Maarten Hillenaar, chief information officer van het Rijk, overweegt een uitwisselingsprogramma op te zetten waarbij ict-specialisten uit het bedrijfsleven tijdelijk bij de rijksoverheid werken en vice versa. Doel is om via deze snuffelstages beter inzicht te krijgen in elkaars werkprocessen en om gemeenschappelijke projecten te initiëren. Het uitwisselingsprogramma past in het streven om meer ict-kennis en -ervaring bij de rijksoverheid binnen te halen.
Het programma zou moeten aansluiten bij het reeds bestaande uitwisselingsprogramma dat de Algemene Bestuursdienst (ABD), onderdeel van het ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties, heeft met het bedrijfsleven. Volgens Hillenaar moet zijn idee nog wel worden uitgewerkt. In zijn optiek zullen mensen die meedoen aan zo'n uitwisselingsprogramma daarna een gidsfunctie kunnen vervullen in gezamenlijke ict-projecten van de overheid en het bedrijfsleven. 'We werken natuurlijk al vaak met ict-bedrijven, maar die banden kunnen worden versterkt. Het bedrijfsleven beschikt over veel kennis en ervaring en heeft ook gevoel voor wat er bij de overheid speelt. Daarvan zouden we meer kunnen profiteren.'
Functiegebouw
Hillenaar wil een professionaliseringsslag doorvoeren. De rijksoverheid moet op ict-gebied meer kennis en ervaring in huis halen en behouden en het opdrachtgeverschap moet worden versterkt om projecten goed te kunnen aansturen. 'We kijken op de arbeidsmarkt hoe we andere deskundigheid in huis kunnen halen. Zo'n uitwisselingsprogramma kan hiervoor een middel zijn. We hebben bijvoorbeeld ook een functiegebouw voor het Rijk opgezet. Daarbij worden ook de ict-functienamen geharmoniseerd en wordt er bepaald welke methoden en technieken bij welke functies horen. Met zo'n functiegebouw als basis kun je makkelijker zien waar bepaalde kennis wordt gemist en kun je eventueel medewerkers verplaatsen.'
Ict-haalbaarheidstoets
In die professionaliseringsslag laat de Rijks-cio zich inspireren door succesvolle voorbeelden bij buitenlandse overheden (Engeland, Australië, Verenigde Staten). Hij wijst als voorbeeld op de ict-haalbaarheidstoets die samen met branchevereniging ICT~Office wordt uitgevoerd. Naar Engels voorbeeld organiseert ICT~Office aan het begin van een beleidsplan een workshop met rijksambtenaren die met dat beleid bezig zijn en een aantal marktpartijen. Hillenaar: 'Dan wordt er gediscussieerd over of zo'n idee wel haalbaar is, hoe het zou moeten werken, of er al werkende voorbeelden van bestaan en welke technologie er wordt toegepast. We hebben tot nu toe een stuk of tien workshops gehad. Het bevalt goed. We willen hier zwaarder op inzetten.'
Gateway Review
De Rijks-cio noemt de ict-haalbaarheidstoets een externe uitbreiding op de Gateway Review-methode die al binnen het Rijk wordt gehanteerd om het opdrachtgeverschap te versterken. Hillenaar benadrukt dat de methode een topambtenaar, die beleidsmatige verantwoordelijkheid draagt, inzicht kan geven in een ict-project. 'Het voorkomt ook dat de projectleider de opdrachtgeversrol in de schoenen krijgt geschoven.'
Bij zo'n Gateway Review kijkt een beleidsteam in vier dagen tijd naar een project en komt ze met rapportage. Er zijn inmiddels zo'n tweehonderd topambtenaren opgeleid om zulke beoordelingen te kunnen geven. 'We zitten nu op ruim veertig reviews per jaar. Het is een geaccepteerd fenomeen. Een bijkomend effect is dat een lid van zo'n peerteam zelf ook opdrachtgever kan zijn in een ander project. Die zal dan automatisch ook om een Gateway Review vragen.'
Zinloos plan, die stages
Intressant is waar de ambtenaar dan die kennis gaat op doen. De gemiddelde enterprise IT is even rigide en incompetent als een ministerie, daar zul de ambtenaar weinig leren; ook de meeste grote IT clubs hebben hetzelfde kennisdeficiet als de clubs waar Hillenaar voor optreedt. De kreet ‘het ministerie van ABN/AMRO’ staat mij nog helder in herinnering.
Ik kan maar een ding zeggen: Het is maar geld en tijd verspillen.
De heer Hillenaar, mijn advies aan u is:
– Verruim de planning van 2015 naar bijvoorbeeld 2020,
– Zorg eerst voor de standaardisatie binnen de ICT van overheid. Zonder deze is de uitvoering van uw plannen, dweilen met de kraan open. Verspil aub het belastinggeld niet!
– Investeer in de cultuur van verschillende overheidsorganen. Hierdoor kunnen deze organisaties zich aanpassen aan de veranderingen en meebewegen met verschillende aspecten van uw plan.
En nog meer zaken waar u al zeker als Rijks-CIO beter van op de hoogte bent.
@Reza Ik ben het helemaal met je eens t.a.v. de cultuur binnen de overheid. Uit eigen ervaring weet ik dat metname het management een opfris beurt kan gebruiken. Volgens mij liep er een paar jaar geleden al zoiets bij B/CICT (Apeldoorn), dus het bovenstaande verhaal is een herhaling van zetten. Misschien is het interessant om te achterhalen wat de resultaten waren van die eerdere projecten op dit vlak.
Ik lees: ‘Wij hebben al die jaren op onze luie reet gezeten en moeten anderen vragen hoe wij ons werk eigenlijk moeten doen.’
Ze proberen het iig.
@Francis: Weer een voorbeeld van iets wat in het verleden geprobeerd is!! Ik denk dat we in dit land genoeg voorbeelden hebben van dit soort acties, zoals je wat je aangaf. Zonde dat het wiel iedere keer opnieuw uitgevonden moet worden!
Prima idee Maarten, die stages. Wel moet de uitvoering wel meer inhouden dan wat normaal met snuffelstage aangeduid wordt. Ik zou er een andere naam aan geven om het ambitieniveau aan te geven. Als de stagiair teruggaat dan moet niet alles back to normal zijn. Beide partijen moeten wat leren van de uitwisseling door borging. Laat dus ook managers de stage doen, samen met iemand van de werkvloer. Twee views, twee percepties moeten uiteindelijk tot één lijst met actiepunten leiden.
Ook het voorkomen dat de projectleider de opdrachtgeversrol in de schoenen krijgt geschoven, is heel belangrijk. Er zijn geen ICT-projecten, alleen projecten met een ICT-component. De PINO-cultuur bij de overheid moet gestopt worden.