Enige tijd geleden is de veiling van de 2,6 GHz-band geweest. Tot ongeveer een half jaar geleden werd dit nog de ‘WiMAX-veiling’ genoemd, maar de veiling heeft een technologie-neutraal karakter gekregen. Het doel van LTE en ook WiMAX is om eindgebruikers 50 tot meer dan 300 Mbit/s internet toegang te leveren. Ook Tele2 heeft afgelopen week een demonstratie gegeven van LTE. De uitkomsten van de veiling zijn echter nog niet zo eenvoudig.
Er zijn een paar interessante zaken gebeurd rondom de veiling en de ontwikkelingen van snel mobiel internet. De eerste interessante ontwikkeling is de soort licenties. Op de veiling werden twee soorten licenties aangeboden: zeg maar ‘tijd georiënteerd' (TDD) en ‘frequentie georienteerd' (FDD). De tijd georiënteerde licenties zijn normaal gesproken het beste geschikt voor WiMAX. Voor deze licenties was geen enkele interesse van marktpartijen. En dat is spijtig te constateren. Alle moeite die het Ministerie van Economische Zaken heeft genomen om technologie-neutraal de veiling in te gaan, heeft niet geleid tot het gewenste resultaat.
De tweede interessante ontwikkeling is nog veel meer bijzonder. Over de afgelopen periode is T-Mobile vaak in het nieuws geweest. Terwijl ik dit verhaal schrijf sta ik overigens geparkeerd in Den Haag met uitzicht op hun indrukwekkende hoofdkantoor, maar dat geheel terzijde. T-Mobile heeft veel problemen in hun netwerk gehad door onder andere het succes van de iPhone en de groei van mobiel internetverkeer onder consumenten. T-Mobile heeft volgens eigen zeggen de groei van het verkeer opgevangen door de capaciteit van het netwerk sneller te laten groeien. Maar aan groei van het netwerk zit een einde. 4G-technologieën zijn erop gericht om deze groei op te vangen. Wat is nu zo bijzonder aan deze veiling? T-Mobile heeft als enige mobiele operator slechts 5 MHz gepaard spectrum gekregen, het maximum wat zij konden bemachtigen. Gepaard wil zeggen, een frequentie voor zenden en een frequentie voor ontvangen, alleen samen is het bruikbaar. Tijdens de 3G-veiling van zomer 2000 heeft T-Mobile nog 10 MHz gepaard spectrum verworven.
En nu moet ik nog wat uitleggen over LTE, de belangrijkste 4G-technologie. LTE is technologie die hoge datasnelheden voor de eindgebruiker belooft, terwijl ook de capaciteit op een klein gebied hoger ligt dan met UMTS en HSPA. Met andere woorden, sneller en beter mobiel internet voor ons allen. En het doel van LTE is ook om de kosten per megabyte voor de mobiele operators te verlagen, zodat onze flat fee-abonnementen nog een kans hebben om te worden verlengd.
LTE werkt anders dan UMTS, bij UMTS kan dezelfde frequentie voor alle zendmasten worden gebruikt. Bij LTE is het niet zinvol om dezelfde frequentie op alle zendmasten te gebruiken, aangezien dit elkaar echt stoort. LTE lijkt in dat opzicht meer op GSM. LTE is wel heel flexibel, een frequentie mag 5, 10 of 20 MHz breed zijn, bij UMTS is dit altijd 5 MHz. Ter vergelijking, GSM heeft frequenties die 0,2 MHz breed zijn. LTE kan volgens specificatie zonder allerlei extra toevoegingen 100 Mbit/s leveren bij 20 MHz bandbreedte. Dit loopt ongeveer lineair terug, zodat 10 MHz maximaal 50 Mbit/s levert, terwijl 5 MHz maximaal 25 Mbit/s mogelijk maakt. Met HSPA (ook wel 3,5G genoemd) is deze maand door Vodafone nu reeds 28,8 Mbit/s beschikbaar gemaakt.
Wat T-Mobile heeft kunnen bemachtigen in de 2,6 GHz veiling is de mogelijkheid om mee te doen met een nieuwe netwerkgeneratie. Maar dan wel met twee handen op de rug vastgebonden. Zij hebben immers voldoende frequentieruimte gekregen om LTE uit te rollen met maximaal 25 Mbit/s, terwijl een dekkend netwerk niet mogelijk is door de te verwachten verstoringen. KPN en Vodafone hebben enkele rechtszaken aangespannen tegen het Ministerie vanwege de beperkingen die hun werden opgelegd (10 MHz in plaats van 5 MHz), maar deze hebben de veiling niet kunnen veranderen. 4G heeft weinig toegevoegde waarde zoals de licenties nu zijn verdeeld.
De enige bedrijven die echt plezier hebben beleefd aan de veiling zijn Ziggo4 en Tele2. Beide bedrijven hebben volgens mij geen echt helder doel voor ogen, behalve dan dat het een strategisch belangrijke licentie is. Zij hebben beiden in Nederland geen mobiel netwerk, Tele2 is alleen als virtuele operator (MVNO) aanwezig. De demonstratie van LTE in de afgelopen week is nog geen garantie dat Tele2 enkele honderden miljoenen (hun inschatting) gaat investeren in een volledig landelijk netwerk. Zij hebben immers nu geen radionetwerk of opstelpunten. Ook het gebruiken van de 800 en 900 MHz band is voor de komende paar jaar nog geen optie, aangezien deze bijvoorbeeld tot 2013 aan KPN, Vodafone en T-Mobile zijn uitgegeven. Misschien mag T-Mobile straks wel de Tele2-frequenties gaan gebruiken om ook de eigen klanten met de iPhone 4G (de te verwachtten iPhone 4 LTE-versie) van voldoende dekking, datasnelheid en capaciteit te voorzien.
En WiMAX? Het is jammer om afgelopen maand te lezen dat Worldmax het niet heeft kunnen halen. Vooral het feit dat de frequentie die Worldmax van de overheid had gekregen (3,5 GHz) door Defensie eigenlijk nog niet was vrijgegeven, doet pijn. Maar Worldmax heeft wel heel goede kennis verzameld over de mogelijkheden en onmogelijkheden van hoge draadloze datasnelheden. Want LTE is volgens sommigen niet veel meer dan een moderne variant van WiMAX.
De Franse Senaat verbiedt mobiele telefoons op scholen, reclame voor kinderen jonger dan 14 jaar en komt met nog vele andere voorzorgsmaatregelen. De uitrol van LTE en WiMax worden stilgelegd voor een duur van 5 jaar. En Nederland gaat lekker door met de uitrol van al deze ellende… dom dom dom.
Achtergronden (Google vertaling):
Franse Senaat artikel 72 (de artikelen L. 32-1, 34-9 en LL 34-9-1 van het Wetboek van Post en Telecommunicatie elektronische artikelen L. 5231-3 en L. 5231-4 [nieuwe] Code voor Volksgezondheid en Artikel 17a [nieuwe] wet van 15 juni 1906 op de distributies van energie) – leidraad voor regelgeving op elektromagnetische golven
http://www.senat.fr/rap/l08-552-1/l08-552-1102.html
Frans Agentschap voor de Veiligheid Gezondheid Milieu en Arbeid
CE Article CE artikel
Iedereen heeft het recht op gezondheid en de bescherming tegen de schadelijke gevolgen van elektromagnetische golven.
CE Het is gebleken dat “het Hof van Beroep van Versailles, door een decreet van 4.02.2009, bevestigde de veroordeling van een mobiele operator die relais te ontmantelen een antenne, terwijl het Neighborhood veroorzaakt een abnormale verstoring. Aangezien die zaak, de beslissingen in deze richting is groeiende. Deze besluiten blijkt de toenemende bezorgdheid van veel van onze medeburgers voor hun gezondheid en die van hun kinderen.”
CE Article 16 De installatie van Wi-Max en LTE (Long Term Evolution) zijn geschorst voor een periode van 5 jaar vanaf de inwerkingtreding van deze wet. Waar mogelijk, de terminal faciliteiten Wi-Max en LTE worden vervangen door een bestaand bekabeld breedband. In alle andere gevallen, voorafgaande goedkeuring van de regionale directie van Industrie, Onderzoek en Milieu zal worden verlangd.
CE Artikel 9 Elk besluit over de oprichting, wijziging of onderhoud van een installatie die wordt gebruikt in de radio-telecommunicatie netwerken moeten duidelijk worden weergegeven en zichtbaar in de openbare ruimten van het gebouw aangetast door de werkzaamheden.
Besluiten over de vestiging radio gebruikt in telecommunicatienetwerken in flatgebouwen moet unaniem worden genomen door de eigenaars.
Besluiten over de vestiging radio gebruikt in de telecommunicatie in een lage sociale woningbouw moet bewoners worden geraadpleegd.
Het ontbreken van overleg in het vervallen van de huurovereenkomst tussen de eigenaar of eigenaren van het gebouw en de netbeheerder.
CE Artikel 11 Verbod reclame voor mobiele telefoons voor kinderen voor kinderen onder de 14.
Amendement verbiedt het gebruik van mobiele telefoons in kleuterscholen, lagere scholen en hogescholen.