IT-offshoring naar Nepal: potentie tussen bergen

Dit is het eerste artikel uit een reeks over potentiële ict-gerelateerde nearshore- en offshore-locaties. Als we in Nederland denken aan offshoring van het bouwen van software, is India meestal de eerste locatie die in ons op komt. Er zijn echter ook andere interessante landen. Nepal is de eerste locatie die ik onder de loep neem, met behulp van experts die een vestiging in dat land hebben. De cursieve woorden zijn kritieke succesfactoren.

Met zo'n 29 miljoen Nepalezen staat Nepal niet bekend als potentieel offshore-land. Toch zou het interessant kunnen zijn door haar ligging, namelijk boven hotspot India. Reden om contact op te nemen met Frank Möllers (ceo) en René Verspuij (coo) van Javra Software. Javra Software ontwikkelt applicaties voor klanten in onder andere Nederland, Amerika, China en Australië. De 'softwarefabriek' staat in de hoofdstad van Nepal, Kathmandu en in totaal werken er ongeveer honderd mensen.

Internetverbinding

De offshore-locatie kwam in beeld na een studiereis naar het land. De twee Nederlanders bezoeken Nepal regelmatig en op het moment van het interview zaten ze er dan ook. Een rechtstreekse chartervlucht naar de hoofdstad Kathmandu is snel geboekt, al vliegt deze lijn nog niet het gehele jaar (oktober tot mei). Met bijna vier uur tijdsverschil in de zomer was het wel wat rekenen met tijdzones voor het interview. Daarnaast waren er problemen met het internet. Precies op het moment dat de vraag gesteld werd hoe het met de internetverbindingen in Nepal gesteld was, viel de verbinding weer eens weg. Omdat de mannen vanuit Nepal via het internet belden, was het duidelijk dat de verbinding niet al te best is in Nepal.

Later bleek deze aanname niet waar te zijn. Het was een beveiliging op de router. Weg anekdote over de trage verbinding. Naast het interview met Javra zijn er voor dit artikel nog twee bedrijven benaderd, namelijk Coders4You en ByProxy. Laatstgenoemd bedrijf is met Nepal in contact gekomen door Martin Schoenmakers. Hij is met dezelfde studiereis mee geweest als de heren van Javra Software. Sinds begin 2008 heeft ByProxy met Jan Kees van Mourik aan het hoofd een twintig-koppig tellende vestiging in Kathmandu. Ook Coders4you zit met twaalf man sterk sinds 2008 in die stad. Dennis Evers, eigenaar van het bedrijf, heeft wel wat te vertellen over Nepal. In een gesprek van meer dan twee uur vertelt de in Nepal wonende Brabander gepassioneerd over it en Nepal. Ook het gesprek bij ByProxy was interessant en duurde daarom lang. De drie verhalen bij elkaar geeft een goede indruk van de mogelijkheden en uitdagingen van een economie in de maak.

Verbonden met India

Wat zijn nu de voordelen van offshoring naar Nepal? Om te beginnen is dat het salaris van it'ers. Dat ligt veel lager dan in Nederland en ook lager dan in India. Een beginnende programmeur zal rond de tweehonderd euro per maand verdienen. Een programmeur met flink wat ervaring verdient ongeveer duizend euro. Een ander pluspunt is volgens Verspuij het internet. De internetconnectiviteit als onderdeel van de infrastructuur van Nepal heeft namelijk dezelfde snelheid als dat van haar grote broer India. Reden hiervoor is dat de backbone van het land verbonden is met India.

Het beleid van enkele jaren geleden was dan ook sterk gericht op de buitenlandse offshore-markt. Möllers en Verspuij geven aan dat de overheid veel gedaan heeft om Javra Sofware naar het land te halen. De universiteit trok speciaal een internetkabel door naar het het gebouw op het it-park Kavre waar het Nederlandse bedrijf kwam te zitten. Ook lag de huurprijs voor hun kantoor lager dan normaal. Het contract werd getekend met de minister en deze gebeurtenis kwam zelfs op het Nepalese journaal.

Beroep met status

Naast deze ontwikkelingen is een ander bijkomend voordeel dat de Nepalezen veel ict-kennis hebben. Volgens Möllers zijn er een aantal technische universiteiten van hoge kwaliteit in Nepal zelf te vinden. Evers geeft wel aan dat het niveau sterk overeenkomt met de hbo's in Nederland. Interessant is de eerste stap van Javra Software op de Nepalese markt. Bij de eerste vacature van Javra op 'Natonale Vacaturebank Nepal' kwamen in een paar uur tijd tachtig maitjes van studenten binnen. Ook in Nepal is it namelijk een beroep met status.

Per jaar studeren er enkele honderden it'ers af in Nepal. Maar er zijn ook veel Nepalezen die hun opleiding in het buitenland volgen. Populaire bestemmingen zijn buurland India en Amerika. In 2006 waren zo'n vijfduizend studenten in Amerika ingeschreven, met name in Boston. Naast alle Nepalese studenten die in het buitenland studeren draagt de diaspora ook bij aan de internationale werksfeer. Door een periode in India of Amerika te werken, brengen ze veel kennispotentieel mee.

Minimaal tweetalig

Een voorbeeld hiervan is dat er sinds kort een Nepalees bij ByProxy in Nederland rondloopt, klaar om naast zijn werk aan de it-master aan de UvA te beginnen. Een internationale taal zoals het Engels is door deze internationale werksfeer geen probleem voor it'ers. Zo geven zowel Möllers als Evers aan dat Nepalese kinderen van jongs af aan Engelstalig opgevoed worden. Om deze reden beheersen vijfjarige kinderen al twee talen, een voordeel voor werken in internationale ongevingen.

Javra Software wisselt bijvoorbeeld kennismigranten uit tussen Nederland en Nepal, als beleid om rekening te houden met de cultuurverschillen. En het beheersen van de Engelse taal is hiervoor dan ook meer dan wenselijk. Dat de Nepalezen ijverig zijn, bewijst wel het feit dat ze in potentiële niches duiken, zoals het bouwen van applicaties voor de iPad en iPhone, zo geven ze bij Javra aan.

Elektriciteit niet best

Ondanks alle positieve ontwikkelingen staat Nepal toch pas op plaats 116 van de 'Doing Business 2011'-lijst van de Wereldbank, met een verlies van vier plekken ten opzicht van vorig jaar. Volgens het onderzoek duurt het relatief lang om een onderneming te starten en liggen de kosten hoger dan in andere delen in Azië. Ook is de toevoer van elektriciteit niet zo best en lijkt in dat opzicht op de infrastructuur in India. Dat wil zeggen dat de stroom er op sommige momenten lang uit kan liggen, soms zelfs veertien uur per dag.

Aggregaten in combinatie met ups-systemen bieden dan de garantie dat de computers heel blijven en ze bij Javra nauwelijks iets van de stroomuitval merken. Internet is beschikbaar en zeker niet onbetrouwbaar of langzaam, maar de kosten voor een 2,5 MB-lijn liggen volgens Schoenmakers wel aan de hoge kant. Daarnaast is de telecommunicatie in handen van de staat en opereert daarom wat langzaam, aldus Evers.

Ja-knikkers

Ook zijn er culturele verschillen om rekening mee te houden. Evers geeft aan dat in Nepal een afspraak maken niet hetzelfde is als in Nederland. De afspraak kan daar op het laatst nog zonder blikken of blozen worden gewijzigd. Mllers geeft daarbij aan dat een Nepalees niet snel 'nee' zal verkopen als antwoord. Ook al zal een deadline bijvoorbeeld niet gehaald worden, toch zal een Nepalees vaak positief antwoorden. Van Mourik onderstreept dit ja-knikgedrag van Nepalesen. Volgens hem is het belangrijk daarop te letten, om niet uiteindelijk zonder eindproduct te eindigen.

Ook bestaat de hiërarchie uit meer lagen dan in Nederland. Evers probeert dit systeem te tackelen door bijvoorbeeld zelf de ethernetkabels te trekken in het kantoor. Voor Nepalese begrippen is een dergelijke actie vreemd voor een manager, maar zo probeert hij een goede balans te vinden tussen de twee culturen. De drang om kennis op te doen in het buitenland is volgens Van Mourik en Schoenmakers wel groot. Daardoor is het verloop bij hen redelijk groot. Evers merkt daar echter weinig van. Bij hem is het verloop juist laag.

Vestigen in buitenland

Volgens Möllers kan de hulp vanuit de overheid om Nepal interessanter te maken voor it-offshoring beter. De Nepalese overheid heeft sinds de herverkiezing in 2006 een ander beleid gekozen, waardoor toerisme nu als belangrijkste vorm voor economische groei gezien wordt. Tevens stimuleert de overheid Nepalezen actief om zich te vestigen in het buitenland. Volgens Schoenmakers zitten er inmiddels twee miljoen Nepalezen in het buitenland die de economie thuis draaiende houden. Echter, de vraag is dan of aan de meest belangrijke kritieke succesfactor wel wordt voldaan, het samenwerkingsverband tussen overheid, universiteiten en bedrijfsleven.

Door nauw samen te werken, kunnen de drie actoren offshoring op alle fronten stimuleren op het gebied van belastingvoordeel, kennisoverdracht en marktwerking. Voorbeelden van succesvol samenwerken tussen de drie zijn de ontwikkeling van de Chinese ict-sector en uiteraard Silicon Valley. Bij ByProxy zijn ze begonnen met een programma om studenten op te leiden als .NETters. IBM heeft op zijn beurt al wel een link met zowel de Nepalese overheid als de universiteit. Voor de Nepalese overheid is het zaak om dit samenwerkingsverband ook met andere bedrijven en universiteiten te starten.

Nederlandse mkb

Ondanks dat Nepal op de 116e plaats van de Wereldbank's 'Doing business 2011'-lijst prijkt, is het een land met veel potentieel en mogelijkheden. Maar dan wel voor het mkb, zo stellen beide heren van Javra Software. India is volgens hen niet meer interessant voor het Nederlandse mkb, omdat de focus alleen op de grote jongens ligt. Nepal is een goed alternatief voor it-bedrijven als Javra Software, omdat het in veel opzichten op India lijkt. Het internet heeft bijvoorbeeld dezelfde snelheid, er zijn standaardoplossingen voor het stroomprobleem en veel Nepalese it'ers zijn gewend aan de internationale werkcultuur.

Ook zijn er genoeg it'ers te vinden en Nepal heeft dezelfde tijdzone als India. Daarnaast is de markt nog klein, waardoor het voor nieuwe, buitenlandse investeerders mogelijk is om veel aandacht te krijgen. En als de overheid ook meer inspanning levert, dan zal Nepal snel bezoek krijgen van meer Nederlandse it-entrepreneurs.