Het jaar van de waarheid voor IPv6

Voor internetprotocol versie 6 (IPv6) wordt 2011 het jaar van de waarheid. Nu de voorraad IPv4-adressen langzaam begint op te drogen, kunnen er alleen nog maar IPv6-adressen aan bedrijven worden verstrekt. IPv4 en IPv6 zullen voorlopig nog wel naast elkaar blijven draaien, maar versie 6 zal steeds belangrijker en groter worden. Experts van de topics Netwerken en Internet zijn het over één ding eens: bedrijven moeten in 2011 het nieuwe internetprotocol gaan omarmen om voor een IPv6-toekomst klaar te zijn.

Sander Steffann, sr. internet engineer, SJM Steffann

IPv6 is een protocol dat al geruime tijd geleden is ontwikkeld. Het heeft echter lang geduurd voordat leveranciers het serieus genoeg namen om het goed in hun producten te integreren. Nu de wereldwijde voorraad IPv4-adressen op is, is te zien dat hier een enorme inhaalslag wordt gemaakt. Het belang van IPv6 zit hem in de open en vrije communicatie. Omdat de IPv4-adressen op zijn, zal een provider niet meer elke klant een eigen IPv4-adres kunnen geven. Zonder eigen adres werken zaken als Skype, vpn's en BitTorrent niet meer goed. De mogelijkheden van het IPv4-internet zullen dus steeds minder worden. IPv6 geeft ons die mogelijkheden (en meer) terug.

Michaël van Leeuwen, juridisch adviseur, ICTRecht

Een IP-adres geeft informatie prijs over de internetgebruiker: welke ISP heeft de bezoeker en is hij/zij eerder op mijn website geweest? Dat laatste zou theoretisch niet traceerbaar moeten zijn omdat ISP's dynamisch IP(v4)-adressen toewijzen. In de praktijk hebben de meeste mensen al jaren hetzelfde IP-adres, maar de dynamische basis die voor meer privacy zou moeten zorgen is er. En dat is waar IPv6 in verschilt: zonder expliciete clientside-instellingen wordt het MAC-adres meegenomen in het IPv6-adres. Zo wordt de gebruiker zelfs identificeerbaar als het IPv6-adres verder dynamisch is. Dat is handig voor dienstverleners, maar voor gebruikers een privacyrisico.

Eric van Uden, sales manager, AVM

Het is bedroevend gesteld met het aantal-IPv6 implementaties in Nederland. Weliswaar is er een stijging te zien in het gebruik van IPv6-adressen, maar de meeste bedrijven en ISP's nemen nog altijd een afwachtende houding aan. Dat is onverstandig. De ICANN (Internet Corporation for Assigned Names and Numbers) heeft de laatste IPv4-adressen inmiddels uitgedeeld aan de RIR's (Regional Internet Registries) en er zijn regio's in de wereld waar nagenoeg geen IPv4-adressen meer beschikbaar zijn. Wie verbonden wil blijven met deze, economisch snel groeiende regio's moet wel overstappen op IPv6. Uiteindelijk zal IPv4 verdwijnen en ‘praten' we alleen nog met elkaar via IPv6.

Fred Rabouw, routing en switching specialist, Cisco

Vrijwel iedere organisatie heeft tegenwoordig via web of mail contact met zijn klanten en toeleveranciers. Op dit moment is IPv4 de basis voor deze communicatie, maar in de komende tien jaar zal er een klant komen die alleen IPv6 wil of kan gebruiken. Simpel omdat de IPv4-adressen op zijn en er toch ieder jaar nieuwe bedrijven moeten worden aangesloten op het internet. Voor ieder bedrijf is de langetermijnstrategie simpel: men zal over moeten van v4 naar v6. Per individueel bedrijf zal daar een plan voor gemaakt moeten worden, waarbij de businessbehoefte dient te dicteren welke stap het eerst gezet moet worden: bijvoorbeeld het ontsluiten van de webservers voor v6.

Alex de Groot, head of service development department, Stiecore

Gartner plaatste het niet bovenaan de topprioriteiten van 2011, maar de meeste ict-managers hebben het toch op het lijstje voor 2011 staan. Een implementatie is ook redelijk overzichtelijk. (Server)software is al jaren klaar en de meeste hardwarefabrikanten leveren kosteloze firmware upgrades. Netwerktechnisch lijkt IPv6 zonder problemen naast zijn kleine broertje IPv4 te draaien. Daarmee beperkt het project zich voornamelijk tot manuren. De voordelen als spamdetectie, goedkoper data transporten en ‘stateful' internet laten nog op zich wachten. Misschien in 2012, als de schaalvergroting daar is?

Edwin Hagenouw, director, Zycko Benelux

Dit jaar zijn de laatste IPv4 top level-adressen uitgegeven. Binnen de al uitgegeven adressen zijn er nog veel ongebruikte en de adoptie van IPv6 zal dan ook voor veel bedrijven niet direct noodzakelijk zijn. Erg jammer, omdat IPv6 voordelen biedt op adresadministratie en veiligheid. De kansen liggen in de overgang naar IPv6, het in kaart brengen van verouderde, niet compatibele apparatuur en software. Hetzit dan in het maken van IP-plannen alsmede in het aanpassen van procedures voor bedrijven. Bedrijven die de overgang kunnen begeleiden met een minimum aan pijn voor de eindgebruiker, kunnen hier hun slag slaan.

Jacco Manneken, senior engineer, Accept Systems

Als techneuten zijn we het allemaal met elkaar eens: we moeten over op IPv6. De IPv4-adressen zijn immers op en hoe moeten we anders de connectiviteit waarborgen? Naast de vele nieuwe mogelijkheden die IPv6 ons biedt, zullen veel organisaties pas in beweging gaan komen als het echt niet meer anders kan. 2011 zal het jaar worden dat langzaam wordt gemigreerd naar IPv6 en het jaar dat vele mkb-organisaties voor het eerst in aanraking zullen komen met IPv6. IPv6 is voor ons als professionals zéér spannend en hetzal de nodige planning vereisen. Voor de eindgebruikers niet, die wensen immers dat er connectiviteit is en of dit via IPv6 of IPv4 gaat, maakt voor hen niets uit.

Erik Huizer, directeur informatiemaatschappij, TNO

Eind 2012 krijgen bedrijven te maken met gebruikers en diensten die alleen maar IPv6 ondersteunen. Willen bedrijven met die gebruikers (klanten?) communiceren, dan moeten ze ook IPv6 gaan ondersteunen op hun website en andere internetdiensten. Alleen met IPv6 kan een bedrijf meegroeien met het internet en een wereldwijde markt bedienen. IPv6 brengt voor bedrijven ook veel positieve zaken zoals een aantal nieuwe mogelijkheden: meer ruimte voor subnetten, verbeterd rechtenbeheer voor gastlaptops, standaard vpn-functionaliteit, multicast en mobile IP.

Paul Snoep, consultant, Yaworks.nl

Al jaren wordt er geroepen dat IPv4-adressen op raken. Per 1 februari 2011 is dat ook zo, op wat reserves na. En nu? Voor de bestaande aansluitingen verandert er niet veel, zij moeten zorgen dat IPV6 aan de buitenzijde bereikbaar wordt. Test eens http://[2001:4860:0:2001::68]/. Naast meer ruimte in adressering zijn er nog voordelen voor de migratie naar IPV6: door aanpassingen gaat routering sneller, is er ruimte voor uitbreiding, is er betere ondersteuning voor audio/video en zijn er betere authenticatie- en encryptie-opties.

Nieuwe aansluitingen hebben een probleem: om op het internet te kunnen moet je een adres hebben: een IPV6-adres. Hoewel de apparatuur in de afgelopen jaren geschikt gemaakt is om met IPV6 om te kunnen gaan, is er nog steeds een hoeveelheid oudere apparatuur die niet met de nieuwe adressering om kan gaan. Het netwerkverkeer moet via gateways of tunnels, tot iedereen over naar IPV6 is. Gaat dat wel gebeuren?

In de afgelopen jaren is niet alleen het aantal aangesloten apparatuur enorm gegroeid; er is niet zuinig met de beschikbare adressen omgesprongen. Hoewel je met technieken als 'hide nat' interne (RFC 1918-)netwerkadressen kunt verstoppen achter één extern adres, zijn er bedrijven die de voorkeur geven om iedereen die het Internet op mag, een eigen extern adres te geven. Andere oorzaak van verspilling is het te groot inschatten van het benodigd aantal adressen. Met een kleine IPV6-reeks aan de buitenzijde van het netwerk kun je in ieder geval nog steeds een heel eind komen.

Roy van de Kamp, solution sales, Vodafone Nederland

De laatste buffer is verdwenen. IANA, de Internet Assigned Numbers Authority, meldde recent dat de laatste IP-adressen verdeeld zijn. Daardoor zal op termijn een schaarste ontstaan en verwacht ik een enorme run op IPv4-adressen. Een mooi voorbeeld is softwareleverancier Microsoft, die 7,5 miljoen dollar wil betalen voor 666.624 Ipv4-adressen uit de boedel van het failliete Nortel. Dit komt neer op 11,25 dollar per IP-adres. Wellicht dat Microsoft het succes van IPv6 nog niet ziet zitten en om die reden voor IPv4-adressen wil betalen? Deze schaarste heeft in eerste instantie betrekking op providers en aanbieders van clouddiensten welke hun netwerken willen uitbreiden, maar zal uiteindelijk evengoed betrekking hebben op de eindklant. Ik verwacht dan ook dat de prijs van een IPv4-adres gaat verdubbelen en sta zelfs niet te kijken als dit gaat verviervoudigen binnen nu en twee jaar.

Interworking tussen een IPv4- en een IPv6-adres is niet zonder meer mogelijk: IPv4 én IPv6 staan namelijk technisch los van elkaar. Daarom moet door providers en eindklanten worden geïnvesteerd in hardware en software die beide protocollen begrijpen (dit wordt ook wel ‘dual stack' genoemd), zodat verbinding kan worden gemaakt met IPv4- én IPv6-adressen. Het beperkt beschikbaar zijn van adressen zou onder andere kunnen leiden tot economische gevolgen. Tenslotte speelt ict een belangrijke rol in de mondiale economie. Kortom, als het tekort aan IPv4-adressen een onmiddellijke impact heeft op providers, zal het ook een impact hebben op ondernemingen die het internet zullen blijven gebruiken als communicatiemiddel met hun klanten, partners en werknemers.

Martijn Minnen, solution consultant networking, Dimension Data

Het belang van IPv6 is evident, het is namelijk de enige algemeen geaccepteerde methode om te zorgen dat het internet kan blijven voorzien in de huidige groei van aansluitingen. 2011 is een belangrijk jaar voor IPv6. In februari zijn de laatst beschikbare IPv4-adressen uitgegeven door IANA (verantwoordelijk voor de verdeling van IP-adressen over de verschillende wereldregio's). Daarnaast is het de verwachting dat de eerste regionale organisatie (waarschijnlijk APNIC, Azië) nog dit jaar haar laatste werkvoorraad zal uitgeven aan providers en bedrijven.

Deze memorabele momenten hebben echter geen directe impact op de werking van het internet. Wel zullen (nieuwe) providers en bedrijven steeds vaker trucs (zoals ‘large scale NAT') moeten uithalen om naast IPv6- ook IPv4-connectiviteit te kunnen bieden. Vanwege dit soort trucs zal de gebruikerservaring met IPv4 niet altijd optimaal zijn. De adoptie van IPv6 is nu nog laag en zal in eerste instantie sterk gedreven worden door de providers. Vanaf 2011/2012 zullen steeds meer providers ondersteuning voor beide protocollen gaan bieden. Het juiste moment om te starten met de implementatie van IPv6 zal sterk afhangen van het type bedrijf. Het zal nog jaren duren voordat IPv6 het dominante protocol op internet zal zijn. IPv4 is nog lang niet dood, wel is 2011 het jaar om te starten met voorbereidingen en het opdoen van kennis over IPv6. Ik kijk uit naar de eerste grote testcase voor IPv6: 8 juni 2011, World IPv6 Day.

Bart van den Berg, netwerkspecialist

Ipv6 zal in menig organisatie nog niet op korte termijn worden ingevoerd. We kunnen als netwerkspecialisten al wel het initiatief naar ons toe trekken en voorsorteren op de komst van IPv6. Een aantal voorbeelden die we morgen al kunnen opstarten:

1) Bij elk nieuw project moeten we tijd claimen voor een IPv6-scan. Gewoon een inventarisatie doen van de IPv6-compatibiliteit van alle hardware en oftware die gebruikt gaat worden.

2) Bouw van standaard hardware uit het magazijn een eenvoudig IPv6 -demo-netwerkje en geef het een prominente plaats op de ict-afdeling. Het samen bouwen van dit demo-netwerkje door systeembeheerders, werkplekondersteuners en netwerkspecialisten bevordert de kennisuitwisseling onderling.

3) Nodig eens een technisch specialist uit van je service provider en laat hem uitleggen wat de ‘roadmap' is voor de ISP met betrekking tot IPv6 en wat er op termijn moet gaan gebeuren om de koppelvlakken met die ISP's IPv6-compatible te maken.

4) Vraag voor alle netwerkspecialisten een externe IPv6-cursus aan en claim gelijk tijd om een intern IPv6 uit te werken en laat hen alle andere ict'ers begeleiden.

5) Schaf voor elke netwerkspecailist hetzelfde IPv6-handboek aan. Verdeel de hoofdstukken en onderwerpen onder de personen en laat iedereen een presentatie geven over het deelonderwerp. Eén keer in de maand is er een avond waarbij de netwerkmensen bij elkaar komen en waarop telkens een persoon presenteert over zijn subonderwerp.

Marcel van Wort, senior consultant, Orange Business Services

Zoals iedereen wel merkt is de berichtgeving rond IPv6 aan het toenemen en initiatieven zoals World IPv6 Day worden georganiseerd door de grote internetspelers. Toch zie ik bij grote internationale ondernemingen nog niet echt veel beweging op dit vlak. Hier en daar worden er wat losse vragen gesteld aan de netwerkproviders of IPv6 wel aangeleverd kan worden, maar als het gaat om concrete acties, dan gebeurt er nog bar weinig. In sommige gevallen is er wel een onderzoek(je) gestart naar IPv6, maar over het algemeen lijkt het wel of de grote bedrijven nog steeds afwachten. Het is gebrek aan belangstelling, want het interne netwerk en alles daarin werkt nog prima op IPv4 en met NAT kun je, hoe complex dan ook, nog steeds netwerken koppelen. Waarom risico nemen als de voordelen nog niet op de radar staan?

Hebben ict-managers nog steeds koudwatervrees? Zijn ze bang om een migratie te starten omdat ze geen risico willen lopen dat bedrijfskritische applicaties er mee stoppen? Wie zal het zeggen. Feit is wel dat bedrijven die netwerkkoppelingen hebben met derde partijen, zaken doen in Azie, regelmatig bedrijfsonderdelen aantrekken, met hun content prominent op het Internet aanwezig moeten zijn of innoveren met M2M en mobilitytoepassingen nu toch echt wel aan de slag moeten. Het kan plotseling erg snel gaan en het grote risico dreigt dat de mensen die het moeten uitvoeren schaars worden als iedereen tegelijkertijd wil migreren. Als je dan nog je strategie moet bepalen met behulp van business case, haalbaarheids- en risico-analyse en migratieplan, dan ben je te laat.

Marcel Derksen, system engineer Northern Europe, Palo Alto Networks

IPv6 staat qua gebruik nog in de kinderschoenen. Aangedreven door de berichtgeving over een tekort aan IPv4-adressen zijn bedrijven de mogelijkheden van IPv6 aan het onderzoeken. Hierbij is echter nog een hoge mate van drempelvrees aanwezig die niet onderschat mag worden. Overstappen van IPv4 naar IPv6 kan een proces van jaren zijn, dat een groot stuikelblok voor bedrijven is. Al met al een lange weg te gaan voordat er daadwerkelijk een duidelijk gebruik van IPv6 zichtbaar wordt.

Arjan Veenboer, wlan sales manager Benelux, Juniper Networks

In februari 2011 heeft de IANA aangekondigd dat de wereldwijde voorraad van IPv4 adressen op is geraakt. De lokale registries hebben nog een voorraad voor zo'n drie à zes maanden. Daarna is het niet meer mogelijk om gebruikers op het huidige IPv4-internet aan te sluiten en zal het IPv4-internet noodgedwongen stoppen met groeien.

De explosieve groei in vraag naar internetaansluitingen zal echter gewoon doorgaan. Nieuwe gebruikers zullen op IPv6 aangesloten moeten gaan worden. Het probleem gaat gaande weg duidelijk merkbaar worden indien men geen actie onderneemt. Bedrijven doen er daarom goed aan om een plan te maken/hebben om hun content op zowel IPv4 en IPv6 te hosten. Consumenten doen er goed aan om te kijken of hun huidige internetconnectie IPv6 ondersteunt. De verwachting is dat de transitie naar IPv6 jaren zal gaan duren, waarbij het huidige IPv4- en IPv6-internet naast elkaar zullen bestaan.

Jerome Waaldijk, regional sales manager Benelux, Blue Coat Systems

Nu de industrie door de voorraad IPv4-adressen heen is, wordt de stapsgewijze overgang naar IPv6 ingezet. Steeds meer bedrijven, ict-organisaties en -dienstverleners bereiden zich voor op een nieuwe manier van het beheren, beveiligen en optimaliseren van IPv6-content en -applicaties binnen heterogene netwerkinfrastructuren die werken met zowel IPv4 als IPv6. Het is geen keuze, we moeten wel. De veilige en naadloze overgang van IPv4- naar IPv6-omgevingen is de grootste uitdaging. Deze overstap is niet realiseerbaar zonder gedegen voorbereiding.

Complicaties die optreden als de overstap van IPv4 naar IPv6 wordt gemaakt door het vertalen van adressen, het herschrijven van applicaties of het upgraden van de onderliggende netwerkinfrastructuur, zorgen voor hoofdbrekens en misschien wel slapeloze nachten van de vele managers die verantwoordelijk zijn voor de bedrijfscontinuïteit. Daarom zullen ondernemingen gebruik gaan maken van appliances die het mogelijk maken om een mix van IPv4- en IPv6-applicaties, op een transparante wijze, op dezelfde infrastructuur te laten draaien. Dit biedt organisaties de mogelijkheid om de technologische voordelen van IPv6 te benutten zonder de bedrijfskritische processen te verstoren. Ik ben ervan overtuigd dat partners die zich specialiseren in dit soort appliances, de aankomende jaren overspoeld worden met nieuwe opdrachten.

Maarten van Ossevoort, sr. pre-sales consultant, Telindus-ISIT

IPv6 staat al ongeveer vijftien jaar ergens op de agenda van de ISP's en bedrijven. Bij bedrijven staat IPv6 meestal onderaan de lijst of wordt als niet relevant gezien. Het is eigenlijk vreemd dat we graag met de tekortkomingen werken van IPv4. Ik noem alleen al DHCP-server, NAT, IPSec , PIM; dit alles is geïntegreerd in IPv6. De meeste bedrijven gebruiken NAT (IPv4) om hun ‘eigen' adresruimte te kunnen vertalen naar internetadressen. Zij zullen hiermee voorlopig kunnen blijven werken en ik zeg hierbij nadrukkelijk voorlopig, want de ISP's van deze wereld zijn wel gebaad bij de ruimere adresseringsmogelijkheden, één van de voordelen van IPv6. De consumentenmarkt, waar meer klanten zich bevinden dan in bedrijfsnetwerken, is een goede migratiekandidaat.

Op dit moment is er voor bedrijven niet veel kostenvoordeel te halen met een migratie naar IPv6. Indien er zogenaamde legacysystemen actief zijn wordt het nog lastiger, ,aar niet onmogelijk. IPv6 gaat er komen, of je het er nu wel of niet mee eens bent. Een juiste migratiestrategie is hier echter zeker op zijn plaats. Wacht niet te lang om deze te maken.