Overheden zullen het ministerie van Binnenlandse Zaken niet raadplegen over open source-aanbestedingen, hoewel dat wordt aangeraden door het ministerie. Ze moeten voorafgaand aan een aanbesteding advies inwinnen over de juiste gebruiksrechten, maar weten dan nog niet of open source-leveranciers aan de aanbesteding meedoen. Ook mogen overheden de bepalingen niet tussentijds aanpassen. Dat meent juridisch adviseur en universitair docent ict- en aanbestedingsrecht Mathieu Paapst.
De nieuwe Algemene Rijksvoorwaarden bij IT-Overeenkomsten (Arbit) die begin juli 2010 werden gepubliceerd, hebben weinig oog voor open source-leveranties. Volgens een woordvoerder van het ministerie moeten overheden die open source-software willen gebruiken, eerst de juridische afdeling van het ministerie van Binnenlandse Zaken inschakelen. Die zorgt er voor dat de juiste bepalingen over gebruiksrechten worden opgenomen in de leveringsvoorwaarden.
Aanbestedingsrecht
Het op die manier tussentijds aanpassen van de leveringsvoorwaarden is echter in strijd met het Europees aanbestedingsrecht, schijft universitair docent Paapst in een opiniebijdrage voor Computable. Bij een aanbesteding moeten overheden de voorwaarden namelijk vooraf bekendmaken. Doordat ze dan nog niet weten of open source-leveranciers aan de aanbesteding meedoen, zullen overheden het ministerie helemaal niet raadplegen, redeneert Paapst.
'Het raadplegen van het ministerie zou in een dergelijke procedure kunnen zorgen voor onaanvaardbare vertragingen en mogelijk zelfs rechtsongelijkheid. Resultaat zou kunnen zijn dat aanpassingen gedurende de aanbestedingsprocedure niet worden toegestaan. Daarmee maakt men het de leveranciers dus bewust moeilijk zoniet onmogelijk om met een open source-product in te schrijven.'
Addendum
Paapst adviseert overheden om te wachten met het gebruik van de nieuwe ict-leveringsvoorwaarden totdat er een addendum voor gebruik van open source-software is. Die wordt in het najaar van 2010 verwacht.
De docent vindt het een faux pas dat de ambtenaren die de rijksvoorwaarden opstelden er schijnbaar van uitgingen 'dat de overheid eigenlijk alleen closed source-producten zou verwerven en dat open source alleen iets is waarvan je de toepassing zoveel mogelijk moet beperken.'
Ook het programmabureau Nederland Open in Verbinding (NOiV) is niet blij met de gepubliceerde voorwaarden. 'De Arbit-voorwaarden bevatten bepalingen die ongunstig zijn voor leveranciers van open source-software', meent juridisch adviseur Walter van Holst van NOiV. De overheid tuigde het programmabureau juist op om het gebruik van open source te stimuleren.
Vanwaar die OSS vs closed source discussie?
De standpunten zijn toch al lang bekend en de overheid heeft hierin een duidelijke stelling ingenomen.
Feit is alleen dat ambtenaren van deze overheid zich niet aan de gemaakte afspraken houden en simpelweg naar eigen inzicht hun gang blijven gaan. Daar moeten ze voor op het matje geroepen worden en aanpassen zoals ze is opgedragen.
Het begint steeds normaler te worden dat ambtenaren zich niet hoeven te houden aan besluiten van het europeese of nederlandse parlament. Sterker nog er zijn zelfs ministers die ambtenaren hiertoe aansporen.
Dit zijn kwalijke ontwikkelingen die een funest zijn voor de democratische basis van Nederland. Dan vinden mensen het gek als er zoveel burgers op die mafkezen van de PVV stemmen. Waar voor keuze hebben ze dan nog? Hun laatste strohalm is dan die PVV.
Prima dat de inkoopvoorwaarden nu rekening gaan houden met open source, nu de meeste inkopers nog.
@Erik Luppes, over jouw inbreng:
“…denk ik dat het een rechtsongelijkheid is om Open Source voor te trekken op Closed Source. Door te stellen Open Source tenzij, sluit je bepaalde partijen uit.”
Dit is een oud, weerbarstig, maar niettemin fout (FUD) argument waar Microsoft in 2002 al op een pijnlijke manier achterkwam (zie http://www.opensource.org/docs/peru_and_ms.php).
@Iw: Foutloze software is voorlopig nog een utopie, of het nu open of closed source betreft. Het is dus niet goed om met dit argument open source af te serveren, als dat voor closed source niet evenzo geldt.
Hierbij een plaatje van de enige computer die ik ken die foutloze software draait: http://www.computerwoorden.nl/computer–a.htm.
Het is inspirerend om te lezen hoe mensen hier mee bezig zijn. Het is mijn doel om mensen hier over na te laten denken. Mijn eerste aanleiding was overigens boosheid. Hoezo staat in de voorwaarden dat alleen closed software aan de orde is? De afspraken die gemaakt zijn, zijn duidelijk anders. (@Peter)
Ik ga uit van de veronderstelling dat wanneer ik vanaf grofweg 1977 met automatisering bezig ben, ik iets heb opgestoken. Ambitieus, ik weet het, maar stel.
Computersystemen gebruiken in de breedste zin van het woord is een vak apart — denk aan het akkefietje bij de Politie bijvoorbeeld — en een kunst op zich — denk bijvoorbeeld aan het terugvinden van al je opties en functionaliteit na de introductie van MS Office 2007 na 2003 –. De mensen in onze samenleving hebben dit in een jaar of dertig aardig onder de knie gekregen in z’n algemeenheid gesproken.
Het maken van software is nog steeds een ambacht. Even iets ‘repareren’ is hoogmoed als je denkt dat ‘wel even te doen’ en een project als je het ook werkelijk doet.
ICT is voornamelijk software waarbij ik vanwege de eenvoud even aan alle hardware problematiek voorbijga. Vanaf het OS tot aan de eindgebruiker. Om alle componenten en functionaliteit naadloos samen te laten werken is een gigantische klus. MS is een schoolvoorbeeld. Zij beheersen de PC vanaf de BIOS en nog is het vol met fouten en problemen. Het werkt, het oogt verblindend, en regelmatig zijn toch fouten aan de orde. En ja, ze leveren een prima produkt.
Waarom dus open source en geen closed? Juist om alles wat ik net gezegd heb. Heb je wel eens geprobeerd van de MS helpdesk voor ontwikkelaars te horen dat iets een bug is? Pas als op internet diverse mensen met voorbeeld code aantonen dat het keihard een bug is, wordt dat ook toegegeven. Weet je hoeveel tijd dat in een ontwikkelproject naar z’n grootje helpt? Kun je jezelf een voorstelling maken hoe zeer het helpt als je dan de broncode kan doorspitten en de fout traceren? Kan je jezelf een voorstelling maken hoeveel tijd bespaard wordt door op het internet gewoon te kunnen lezen dat in die en die software in die en die functionaliteit iets fout lijkt te gaan, fout gaat?
Stel je nu eens voor: alle bedrijven en instanties in de (Semi) Overheid, de Bancaire sector in de breedste zin van het woord, alles wat met Onderwijs te maken heeft, de Nutsbedrijven zoals gas, licht, water(schappen), brandstof en alles wat met Gezondheidszorg te maken heeft schakelen over op één OS, Office, CMS, DMS, ERP, EDP, HTTP-engine, application server en ga zo maar door. Kun je jezelf een voorstelling maken van wat voor enorme maatschappelijke en bedrijfsmatige besparingen dat geeft? Nooit meer vragen over: wat kan het? is het te combineren? is het te koppelen? enz. Nooit meer de kapitaalvernietiging van nieuwe licenties en hardware moeten betalen voor een andere versie van je zelfde software met totaal andere systeemeisen. Nooit meer zoeken naar mensen die kennis van zaken hebben. Wanneer iemand een probleem vind, hoeveel mensen kunnen helpen het op te lossen. Kun je jezelf voorstellen hoe voordelig dat zou zijn voor leveranciers van hardware in het algemeen?
Ik durf de bewering aan dat wanneer alles in de S.O.B.O.N.G. sector werkelijk overschakelt een huishouden in Nederland ruim EUR 6.000,– per jaar minder hoeft uit te geven. Waarschijnlijk is dat bedrag (veel) te laag.
Wanneer je jezelf als gemeenschap geplaatst ziet voor de noodzaak tot miljarden besparingen op lange termijn en het behouden van koopkracht: hier ligt een kans.
@Peter. Je hebt helemaal gelijk. Die discussie (die gevoerd wordt/werd) staat redelijk los van dit artikel, en het is volgens mij ook nog is een eindeloze discussie.
@Jan van Leeuwen: In elk geval bedankt voor de discussie. Al was dit niet helemaal de plaats/het juiste forum hiervoor. Excuses richting de redactie.