Meer en meer professionals houden zich bezig met activiteiten die in het begrip datamanagement passen. Denk aan mensen die actief zijn met datakwaliteit, datagovernance, master data management en dergelijke. Over de rollen binnen dit vak wordt zeer uiteenlopend gedacht. Zonder alles in het leven in een hokje te willen plaatsen zou ik toch willen stilstaan bij de verwarring die er op dit gebied is.
Zo komen er veel aanvragen bij mijn werkgever binnen – en zijn er aardig wat vacatures – op het gebied van datamanagement, informatiemanagement, business intelligence (bi), business information management (bim), informatiearchitectuur, data-architectuur en andere aanverwante vakgebieden. Deze vakdeelgebieden worden door de verschillende opdrachtgevers verschillend begrepen. Er is geen eenduidig begrip over de invulling van de rollen informatiemanager, data architect, datamanager, (business) datasteward, architect, datawarehouse architect, data-architect en zelfs chief information officer (cio). Het komt voor min zeer onvolwassen over op niet-it'ers (op sommige wel-it'ers ook) dat we niet in staat zijn een eenvoudig functiehuis en rolverdeling te kunnen communiceren.
Uit eigen ervaring komt een aantal voorbeelden van grote verschillen in opvatting over bijvoorbeeld de rol Informatiemanager. Betekent het voor de één hier ongeveer het equivalent van cio, of in ieder geval de rol die invulling geeft aan de eisen en wensen ten aanzien van ondernemingsbrede gegevens (enterprise wide), die door de business functie (information-) en data governance zijn op- en ingesteld. Voor de andere opdrachtgever is het degene die de datamarts vult op basis van de wensen van de gebruiker (maakt dus ruwe informatie op basis van gegevens), zodat de 'bi-manager' de informatie in een rapport beschikbaar kan stellen.
Een ander voorbeeld is informatie architect. Voor de één een ontwerper van datamodellen in het datawarehouse, voor de ander iemand die voor de hele onderneming de blauwdruk maakt van de informatie- en gegevenshuishouding van een organisatie. Met andere woorden ontwerpen wie, wanneer, waaromen welke gegevens en informatie mag, kan, zou moeten zien, beheren, aanmaken, opslaan, verrijken, schonen dan wel verwijderen. Daarbij uiteraard uitgaande van de strategie en de essentiële processen van de organisatie. De aanduiding principal, senior of junior is daarbij niet voldoende om aan te geven wat de rol precies inhoud. Ook is het onvoldoende om de schaal daarbij aan te geven, omdat het om fundamenteel andere rollen en bijbehorende opleidingen gaat.
Ik noem nog twee voorbeelden: de datawarehouse architect en cio. Om met de laatste te beginnen, de rol van chief information officer is volgens mij bedoeld als baas van de informatie managers en daarmee uiteindelijk verantwoordelijk voor de informatie waarmee de organisatie moet werken. In veel gevallen is de cio echter verworden tot it-manager, door veel ‘business’ collega’s gezien als de inkoper van computers, software en andere it-hulpmiddelen. Over de rol datawarehouse architect is ook veel onduidelijk. Ik pleit er voor om deze rol verantwoordelijk te laten zijn voor het informatie model, het lagenmodel (welke stadia doorlopen de gegevens voordat het informatie is) het technische fundament waarop de informatie productie plaatsvindt, ontwerp van historische opslag en backup en recovery. Vaak wordt deze rol verward met ‘data-architect’. Van de data-architect zouden we ons kunnen voorstellen dat deze hetzelfde soort verantwoordelijkheden heeft als de datawarehouse-architect, met dat verschil dat zijn/haar domein niet primair het datawarehouse maar de operationele systemen en bijbehorende data is, bij voorkeur op een bedrijfsbrede basis.
Standaarden Data Management, BI & IM of BIM?
Is er dan geen standaard? Nou, eigenlijk niet. Maar, aanschouw de indeling van de ‘Data Management Association' – DAMA. DAMA zegt met 60 medewerkers wereldwijd onderzoek gedaan te hebben naar alles wat volgens hen onder de ‘datamanagement' paraplu valt. DAMA komt met een indeling van functies die hoort bij het maken van informatie en het beheren van gegevens. Deze is gepubliceerd in de "DAMA Guide to the Data Management Body Of Knowledge" (DAMA-DMBOK Guide), een werk waarin alle aspecten van Datamanagement aan de orde komen. DAMA stelt voor dit werk als haar eerste doel: "To build a consensus" en als tweede (van de 7): "To provide standard definitions". Hiernaast een weergave van het model van bedrijfsfuncties op het gebied van datamanagementvan DAMA.
In de DMBOK Guide wordt information- en data governance onder de kop data Governance geschaard omdat informatie gezien wordt als een soort metadatarijke data, data die veel informatiewaarde heeft. De activiteiten en aandachtsgebiedein die in de taartpunten staan maakt dat je je enigszins kunt voorstellen welke rollen nodig zijn om bovenstaande functies in te vullen.
In deze taart is te zien dat het beheren en besturen van business intelligence en datawarehouse ook onderdeel is van de businessfunctie ´datamanagement´. Dat betekent niet hetzelfde als `BI is onderdeel van datamanagement`. Het kan nog steeds zo zijn dat in een BI programma ook aan datagovernance en -management gedaan wordt. Voor een BI implementatie moet ook uit vrijwel iedere andere punt van de taart gesnoept worden om het compleet te maken.
In een begin 2010 uitgegeven advies stelt analist Gartner, dat, indien we in staat willen blijven bedrijfsgegevens te beheren, we 4 sleutelrollen moeten inrichten op datamanagement gebied. Één rol op het gebied van databeheer en wetskennis, één digitale archiefbeheerrol, één business informatiemanagersrol en een enterprise informatie architect. Hoe indringend de roep van Gartner ook is, er wordt maar een klein deel van het datamanagement spectrum door afgedekt en de invulling van de rollen is lang niet zo grondig als die van DAMA.
Het is interessant om te zien dat de moeilijk verteerbare DAMA DMBOK Guide vrij weinig in de IT wereld van de standaarden en publicaties voorkomt maar dat de ideeën die er in staan wel steeds meer terug te vinden zijn in opvattingen, blogs en methodes. Of dat gaat aansluiten op de originele doelen van DAMA, is nog maar de vraag.
Ik zeg: laten we eens goed naar de DAMA indeling kijken, het lijkt een zeer bruikbaar concept voor een begin van duidelijkheid in ons vak.
Hallo Frank,
Goede column. Ik onderschrijf je stelling van harte! Het komen tot eenduidig roldefinities zal wel een eeuwige strijd blijven maar dit is weer een stap in de goede richting.
Ook ik ben een groot voorstander van het gebruik van DAMA en gebruik het vrijwel altijd als referentie voor datamanagement. Op de inhoud van DAMA is wel e.e.a. op te merken maar feit is dat het poogt een soort universele visie neer te zetten en dat is prijzenswaardig. Bovendien is het leveranciersonafhankelijk, iets wat ook voor het gebruik pleit. Aan ons als professionals om referentiekaders als DAMA nog beter te maken.