De bezuinigingscirculaire is verstuurd. Voor de meeste overheden moet onderhand duidelijk zijn wat en waarop ze moeten gaan besparen. De vraag is niet of de overheden middelen kunnen vinden om te bezuinigen. Dat lukt overal wel in meer of mindere mate. Belangrijker dan de vraag is of men voldoende geld kan vinden of de beoogde bezuinigingen daadwerkelijk gerealiseerd kunnen worden.
Niet alles is te effectueren. Bedenken is een ding, realiseren van wat men opgeschreven heeft is heel wat anders. Te veel wordt naar gemakkelijke oplossingen als personeelsstop of beperken externe inhuur gegrepen. En dan verdwijnen zeker alle problemen als sneeuw voor de zon?
Op belangrijke onderdelen missen overheden de expertise of de kunde om zaken zonder hulp van buiten tot een goed einde te brengen. Complexe projecten/programma’s zijn vaak niet te managen met eigen mensen. Kortom, als het om bezuinigen gaat is er nog te veel sprake van windowdressing.
Wat ik mis is dat de overheid niet kijkt vanuit een (vernieuwde) visie. Naast het eigen ambitieniveau zal (denk ik) geen enkele overheid een sluitende meerjarenbegroting kunnen maken. Overheden zouden het moeten aandurven om eens heel fundamenteel naar zichzelf te kijken. Dat lukt niet zonder hulp van buitenaf. De overheid wil wel werken zonder externe deskundigen, maar kan dit gewoon niet. Zij kunnen zelfs niet zonder hulp een nieuw kabinet samenstellen. De koninklijke adviseurs hebben daar nu tegen de wens in een goed betaalde boterham. En ik weet nog heel veel voorbeelden van externe adviseurs/trainers op regering- en partijniveau. De nood is hoog. Onze Jack de Vries kreeg met zijn ontslagbrief gelijk zijn eerste zzp-opdracht als communicatieadviseur familiezaken.
De externe adviseurs/professionals zouden richting moeten geven aan een heroriëntatie van het openbaar bestuur. Niet om het huis van Thorbecke af te breken, maar om deze steviger in de steigers te zetten. Dit pleidooi voor de externe adviseur is natuurlijk verdacht. Wie gaat deze innovatieslag leiden en naar welke richting? Doen we alleen de overheid? Of wat de overheid toevoegd aan de burger? Of gaan we de politieke idealen uitvoeren? Een en ander kan behoorlijk tegenstrijdig zijn. Zo kan het gebeuren dat een gemeente X zelfredzaamheid predikt en extra gaat investeren in natuur (een politieke belofte) of dat een gemeente Y kerntaken versobert, maar wel 25 miljoen laat liggen door woningbouw te schrappen (politieke belofte).
Als lezer kom je in dit voorbeeld dan al snel terrecht op optimalisatie en samenwerken. Bij optimalisatie denk ik dan aan het beschrijven van de processen en kijken hoe deze processen beter kunnen verlopen. Bij samenwerking zie ik een regionaal samenwerkingsverband van een aantal overheden. Bij de overheid heb je min of meer dezelfde diensten. Kan hierin niet worden samengewerkt en kunnen hierdoor de kosten niet omlaag?
Naast optimalisatie en samenwerken zou ik ook de ideeen van onze Nederlandse burger meenemen. Ik denk dat daar heel veel potentieel zit met lokale ideeen hoe er bezuinigd kan worden. Waarom kan het kabinet niet honderd dagen inruimen om lokale bezuinigingsideeën te verzamelen?
Na de politieke verkiezingen staan wij als Nederlands staatsburger alweer buitenspel. Betrek ons bij het vinden van creatieve oplossingen om te bezuinigingen. Werkt ook positief bij het acceptatieproces. Als Nederlandse burger wil ik hiermee beginnen. Mijn creatieve oplossing is het hoge percentage aan projecten/programma’s op de bestuurlijke agenda te zetten.
Er wordt nu van elke euro tachtig eurocent verspild door mislukte projecten/programma's. Dit is wereldwijd 4,2 biljoen dollar! Het is dan ook onbegrijpelijk dat de private en publieke sector dit niet op de agenda’s hebben staan. Op dit moment hebben we het over allerlei (verkeerde) bezuinigingen of ideeën. Je houdt je hart vast als je de plannen hoort van de dertig overheidswerkgroepen.
Maar wat we ook bedenken om te besparen/veranderen wordt via de daarvoor gestarte projecten en programma's voor 80 procent verspild. Google eens op ' mislukte projecten' of lees het ict-rapport van de Tweede Kamer en kijk naar de aanbevelingen en leerpunten en overtuig jezelf of deze stelling waar is.
Kortom, de grootste en beste bezuiniging is dus ervoor te zorgen dat veranderingen project/programmamatig niet in de categorie 80 procent mislukt vallen. Stop met projecten en programma's als deze niet ‘de realiteitstoets’ kunnen doorstaan. Zorg dat er niet meer gemanipuleerd kan worden met de business case. Verander of start alleen projecten en programma’s die de volgende vragen kunnen beantwoorden. Kan het project/programma het gewenste doel, effect en resultaat bereiken? Voldoet de organisatie om dit te realiseren? Zijn we volwassen genoeg om een dergelijk traject te ondersteunen? Een rendementsverbetering van 15 tot 45 procent is haalbaar. Op de portfolio Nederland BV kunnen we op deze wijze veel geld besparen.
John Roos
Ik ben het eens met de strekking van dit verhaal. Een tweetal extra argumenten waar luchtig overheen wordt gestapt: 1 Externe inhuur maakt een organisatie beweeglijker, met externen komen er nieuwe ideeen naar binnen. 2 Pieken en dalen in workload zijn op te vangen zonder duur recruitment (piek) of duur ontslag (dal). Ik mis bij de overheid ook een duidelijke visie op de toekomst. Of deze visie moet bestaan uit het “als een kip zonder kop napapegaaien van wolven die in het bos huilen. Tip voor de informateurs: Onderzoek eens Paars+ met de partij voor de Dieren?