Meer dan de helft (57 procent) van de Europese gemeenten wil bij het doorvoeren van veranderingen aan het eigen erp-systeem niet afhankelijk zijn van externe consultants. Toch zijn die gemeenten in belangrijke mate afhankelijk van externe adviseurs. Slechts negen procent heeft consultants in huis die genoeg kennis hebben om te adviseren over wijzigingen aan de eigen ict-systemen. Dit blijkt uit onderzoek van bedrijfssoftwareleverancier Unit4 onder 240 Europese gemeenten.
De belangenorganisatie Vereniging van Nederlandse Gemeenten (VNG) stelt dat gemeenten de intentie hebben om inhuur van externen zoveel mogelijk te voorkomen en van eigen personeel gebruik te maken. VNG-woodvoerder: Gjalt Rameijer: 'Met het oog op bezuinigingen is dit nog belangrijker geworden natuurlijk. Politici vinden ook dat het niet goed is als gemeenten te veel duurbetaalde adviseurs nodig hebben.'
Zes op de tien ondervraagde gemeenten geeft aan dat ze regelmatig wijzigingen doorvoeren aan systemen als reactie op veranderende wet- en regelgeving. In 37 procent van de gevallen worden veranderingen veroorzaakt door procedurele wijzigingen.
'De meeste organisaties hebben te maken met constante veranderingen. Voor lokale overheden geldt dat zeker ook: denk aan nieuwe wetgeving, organisatiewijzigingen of procedurele veranderingen', zegt Ton Dobbe, adjunt directeur product marketing bij Unit4.
‘Gegijzeld door dure consultant’
Dobbe: 'Systemen die niet eenvoudig kunnen worden aangepast, zorgen ervoor dat gemeenten inefficiënt worden. Dat heeft een negatieve impact op de gemeentefinanciën en kan leiden tot budgetoverschrijdingen. Dat maakt onverteerbaar dat gemeenten blijkbaar tegen hun wil worden gegijzeld door dure externe ict-consultants.'
De VNG: 'Soms ontkomen gemeenten niet aan externe inhuur, bijvoorbeeld als tijdelijk specifieke kennis nodig is en het qua kosten onverstandig is om het anders te doen. Mocht je zelf thuis bijvoorbeeld een loodgieter nodig hebben, omdat er iets verstopt is, dan vraag je de beste man ook maar voor een paar uur, en bied je hem geen vast contract om jaren bij jou in dienst te komen, want je hebt 'm verder niet nodig. Dit zou dan immers geen geld besparen, maar veel meer kosten.'
Vreemd dat de lokale overheden een eigen (!) ERP-systeem handhaven, in plaats van de krachten te bundelen en te gaan standaardiseren.
Door een uniforme aanpak en keuze voor eenzelfde systeem, kan men de kosten voor de advisering door externen drukken.
Als echter blijkt dat men (overheid) niet goed bij stil staat over de impact van een (nieuw) systeem en daardoor problemen met koppelingen aan het eigen ERP-systeem te laat in wil zien, dan is de meerwaarde van een externe consultant niet in geld uit te drukken: de externe consultant heeft meer mogelijkheden voor ogen gehad, dan een vast interne specialist in eerste instantie zal krijgen.
Zolang lokale overheden verschillen in werkzaamheden en zelfstandigheid is het helemaal niet vreemd dat er niet gestandaardiseerd wordt. Bij elke overheid kan gewoon een ander ERP-systeem beter passen. En dan blijven externe consultants nodig. Vrij logisch dat overheden gewoon op hun core business moeten blijven concentreren, ICT is dat gewoon (nog) niet.
En ‘duur’ is een subjectief begrip.
Duur is helemaal geen subjectief begrip.
Een goede consultant die de gemeente een product adviseert dat uiteindelijk efficient en dus geld besparend blijkt te zijn mag best iets kosten.
Een consultant die aleen nog meer elende oplevert is ongeacht zijn honorarium te duur.
Daar is weinig subjectief aan,
Je krijgt de indruk dat een externe consultant voor een gemeente te duur zou zijn. Dat is zelden waar: Veelal gaat het om specialistische kennis die slechts tijdelijk nodig is. Het “in huis” houden van deze kennis met mensen, die een (vast) contract als ambtenaar zouden hebben, is pas echt duur, inflexibel en inefficiënt. Elke professionele organisatie heeft een flexibele “schil”. Ik ben het dan ook volledig eens met de VNG.
De genoemde “houdgreep” is m.i. niet de meest passende term hier. Het is namelijk meestal geen blijvende relatie, maar goede raad is nu eenmaal duur. Kennisverschillen en afhankelijkheidsrelaties tussen klant en leverancier zijn in de ICT sector normaal en zelfs onontbeerlijk.
Gemeentes moeten zichzelf niet wijsmaken dat ze zonder deze externe kennis (moeten) kunnen of efficiënter zouden zijn. Laat staan dat ze kosten besparen door externe goede raad weg te bezuinigen.
Wel zijn diverse gemeentes door naïviteit in een vendor lock-in terecht gekomen met hun applicaties. Wie zijn billen brandt…
Gemeentelijke organisaties zijn dus geen discrete, zelfvoorzienende systemen op eilandjes: er is hier een economisch bestuurlijk / professoneel (ICT) services complex met volwassen afhankelijkheden.
Begrijp ik goed dat elke gemeente zelf het wiel aan het uitvinden is? Is dat dan niet de juiste plek om met bezuinigingen te beginnen? Levert niet haast iedere gemeente dezelfde diensten? En als er verschillen zijn is het dan niet tijd om daar eens kritisch naar te kijken?
Niets houd de gemeente tegen om een ERP werknemer in dienst te nemen. Maar of dat goedkoper is…Gelukkig vind elke gemeente dat zij uniek zijn. Hierdoor blijft er voor de externe bureau’s nog jaren werk om bij elke gemeente hetzelfde ding steeds opnieuw te doen.
Wijzigingen aanbrengen in een ERP-systeem is altijd een gebeurtenis met veel impact. Het inhuren van specialistische kennis hiervoor is niet te voorkomen.
De oorzaak ligt waarschijnlijk ergens anders: Door continue wijzigingen van wetten moet een organisatie mee. Een ERP systeem is er standaard niet op gemaakt om flexibel te zijn maar om een ‘dingetje’ te doen volgens een concept dat al jaren bestaat.
Organisaties moeten zichzelf eens onder de loep nemen en danwel hun processen waarbij gekozen wordt voor een oplossing waarbij processen flexibel opnieuw ingericht kunnen worden wanneer de markt dat vereist.
Het idee dat een organisatie gedurende zijn bestaan niet van inrichting hoeft te veranderen is allang niet meer valide.
Wanneer processen en wijzigingen hierin helder zijn kan een erp-systeem hierop geselecteerd worden. Vervolgens een kwestie van goede procesdocumentatie om het overzicht te (be)houden.
De andere kant van dit verhaal is dat veel (vooral kleine) gemeenten gevangen zijn in hun systeem van salarisschalen. Als je ICT-mensen maar in schaal 8 of 9 mag werven, weet je gewoon dat je geen ICT cracks in huis kunt halen. En dus worden er links en rechts inderdaad dure consultants ingeschakeld om de boel toch draaiende te houden en door te ontwikkelen.
Het wordt overigens hoog tijd dat gemeenten voor alle verplichte standaard basistaken dezelfde (overheids)softwaresystemen gaan krijgen. Waarom moet elke gemeente haar eigen GBA-systeem hebben? Waarom moet elke gemeente een eigen begraafplaatsenadministratie voeren? Dit is gewoon zo absurd en inefficiënt. Maak aub voor dit soort zaken uniforme processen met verplicht gebruik van één overheidssysteem!
Een ietwat aanmatigende kop. Een gemeente heeft ook geen automonteur in dienst, laat staan een carrosseriebouwer als de brandweerauto aangepast moet worden aan nieuwe veiligheidsregels. En die kost ook geen 25 euro per uur. Als we willen dat gemeenten steeds meer een regiefunctie krijgen, wordt inhuur eerder regel dan uitzondering. De gedachte dat gemeenten moeten voorkomen dat er ingehuurd moet worden, is dus prietpraat. Sterker nog, de gemeente met het hoogste inhuurpercentage verandert dus het beste richting een regiegemeente. Aan het opdrachtgeverschap en inkopen van diensten valt ongetwijfeld nog wel wat te verdienen, dat is een kwestie van marktwerking en goed samenwerken. Het doet politiek vast goed om te roepen dat inhuur beperkt moet worden en dat interim medewerkers boven de Balkenende norm verdienen. Wie verstand heeft van zaken, weet beter. De bedrijfsvoering, informatievoorziening en ICT binnen een gemeente is complex, van paspoort tot handhaving tot beleid, wie denkt dat dit allemaal zelfstandig door een gemeente kan ontwerpen, inrichten en beheren, weet niet waar dit over gaat. Ik snap niet dat de VNG hier in meegaat. Tja, de politiek gaat ook steeds meer in de uitvoering zitten.
De basis van dit hele probleem is de maatschappelijke aversie tegen inhuur. Naar mijn mening is die aversie ook nog eens onterecht. Inhuur voor specialistisch werk is namelijk niets mis mee. Wij nemen ook geen tandartsen in dienst, maar betalen ze als we ze nodig hebben.
Men is echter al snel boos als er naar buiten komt dat iemand ‘wel 80 euro per uur kost’. En dus verzet de democratie zich tegen inhuur. Hoe komt dat eigenlijk? Misschien een soort ingebouwde jaloezie?
Het feit dat gemeenten dit soort werk laten doen is dan weer een ander probleem. Dat ligt niet aan de consultant maar aan iets anders.
Volgens mij namelijk gewoon het feit dat de kiezers binnen een democratie wel boos kunnen worden over zoiets zichtbaars als uurtarieven, maar geen inzicht heeft in iets complex als de inrichting van een informatiesysteem!