Jarenlang was Server Based Computing het enige alternatief voor een traditionele desktop. Het beeld van deze desktop (vaak ook Fat Client) bij veel ICT afdelingen is een lastig te beheren, onderhoudsintensieve werkplek. SBC was het alternatief, maar had ook een aantal nadelen. Aan deze nadelen wordt hard gewerkt door zowel optimilisatie als nieuwe technieken. Verdwijnt de traditionale desktop door deze ontwikkelingen?
De belangrijkste tekortkomingen van Server Based Computing zijn beperkte gebruikersrechten, lastig om applicaties op te installeren, leveranciers ondersteuning en trage performance. Dit is opgevangen door introductie van VDI producten en optimalisatie van remote protocollen zoals Citrix HDX, Microsoft RemoteFX en VMware PcoIP. Ook zijn er steeds meer levanciers van softwareproducten, die begrijpen wat SBC/VDI is en dit ook volledig ondersteunen.
Met al deze ontwikkelingen lijkt het slechts een kwestie van tijd dat de traditionele desktop zal verdwijnen. Maar is dat ook echt zo?
Naast alle technische verbeteringen op het SBC/VDI-gebied (de 'achterkant') spelen er meer zaken mee. Het eerste aspect is benodigde hardware en licenties bij voornamelijk VDI-implementaties. Denk hierbij aan hardware voor hypervisors, (management) software voor hypervisors licenties voor de VDI-software en diskruimte op san. Het tweede aspect is kennis van de beheerders. Een VDI-omgeving dient beheerd geworden door specifiek getraind en opgeleid personeel, een normale Front Office medewerker is hiervoor niet gekwalificieerd. Maar het laatste aspect is eigenlijk nog het belangrijkst. Om deze nieuwe technieken te kunnen aanbieden dient ook de client capabel genoeg te zijn. Een simple, lichte Thin Client is totaal niet voor deze taken uitgerust. Thin Clients worden met meer en betere hardware uitgerust en worden daardoor……duurder.
Er zijn al verschillende vergelijkingen en presentaties gegeven waaruit blijkt dat het in sommige gevallen zelfs goedkoper is (of minimaal vergelijkbare kosten) om een Fat Client te gebruiken dan een Thin Client om naar een SBC- of VDI-infrastructuur een verbinding op te zetten. Ieder management zal zich dan terecht af gaan vragen wat dan de kostenbesparing is (welke SBC/VDI wordt niet onder deze noemer gestart) of op zijn minst wat dan de toegevoegde waarde is van een SBC/VDI-omgeving. Wanneer er geen sprake is van meerdere locaties met beperkte bandbreedte, blijft alleen het beheeraspect van de Fat Client over.
Door de introductie van nieuwe technieken (vaak geïnitieerd vanuit de SBC/VDI-infrastructuren) kan tegenwoordig ook een Fat Client gemakkelijk, efficient worden ingericht en beheerd door net als bij SBC/VDI het layering principe toe te passen en dezelfde basis concepten toe te passen. Het layering principe bestaat uit het opdelen van de verschillende onderdelen, zodat deze (grotendeels) onafhankelijk van elkaar worden.
Voor de basis benoem ik kort de drie belangrijkste 'lagen':
– Besturingsysteemlaag
Het uitrollen van besturingsysteem is al jaren geen 'rocket science' meer via zowel betaalde software (Altiris, SCCM en dergelijke) als door Microsoft standaard beschikbare gestelde functionaleiten (WDS) en te onderhouden via update producten zoals WSUS of betaalde alternatieven. Echter nieuw technieken zoals OS Streaming (via Citrix Provisioning Services) maken deze laag nog efficiënter te beheren en uit te rollen, door het on-demand streamen van een OS-image naar het werkstation. Nog een stap verder zijn de ontwikkelingen van een client hypervisor (type 1) in de vorm van Citrix XenClient, waarbij een soortgelijke hardwarevirtualisatie plaats vindt als op de server hypervisors. De techniek staat nog in de kinderschoenen en is lastiger door de grotere verscheidenheid aan soorten hardware, maar een image voor alle werkstations (centraal beheerd en uit te rollen) kan zomaar de toekomst worden.
– Gebruikersapplicatielaag
De tweede belangrijke laag is vanuit gebruikersoogpunt het belangrijkst. De applicaties die benodigd zijn om de normale werkzaamheden uit te voeren. Het tradioneel installeren, onderhouden en diverse applicaties naast elkaar op één werkstation zijn gezamenlijk eigenlijk het grootste knelpunt van de tradionele desktop. Door applicatievirtualisatie worden deze knelpunten (grotendeels) opgelost en deze techniek heeft zich intussen bewezen. Daarnaast lijken webbased applicaties en applicaties in de cloud zich door te zetten als toekomstig alternatief.
– Gebruikersomgevinglaag
De laatste laag die ik wil benoemen is de gebruikersomgevinglaag. Deze laag bevat alle gebruikersinstellingen (applicaties, windows), gebruikersdata, maar ook het aanbieden van de applicatie snelkoppelingen, datamappen, printers, et cetera. Voor gebruikersdata is nog steeds het 'redirecten' van datamappen naar netwerk locaties de beste optie of synchronisatie voor laptop gebruikers. Voor de overige zaken komen User Management producten in aanmerking zoals RES Workspace Management (vroeger PowerFuse), Appsense Workspace Management of eventueel via Microsoft Policy Preferences.
Deze layering is een technische invulling om een belangrijk concept te kunnen toepassen. Een uniforme en standaard inrichting van het werkstation, waardoor een willekeurige gebruiker op een willekeurig werkstation al zijn werkzaamheden kan uitvoeren. Hierdoor is een werkstation niet meer uniek en een verstoring op het werkstation zorgt niet voor een verstoring in de gebruiker zijn werkzaamheden. De gebruiker kan op een ander werkstation zijn werk vervolgen, terwijl ict de storing 'oplost' door het werkstation te wisselen of opnieuw (snel ) in te richten. Sterker nog, door 'state of the art' technieken te gebruiken (OS streaming, applicatie virtualisatie en user management software) is een simpele herstart genoeg om de machine weer in een goede staat te krijgen.
Gaat de traditionele desktop binnenkort echt verdwijnen? Ja, de traditionele desktop gaat verdwijnen. Niet de hardware – wat iedereen verwacht – maar de wijze van inrichting, onderhoud en beheer. De Fat Client kan door het toepassen van de nieuwste technieken concurreren met VDI en SBC oplossingen. Net als SBC en/of VDI is het geen totaal oplossing voor alle infrastructuren. Sterker nog, het kan uitstekend gecombineerd worden met SBC- of VDI-oplossing, want geen oplossing biedt tot nu toe een 100 procent ratio. Ik durf het nog stelliger te beschrijven: wanneer 100 procent SBC of VDI niet mogelijk is (en dat is zeker geen uitzondering), moet de desktop op een vergelijkbare manier als hier beschreven ingericht worden.
Wilco, ik ben het helemaal met je eens. Sterker nog ik heb een tijd geleden een Whitepaper over dit onderwerp geschreven en via deze site (computable.nl) beschikbaar gesteld. Deze is nog verkrijgbaar op mijn LinkedIn pagina. Over 2 weken ga ik nog een WP publiceren over hoe je een Fat-client omgeving kan inrichten als je dezelfde voordelen als VDI wil krijgen(deze WP wordt ook nog in een ICT blad in gepubliceerd). VDI heeft veel onzichtbare kosten en benodigdheden die het concept niet geschikt maken voor elke omgeving. Daar praten de leverancier niet over als ze het project gaan verkopen. In het concept dat ik voorstel ga ik de desktopomgeving volgens Layering opbouwen en beheren. Ik zeg niet dat VDI geen zin heeft maar waarom zou ik het moeilijk maken als ik mijn doel(managed desktop) makkelijk kan bereiken!
Voor grote bedrijven geloof ik absoluut in het concept, is het nu nog te vroeg voor vdi oplossingen, ja.
multimedia is nog steeds niet goed (is wel beter met remote fx/pcoip protocollen) maar het haalt het nog steeds niet met lokaal iets afspelen.
aanvullend is de processing power aan de server kant nog steeds een uitdaging + opslag capaciteit. het vdi platform is nog steeds erg statisch. met een master image werken icm linked clones of full clients draaien. je heb nog steeds veel geheugen/cpu nodig.
aanvullend heb je nog teveel third party software nodig om de zaak dicht te zetten met als gevolg dure licenties en dure onderhoudscontracten. een pctje op een buro neerzetten met een standaard policy voldoet nog steeds en al helemaal voor kleinere bedrijven (onder de 100 werkplekken).
aanvullend als je ook met applicatie streaming gaat werken is het nog steeds een uitdaging om alle applicaties te packagen, diegene die zegt dat je alles kan streamen is het nog steeds verstandig om goed onderzoek te doen.
Is dit de toekomst?
Ja en Nee, Zolang er nog geen servers zijn met goedkope SSD opslag of dikke nvidia/ati kaarten (voor knappe video) in je server is VDI zeker wat je in de gaten moet houden maar met een jaar 3 zal het volwassener worden en dus meer mainstream (lees te betalen).
nog even wachten dus, is het advies….
Goed artikel.
Graag wil ik nog een commentaar plaatsen mbt de keuzes voor Fat Client, VDI of SBC. Bij de keuze van technologie zal men altijd uit moeten gaan van de vereisten van de eindgebruiker. Deze zullen (en dit zal geen verrassing zijn) sterk verschillen, zelfs binnen dezelfde organisatie. Zo zal een Call Center medewerker veel beter ‘passen’ in een gestandaardizeerde, gecentraliseerde omgeving, waar een mobiele “power user” echter tegen de gestelde grenzen aan zal lopen.
We zullen moeten accepteren dat er niet zoiets bestaat als een eenduidige oplossing voor de desktop, een “holy grail”; de toekomst is “hybrid” waarbij oplossingen als (goed beheerde) Fat Clients, SBC, VDI (en niet te vergeten) cloud oplossingen naast elkaar zullen blijven bestaan.
De kunst zal zijn om deze diensten op een naadloze manier te integreren. En daar moeten we nu alvast over nadenken.