Gevolgen van de cloud

Bijna niemand meer heeft een muziekverzameling. Luisteren naar muziek doe je streaming, met Spotify of Last.fm. Overal beschikbaar en je kunt je favorieten delen met al je vrienden. Bijna niemand meer heeft een computerruimte. Computers heb je in de cloud, bij Amazon of Google. Overal beschikbaar en je kunt je gegevens delen met al je vrienden. Hier valt natuurlijk nog wel een en ander op af te dingen (bijvoorbeeld de Rabobank heeft pas met trots zijn eigen twin-rekencentrum geopend in Boxtel en Best), maar de trend is onmiskenbaar. Computeren gebeurt tegenwoordig in de cloud. Het heeft er alle schijn van dat we hiermee een paradigmawijziging (paradigm shift) meemaken, zoals eerder de overgang van mainframe naar pc of van applicaties naar services.

De grootzakelijke markt en de overheid lopen nog niet zo hard mee in deze trend. In elk geval voor de overheid geldt dat er juridische gevolgen verbonden zijn aan de lokatie waar de gegevens zijn opgeslagen (GBA in de cloud, iemand?) en voor zowel overheid als grootzakelijke markt dienen de beheercontracten hierop te worden herzien. Ik denk dat dat een kwestie van tijd is. Cloud-aanbieders zijn voor hun infrastructuur afhankelijk van netwerken, koeling en energievoorziening, waarvan in elk geval netwerk en koeling in Nederland ruim voorhanden zijn. Beheercontracten (denk ook aan licenties!) zullen in de loop van de tijd worden aangepast op pay-as-you-go, prepaid of andere spannende nieuwe exploitatiemodellen die zullen worden geïntroduceerd met cloud computing.

Er zijn tal van goede redenen om over te gaan op cloud computing en misschien ook een paar slechte. Advies hierover is bijna op elke straathoek verkrijgbaar. Ik wil het vandaag liever hebben over de potentiële gevolgen van cloud computing. Ook wil ik ook nog even speculeren of het goedkoper wordt of niet.

Uniformiteit

De virtuele machines van een cloudaanbieder vormen een zeer homogene infrastructuur. Cloud-platformen verschillen in faciliteiten, mate van transparantie en prijs, maar als er eenmaal voor één smaak is gekozen, zal alle gewenste functionaliteit daarin ook ondersteund kunnen worden. De relevantie van verschillende besturingssystemen, netwerkingfrastructuren, databaseplatformen, etc. zal minder worden, tenminste voor de gebruikers van de cloud.

Afhankelijkheid

De sturing van vrijwel alle bedrijven is afhankelijk van informatie en om die informatie te kanaliseren is ict nodig. Dat was ooit een reden voor bedrijven om fors te investeren in eigen ict (mensen én middelen). In de loop van de tijd is men hier gedeeltelijk van teruggekomen. Bedrijven zijn gaan focusen op hun core business en in veel gevallen bleek dat het bezit en onderhoud van een forse ict-infrastructuur daar niet bij te horen. De uitbesteding die daar in veel gevallen op volgde (beheer, ontwikkeling, onderhoud, etc.) kan worden gezien als de introductie van een afhankelijkheid; men maakt zich afhankelijk van een externe leverancier voor het uitbestede deel (ict is hierin niet uniek, vergelijk het maar met catering, beveiliging, etc,). De paradigmawijziging naar cloud computing verschuift die afhankelijkheid weer een stuk verder, ook het eigenaarschap van de infrastructuur wordt verplaatst. Ook hiervoor zijn er overigens parallellen, bijvoorbeeld in wagenparkbeheer en gebouwbeheer.

Eigenaarschap

Je hebt een huis of een bedrijf en niemand komt erin zonder toestemming. Je hebt vakantiefoto's, hersenspinsels, hardlooptijden, je plettert ze op Picasa, Computable of Facebook, en iedereen kan erbij en mag ermee aan de haal gaan. Dit zijn twee heel verschillende vormen van eigenaarschap, waarvan de laatste nog maar pas ontstaan is. Cloud-platformen, met hun abstractie van fysieke infrastructuur en focus op diensten, zullen ervoor zorgen dat we op een andere wijze met het idee van eigenaarschap zullen omgaan.

En wordt het goedkoper?

Grotere uniformiteit leidt tot makkelijker beheer enpay-as-you-go en makkelijkere schaalbaarheid leidt ongetwijfeld tot lagere kosten. Een verschuiving van afhankelijkheid leidt niet per se tot lagere kosten en een nieuwe notie van eigenaarschap ook niet. Eerlijk gezegd denk ik dat de paradigmawijziging een noodzakelijke stap is die gezet gaat worden, waarmee we op een andere plek uitkomen dan we dachten en van waaruit we weer andere interessante stappen kunnen zetten. Migratie van bestaande serverparken naar clouds zullen voor een groot deel oude-wijn-in-nieuwe-zakken-operaties zijn, waarvan de uiteindelijke ROI twijfelachtig is. Tegelijkertijd zien we nu al razend interessante nieuwe diensten (bijvoorbeeld Mechanical Turk ) ontstaan, die zonder een cloud-platform er niet zouden zijn.