Nelie Kroes, EU-commissaris voor de 'digitale agenda' heeft haar lot verbonden aan de beschikbaarheid van Breedband verbindingen voor elke EU-burger. Waarom eigenlijk?
Na een succesvolle periode als EU commissaris voor Mededinging is Kroes de held van de dag. Met een vastberadenheid die zelfs de meest hartstochtelijke socialist het nakijken geeft, pakte ze grote bedrijven en wetsovertreders aan, die met prijsafspraken en onwettige dwangmiddelen de markt naar hun hand trachtten te zetten.
Haar benoeming daarna, als commissaris voor de 'digitale agenda' had wel voeten in de aarde. Er werd eerst gefluisterd dat ze – gelet op haar populariteit – premier van Nederland zou willen worden. Er werd vervolgens gefluisterd dat vanuit het CDA een prominent haar plaats maar moest innemen. Beiden gebeurden niet. Het werd de digitale agenda en vanaf het begin stelde Kroes vast, dat dit een buitengewoon uitdagend dossier zou worden.
Dat is ook wel gebleken. De onderwerpen die nu bij de digitale agenda worden behandeld zijn en klinken abstract en al snel technisch van aard. Hoogopgeleide mensen helpen haar de weg te vinden door de abacadabra en gobbledygook van de ict-taal. De doelstellingen zijn in een aantal hoofdgroepen verdeeld en voor de zekerheid zijn er geregeld consultatierondes met 'stakeholders' ingesteld, om te voorkomen dat er problemen over het hoofd worden gezien. En onderwerpen die slecht te begrijpen zijn, krijgen niet snel een hoge politieke prioriteit.
Breekpunt
Breedband toegang is nu het breekpunt. Dat zal voor ons op het eerste oog verrassend zijn. Vanuit Nederland lijkt de beschikbaarheid van breedband in Europa immers geen topprioriteit. We hebben hier namelijk de relatieve luxe van grote beschikbaarheid met vergelijkenderwijze hoge transmissie snelheden. We vergeten haast, wat voor een luxe dat is. Op een stakeholdersday in november 2010 bleek in Brussel echter dat die toegang niet zo héél vanzelfsprekend is, bijvoorbeeld voor landen als Griekenland, Roemenië, Ierland, Portugal. Velen daar kunnen niet eens smalband (Weet je nog? Met zo'n piepend en krakend 56k modem over de telefoonlijn, en een verbinding die nèt voor het voltooien van een download uitvalt). Een mid-term review onthult dat het nog niet echt opschiet.
Het is aan iemand met het cv van Kroes niet besteed om hulpsinterklaas zonder budget en zonder zeggenschap te spelen. Ik kan mij niet aan de indruk ontrekken, dat het moeite kost om politieke armslag en slagkracht te krijgen voor de digitale agenda: Allereerst omdat de financiële middelen weleens moeilijk los te peuteren zijn in crisistijd, maar vooral ook omdat voor dit soort ingewikkelde kwesties 'gewone' en veelal naïeve volksvertegenwoordigers niet snel warm te maken zijn. Het spreekt boekdelen dat sommige ict-initiatieven door Kroes 'hoofdpijndossiers' worden genoemd, zoals de auteursrechten wetgeving. Het is genadeloos complex en in Europa wordt men het al niet gemakkelijk eens. Het grootste obstakel is waarschijnlijk het doorgeven van de zwartepiet als het om kosten gaat en het trouwtrekken als het om opbrengsten gaat., mogelijk niet in de vorm van betere infrastructuur maar natuurlijk wel in de vorm van de onvermijdelijke instituten. En dit terwijl alles er op lijkt dat voorlopig de EU-uitgaven worden bevroren.
In dat politieke landschap is het dus gewoon moeilijk, zo niet frustrerend, om te 'scoren' met ict. En ook al leggen woorden en plannen van Kroes veel gewicht in de schaal, zij is niet degene die de zak met geld mag verdelen. Ze heeft in elk land een nationale bestuurder nodig, die daar aan de slag gaat en er geld voor heeft. In Nederland hebben we die in elk geval niet. Een probleem met haar post is volgens mij ook, dat niet helemaal duidelijk is waar ze nu op EU-niveau nog over kan besluiten. En dat versterkt het beeld van hulpsinterklaas zonder budget. Iemand als Kroes verdient veel beter.
Deze situatie is slecht voor Europa, want de Europese bedrijvigheid heeft veel te winnen bij een moderne, competitieve ict-infrastructuur. De economie zou een hoogstnodige boost kunnen krijgen bij een betere ict-infrastructuur. Dat Kroes nu duidelijk maakt dat het haar menens is met de digitale agenda, moeten we volgens mij zien als een statement, dat meer volksvertegenwoordigers, ministers en politici de digitale agenda moeten leren kennen, belangrijk moeten vinden en de daad bij het woord voegen: put the money where the mouth is. Als de Europese politiek echter vrolijk doorgaat met kibbelen (zoals bij de octrooiwetgeving haast gebeurde) en liever niet de vingers brandt aan kwesties waar ze geen bal van snapt, dan heeft zo'n digitale agenda ook weinig zin. Maar als het Nelie Kroes al niet lukt, wie dan wel?
Het spreekt niet meer vanzelf, dat mevrouw Kroes blijft, en over drie jaar trots zal melden dat het haar gelukt is in het belang van Europa. Ze heeft groot gelijk: Als er niets gebeurt, heeft al dat vergaderen in Brussel gewoon geen zin.
Als je nieuwsgierig bent of je haar kan helpen, kijk dan eens rond op http://ec.europa.eu. Misschien moeten we maar eens als 'statement' een gewone snelweg ergens tussen Brussel en Straatsburg blokkeren, om visueel duidelijk te maken wat slechte ict-bereikbaarheid voor Eu-burgers en -bedrijven betekent. Maar ik hoop dat het zo ver niet hoeft te komen.
