalen achter de komma uitschrijven omdat deze mensen echt letterlijk bouwen wat jij als klant beschrijft. Een overduidelijke fout in het ontwerp zal zonder enig nadenken gewoon geimplementeerd worden, je krijgt idd mensen die ‘gewoon doen wat je zegt’ ook al klopt er niets van…
De enige valide ‘reden’ die ik tot nu toe gehoord heb is de levensstandaard van 1 dollar per dag. Is dat echt het niveau waarop we ondertussen aangeland zijn? Mag kwaliteit echt niets meer kosten?
Wat een artikel zeg, ik voel me als programmeur aangesproken. Die meneer de Vries van Omnext maakt het helemaal bont: “In Nederland willen programmeurs graag hun creativiteit kwijt. Dat ze hier gewoon doen wat je zegt, is af en toe wel erg lekker.” en ik lees ook nog dat “No Problem” een veel gehoord antwoord is. Maar zo werkt het niet, ik denk dat meneer de Vries zou moeten redeneren dat programmeurs misschien ook een mening hebben en misschien mogelijkheden en onmogelijkheden op technisch gebied kunnen boordelen. Kan de moeite waard zijn! Ik denk dat dat uiteindelijk aan de kwaliteit kunnen bijdragen. Dan nog iets over outsourcing, de fysieke afstand is niet te onderschatten factor.
Een programmeur die ‘gewoon doet wat je zegt’, lijkt mij een behoorlijke risicofactor. De beste man – die geen enkele binding heeft met het legacy systeem waaran hij moet werken – zal inderdaad niet langer kijken dan zijn neus lang is. Als hem wordt gevraagd om A te doen, dan zal hij niet B voorstellen als dat een betere, structurelere oplossing is … die minder onderhoudsgevoelig is.
En als je als management telkens weer ‘No problem’ hoort, dan moet je toch ook wantrouwig worden?
@Wim:
Blijkbaar zijn ‘wij’ gewoon te eigenwijs: denken we verstand te hebben van zaken maar zouden we gewoon wat minder moeten nadenken en gewoon eens uitvoeren wat de alwetende manager voor technische oplossing bedacht heeft…
Zeker niet ingrijpen als het gierend mis dreigt te gaan, want het staat tenslotte toch zo in het FO? het FO is heilig, de ICTer moet gewoon zijn ‘ding’ doen en verder niet.
Zie hier de ICT gereduceerd tot simpel vakkenvullen bij de plaatselijke Appie: Je haalt een stapel dozen uit het magazijn en je plaatst de inhoud op precies de voorgeschreven plek in het schap. Dat herhaal je dan voor alle containers, en morgen begin je weer van voren af aan…
Het verschil is echter dat bij de Appie knappe koppen de hele winkelindeling tot om de millimeter geoptimaliseerd hebben, en de kans dat de ingehuurde 16 jarige vakkenvuller het beter weet dan het hoofdkantoor erg gering is.
In de ICT zou je toch mogen verwachten dat ‘wij’ juist waardevol zijn omdat we niet alleen maar die dozen kunnen uitpakken, maar juist ook omdat wij goed weten door onze ervaring wat de meest optimale indeling van je ‘winkel’ is. Dat is idd de toegevoegde waarde, en daarom kost een ICTer hier zo 75-125 euro per uur en niet 6 zoals de gemiddelde vakkenvuller krijgt…