Het ministerie van Economische Zaken (EZ) heeft vier scenario's uitgewerkt die ingaan op de wereldwijde toekomst van ict en internet. In de scenario's wordt rekening gehouden met factoren als kostenbesparingen, marktvolumes, internetgemeenschappen en innovatieve nieuwkomers. De scenario's kwamen tot stand na 33 interviews, meerdere workshops en interne discussies bij EZ. Ze moeten een mogelijk beeld schetsen van de situatie in het jaar 2020.
'Ik zie de scenario's als gereedschap om beleid te bepalen', vertelt Daniel Erasmus. Hij is als extern scenarioconsultant van het bureau The DTN bij het project betrokken. 'Het is niet alleen voor overheden interessant om te weten hoe ict en internet zich de komende tien jaar kunnen ontwikkelen. Ook bedrijven en nutsorganisaties kunnen ermee hun voordeel doen.'
Proactief
Het idee achter de scenario's is om als overheid en als organisaties alvast een optie op de toekomst te nemen, legt Erasmus uit. Ze kunnen experimenteren op basis van te verwachte veranderingen in de maatschappij en gaandeweg hun beslissingen bijsturen. 'De scenario's maken een proactief beleid mogelijk. De onderwerpen van het denkwerk liggen immers ver in de toekomst.'
Er zijn duizenden toekomsten mogelijk, schrijf het projectteam van het ministerie van Economische Zaken. Door bestaande aannames kritisch tegen het licht te houden en hun gevolgen op een tijdslijn te plaatsen, zijn uiteindelijk vier scenario's voor 2020 uitgewerkt.
De scenario's zijn besproken tijdens een ochtendworkshop op het World Congress on IT (WCIT) dat kortgeleden in de Amsterdamse RAI werd georganiseerd. Aan de sessie namen ongeveer 25 mensen uit binnen- en buitenland deel.
Scenario’s
Scenario 1: Efficient ICT
De wereldeconomie blijft instabiel en overheden moeten drastisch bezuinigen. Er wordt weinig geïnvesteerd, mede door langere levenscycli van ict-producten. Ict wordt niet langer gedreven door innovaties, maar voornamelijk door de wens tot efficiëntieverbetering en kostenbesparing. Cloud computing stelt organisaties in staat om ict-kosten direct te relateren aan gebruik. Uiteindelijk gaan overheden investeren om de economie op gang te houden. Hiervan profiteert de ict-sector, die verdere kostenbesparende oplossingen ontwikkelt.
Scenario 2: Big is Beautiful
Overheden en organisaties investeren het liefst in grootschalige ict-projecten. Ze doen daarvoor eerst vooral zaken met kleine ict-bedrijven, die later worden opgeslokt tot grote ondernemingen. Dat brengt naast schaalvoordelen stabiliteit en voorspelbaarheid met zich mee. Enkele grote providers regelen de internettoegang en houden het web namens de overheid in de gaten. Internet verzuilt. Er komt veel behoefte aan innovatie in de zorg, vooral voor het digitaliseren van dossiers. Vertrouwen speelt een belangrijke rol in de overheid, in ict en in zijn toepassingen.
Scenario 3: Internet Islands
Onder invloed van groeiend protectionisme ontstaan scheidingen op internet. Daardoor ontstaat een verzameling interneteilanden gebaseerd op merken, landen en interessegebieden. Cybercrime tiert welig. Het lukt leveranciers niet om open maar veilige systemen te bouwen. Ze ontwikkelen vooral verticale ecosystemen die zijn gesloten voor buitenstaanders. Gegevens- en kennisuitwisseling met andere interneteilanden wordt onmogelijk. Dit belemmert innovatie. De afbraak van ict en wereldwijd internet komt in zicht.
Scenario 4: New Frontiers
Markten zoeken naar 'de nieuwe normaal' en overheden laten ze daarin vrij. Dat bevordert innovatie, die vooral is gebaseerd op het huidige internet. Er heerst optimisme, mede door de open standaarden, open bronnen, open content en bijdragen uit de hele wereld. Diensten worden met elkaar geïntegreerd via mash-ups en cloud computing, waarvan vooral (aanbieders van) mobiele toepassingen profiteren. Onderwijs en gezondheidzorg veranderen door de manier waarop lesmateriaal en zorgmiddelen worden gepresenteerd. Innovatie gebeurt vooral in landen met een jonge bevolking, zoals India en Turkije.
Bron: ICT 2020_4 Scenario Stories – Hidden Assumptions and Future Challenges (ministerie van Economische Zaken mei 2010)
Hoe lang zou het nog duren voordat de overheid de eigenlijke opgave eens gaat aanpakken (en niet langer onze belastingcenten over de balk smijt)? ICT is een hulpmiddel! Belangrijk, zeker, maar slechts een hulpmiddel.
De eigenlijke opgave draait om het creëren van helder informatieverkeer tussen burgers, bedrijven en overheden. Helder in de zin van zonneklare betekenis zodat het iedere participant in-één-klap duidelijk is wat er van hen in welk samenwerkingsverband dan ook maar wordt verlangd. Hoe we met elkaar tot effectieve en efficiënte invulling van rechten en plichten kunnen komen – zeg dus ook maar.
Voor die opgave moet de overheid zelf (zelf dus) op zoek naar een ‘nieuwe normaal’ om nieuwe innovatie krachtig in gang te zetten. Die opgave brengt met zich mee dat de overheid op zoek gaat naar slimme manier(en) om bedoelde betekenis van informatie over te brengen. De aanhoudende aandacht voor techniek – het transporteren van digitale data van A naar B – leidt de aandacht van de eigenlijke opgave zo enorm storend af. Voor het modieuze gepraat over open source, services, clouds enzovoort geldt het zelfde: het leidt de aandacht van de eigenlijke opgave zo enorm storend af.
Die eigenlijke opgave, ik herhaal het nog maar even, brengt met zich mee dat de overheid op zoek gaat naar slimme manier(en) om bedoelde betekenis van informatie over te brengen. En daar hebben ICT-ers nu eenmaal geen verstand van; daar zijn ze nooit voor opgeleid. Daar heb je civiel-informatiekundigen voor nodig. Want wat we nodig hebben is een stelselmatig opgezette infrastructuur voor betekenisvol informatieverkeer op maatschappelijke schaal – tussen burgers, bedrijven en overheden.
De overheid formuleert toekomstscenario’s ICT? Zonde van al dat belastinggeld.
De overheid formuleert toekomstscenario’s stelselmatige informatievoorziening? YES !!!