Storage is niet één product

Storage is een uitgebalanceerde combinatie van hardware, software, diensten en financiering, afgestemd op de wensen van de klant. “De praktijk wijst uit dat resellers een goed belegde boterham kunnen verdienen met een oplossingsgerichte aanpak”, meent Frans Versteeg, systems architect bij IBM Nederland.

Huib Klaassens, country manager Avnet TS Nederland, ziet dezelfde ontwikkeling als Versteeg: "Er ligt steeds meer nadruk op (softwarematige) functionaliteiten en beheer. IJzer is steeds meer ondergeschikt. Iedere verticale markt heeft andere wensen en eisen voor storage-omgevingen en daarom is het belangrijk om met de juiste product- en marktoplossingen te komen. Maatwerk, en daarmee kennis en focus, wordt daarbij steeds belangrijker. Resellers zullen ook steeds meer moeten denken aan oplossingen voor hoge beschikbaarheid en betere efficiency. Een effectief storage management en een dynamische infrastructuur spelen daarbij de hoofdrol."
Versteeg pakt de draad weer op: "Disk- en tapesystemen met managementsoftware voor ‘business continuity’ (back-up, rampenbestendigheid en dergelijke), beheer en archivering vormen de basis van storage-oplossingen. Om een volledig gevirtualiseerde infrastructuur neer te zetten, is er behalve een gevirtualiseerde serveromgeving grote behoefte aan een gevirtualiseerde storage-oplossing die zowel op disk als op tape is gebaseerd. Daarbij is het van belang om de oplossing eenvoudig te houden en te garanderen dat de it-dienstverlening tegen lage exploitatiekosten is af te nemen. Het lukt, ook voor een reseller, niet om één enkel product als oplossing neer te leggen bij de klant. Het is altijd een combinatie van factoren. Meer nadruk op één enkel storage-product beperkt de verkoopkans en vermindert de marge voor de reseller, wat onder gunstige omstandigheden alleen gecompenseerd kan worden door een hoge omloopsnelheid."

Veelzijdige software
Frank van der Lecq, deal lifecycle manager bij NetApp, denkt dat er nu op de enterprise-markt goede kansen liggen voor bedrijven die zich willen richten op oplossingen rond disaster recovery en hoge beschikbaarheid. "Dat zijn op zich geen nieuwe markten, maar er is een duidelijke stijging in de aantallen bedrijven die het niveau van hun dataproductie structureel naar een hoger plan willen brengen. Soms onder druk van regelgeving, maar ook is duidelijk dat de 24-uurs economie het noodzakelijk maakt om altijd te kunnen vertrouwen op de beschikbaarheid van applicaties en de daarbij behorende data", zegt Van der Lecq.
"In het mkb is vooral vraag naar producten die helpen om de infrastructuur te consolideren. Kleine it-afdelingen profiteren enorm van technologieën als server-virtualisatie en nas – waarmee je fileservers en back-upproducten kunt ‘wegconsolideren’ – omdat die een grote efficiëntiewinst bieden. Nu is het zo dat er voor klanten erg veel bomen in het bos staan; dus resellers die in staat zijn een gedegen advies uit te brengen, kunnen zich hier onderscheiden."
Fred Reijnen, technical account manager bij Magirus, vult aan: "Met midrange unified storage solutions kunnen resellers op dit moment een goede omzet halen. Als value add distributeur van EMC zien we een duidelijke groei in de unified storage-lijn van Clariion. Door de veelzijdigheid van de standaard en optionele software, zoals snaptechnologie, thin provisioning, deduplicatie, compressie, compliance modules en dergelijke, levert dit veel voordelen op, ook financiële, voor de eindklant."
Erik Vink, business development manager Nederland bij Kingston Technology, ziet eveneens een trend naar een totaaloplossing. "Wij leveren een aantal producten die in een overall storage-propositie zijn mee te nemen, maar hierbij ligt de focus meestal op totaaloplossingen en niet op specifieke producten. De combinatie is juist interessant vanuit de perspectieven omzet, marge en toegevoegde waarde. Voor de high-end markt hebben wij de producten ssd (sic variant), ecc registered memory, Lovo-geheugenoplossingen en usb."

SAS
Versteeg gaat diep in op de ontwikkeling van serial attached scsi (SAS). "Alvorens in te gaan de voor- en nadelen van SAS en fibre channel (fc), is het wellicht aardig op te merken dat beide verbindingstechnologieën voorkomen tussen servers en storagesystemen, maar ook tussen hard disk drives (en tape drives) met het disk- (respectievelijk tape-) systeem. Om met het laatste te beginnen: de groeimarkt bij de hard disk drive is verbinding via SAS. Met de SAS 2.0 6 Gbps chipset krijgt SAS de robuustheid en betrouwbaarheid die fc heeft en die SAS 1.0 en SAS 2.0 op 3 Gbps missen. Het grote voordeel van een uniforme technologie en ook nog lage kosten is hier duidelijk: industry disks en low cost disks, nearline SAS en sata disks zijn eenvoudig door elkaar te gebruiken op disksystemen die SAS-attachments ondersteunen. De markt vraagt om deze SAS-technologie. Dit zal ten koste gaan van het fc disk drive marktaandeel. Als het om tapes gaat, speelt deze discussie niet. Bij middenklasse en grote tape libraries blijft fc de aangewezen technologie om tape drives met servers te verbinden. De kleinere tape autoloaders en ‘instap’ tape libraries die voorheen voorzien waren van parallelle scsi-interfaces, worden wel opgevolgd door veelal LTO-tapedrives met SAS-interfaces, maar dat is geen vervanging van de fc-aangesloten tape libraries."
Over de toepassing van SAS tussen servers en storage-systemen meldt Versteeg dat de midrange en grote disksystemen meestal via fc op een san worden aangesloten. "Instap- en kleine midrange disksystemen worden ook wel uitgerust met iscsi (ip san’s op ethernetbasis). In de iscsi en fc aangesloten disksystemen is fc over ethernet (FcoE) de opkomende technologie. Fc- en ip-gebaseerde san’s en lan’s komen op een gemeenschappelijk ethernet-gebaseerd netwerk. SAS-interfaces spelen geen rol in de midrange en grote systemen, maar wel bij de instapmarkt. SAS biedt hogere doorvoersnelheden voor de data dan parallelle scsi-technologie, maakt de overbrugging van grotere afstanden mogelijk en kan volstaan met simpelere bekabeling.

Lagere investering
Volgens Reijnen zullen uiteindelijk de SAS-drives de plaats innemen van fc. "Zeker nu steeds meer ssd (solid state drive) of nog beter efd (enterprise flash drive) worden ingezet. De juiste data op de juiste plaats op het juiste moment, is het uitgangspunt van goed databeheer. EMC’s Fast (fully automated storage tiering) is daar een oplossing voor. Het zorgt ervoor dat datachunks in de unified storage-systemen automatisch worden verplaatst naar snellere schijven bij intensief gebruikt en naar minder snelle schijven (fc en in de toekomst SAS of zelfs sata-schijven) als een lagere performance gewenst is. Het grote voordeel hiervan is dat voor een lagere investering de gebruiker toch de noodzakelijke performance en de benodigde capaciteit beschikbaar heeft."
NetApp ziet niet direct veel belangstelling voor SAS, maar ‘wel voor de best mogelijke prijs/prestatieverhoudingen. "SAS zal dus zeker een belangrijk deel van de traditionele fc-markt kunnen opeisen", aldus Van der Lecq.
Ook Klaassens ziet bij SAS – net als Versteeg – een onderscheid tussen de verbindingstechnologieën tussen server en storage-oplossing en binnen de storage-oplossingen zelf. "Bij interne connectivity is sata nog steeds dominant, zeker in het mkb; al dan niet in toenemende mate aangevuld met cache, ssd en flash-oplossingen. De verbinding met het netwerk gebeurt nog steeds voornamelijk via fc, maar steeds meer op basis van ethernet. Aan de bovenkant van de markt zal SAS dan ook terrein winnen op fc."

Legale doping
Dit brengt ons bij de vraag of de populariteit van ssd groeit. Vink: "De afgelopen twee jaar hebben de vooruitgang in technologie en de beschikbaarheid van componenten tegen gereduceerde prijzen een belangrijk effect gehad op de adoptie van ssd’s. De meerderheid van de ssd’s wordt gebruikt als een performance-upgrade voor nieuwe of bestaande systemen, vergelijkbaar met geheugen. Het belang en de populariteit van ssd’s zijn het gevolg van de grote performance-toename die ssd’s bieden ten opzichte van bestaande hdd’s (hard disk drive) of andere traditionele upgrades. Nu er betaalbare ssd’s beschikbaar zijn, worden ze gebruikt voor het uitbreiden van systemen en het verlengen van hun levenscyclus. Daarnaast zijn ze ook een alternatief voor het aankopen van een nieuw systeem."
Versteeg hierover: "De laatste twintig jaar is de opslagcapaciteit van de hard disk drive zo’n duizend maal vergroot. Die hard disk drive is wel wat sneller geworden, maar per gigabyte is het aantal schrijf- en leesacties nu een wel zo’n honderd keer minder dan twintig jaar geleden. Elk disksysteem kent ‘cold’ en ‘hot’ data. De cold data zijn prima geschikt voor disk drive gebaseerde gegevensopslag. Voor de hot data is de disk drive gebaseerde gegevensopslag te traag en is het noodzakelijk disk drives met lage capaciteit te gebruiken of ze slechts voor een deel te vullen met data. Ssd-technologie is een fantastische technologie. Een op ssd gebaseerde disk drive levert een wel honderd keer hogere verwerkingscapaciteit van de gegevens, waarbij vooral de leesacties eruit springen. Er zijn geen mechanische onderdelen, dus er is geen vertraging vanwege een ronddraaiende disk en een bewegende arm. Op basis van capaciteit is een hard disk drive zo’n factor 10 goedkoper dan ssd, maar op basis van een lees-/schrijfopdracht is een ssd nu al een factor 10 goedkoper. De kunst is de technologische eigenschappen van hard disk drives (lage opslagkosten) en die van ssd’s (lage kosten van verwerkingscapaciteit) te combineren in één disksysteem. Dat moet dan automatisch de cold data op hard disk drives plaatsen en de hot data op de ssd’s zonder dat de server hier ook maar iets van merkt, behalve dan dat de gegevensopslag snel en goedkoop is. Bovendien gaan ssd’s zuinig om met energie en zijn ze betrouwbaar. Wij noemen de technologie van automatische plaatsing van data op disksystemen easy tiering. Easy tiering is een faciliteit die voor alle toepassingen te gebruiken is. Ssd kan gezien worden als legale doping van het disksysteem. Meer ssd’s in een disksysteem geeft hogere prestaties; slechts enkele procenten van de opslagcapaciteit uitvoeren in ssd’s doet wonderen qua performance en qua exploitatiekosten."

Intensieve bewerkingen
Volgens Van der Lecq wordt ssd te vaak ingezet waar sata volstaat. "Toch zijn er bedrijven die graag ssd-storage willen hebben, maar dat is niet gebaseerd op een praktische eis. Vergelijk dit met het kopen van 1000 W speakers die je aansluit op een 500 W versterker. Het kan geen kwaad, maar echt nodig is het niet, en het kost waarschijnlijk meer dan een passend alternatief. Ssd kan wel iets toevoegen in omgevingen waar bijzonder intensieve bewerkingen worden gedaan en waar het opslagsysteem razendsnel data moet kunnen leveren aan zware serverfarms. Heel grote business intelligence infrastructuren en supercomputing-omgevingen zijn voorbeelden, maar ook websites die vele honderdduizenden pagina’s moeten kunnen aanbieden in combinatie met grote webshops. Die kunnen baat hebben bij een ssd-array."

Dynamische oplossingen
Op de vraag of er belangstelling is voor gecombineerde san/nas-omgevingen, antwoordt Versteeg: "Van oudsher is de gegevensopslagbedrijfstak groot geworden met de opslag van gestructureerde data die aangeboden wordt via ip en fc gebaseerde san’s, waar block i/o plaatsvindt. Langzaam maar zeker bestaat de groei van disk gebaseerde storage echter voor zo’n tachtig procent uit ongestructureerde data en dat zijn files. Files laten zich in het algemeen via de nas-protocollen plaatsen (file i/o) op een disksysteem. De markt voor opslag van gestructureerde data (bijvoorbeeld databases) heeft behoefte aan san-technologie, gebruikmakend van snelle en betrouwbare fc-technologie. Bij de geconsolideerde opslag van ongestructureerde data is een nas onontbeerlijk. De combinatie van nas- en san-gebaseerde opslag in één systeem biedt consolidatievoordelen en daar is behoefte aan in de markt."
Klaassens is het met hem eens: "De belangstelling voor dynamische oplossingen neemt absoluut toe. Dat betekent meer behoefte aan één type fysieke koppeling met daarover softwarematige interface-implementaties die bij voorkeur dynamisch aan de behoefte van de workload/applicatie kunnen worden toegekend. Dat is een hybride omgeving."
Ook NetApp en Magirus zien alleen maar voordelen in zo’n gecombineerde nas/san-omgeving. Reijnen: "Juist de combinatie van nas en san in de unified storage-oplossing biedt antwoord op alle storage performance- en capaciteitsvragen van de gebruiker."