Vendor lock-in door overheden is een verspilling van publieke gelden. Dat zei eurocommissaris Neelie Kroes donderdag 10 juni op de OpenForum Europe Summit 2010 in Brussel. Ze wil gedetailleerde Europese richtijnen voor overheidsaanbestedingen opstellen, die overheden moeten behoeden voor vendor lock-in. Daarnaast wil ze softwarefabrikanten gaan verplichten om hun producten open te maken.
'Veel autoriteiten hebben zichzelf onbedoeld voor de duur van tientallen jaren opgesloten binnen gesloten technologie', zei Kroes. Na een zeker moment raakt die oorspronkelijke keuze zo ingesleten, dat alternatieven systematisch worden genegeerd, ongeacht de voordelen daarvan. Dat is een verspilling van publieke gelden die overheden zich niet langer kunnen veroorloven.'
Kroes wil er structureel voor zorgen dat 'significante marktspelers' interoperabiliteit binnen hun producten niet langer kunnen negeren: 'De Commissie zou niet iedere keer een epische antitrust-zaak moeten hoeven voeren, iedere keer dat software interoperabiliteit mist. Zou het niet fijn zijn om al zulke problemen in één keer op te lossen?'
‘Fan van open standaarden’
'Ik ben nog steeds een fan van open standaarden', zei Kroes. Ze referereerde met die uitspraak aan een gloedvol betoog voor open standaarden dat ze exact twee jaar geleden hield. Ze zei toen onder meer: 'Geen burger of bedrijf zou moeten worden gedwongen om voor gesloten technologie te kiezen in plaats van open, alleen omdat een overheid die keuze al voor hem gemaakt heeft.'
Licentiekosten
Volgens Arjen Kamphuis, in 2002 initiator van de Motie-Vendrik, heeft Neelie Kroes het 'goed begrepen': 'Markten dienen de samenleving het beste als ze open en eerlijk functioneren en de overheid dient dat te borgen. Goedschiks waar het kan en kwaadschiks waar het nodig is. Informatievoorziening is te belangrijk geworden om in handen te geven van een handvol partijen die vooral zo veel mogelijk software willen verkopen. Overheden maar ook bedrijven en burgers moeten streven naar autonomie en partijen kiezen die ze daarbij willen helpen.'
'Zelfs in het crisisjaar 2009 waar onze economie kromp nam de import van proprietary software met bijna 10 procent toe', vervolgt Kamphuis. 'Dat is niet iets wat Nederland duurzaam kan volhouden en het is ook niet nodig. Voor de miljarden aan licentiekosten kunnen beter Nederlandse en Europese opensourceprojecten worden gesteund en dienstverleners worden ingehuurd om vrije software te maken die we allemaal nodig hebben. De overheid zou met visie en inzet van haar marktmacht (12-13 procent van de markt) dit proces moeten aanjagen.'
@Jan: de klant mag alle code inzien.
Dat is heel mooi, maar de toegevoegde waarde hiervan vind ik zeer beperkt.
Voor een groot aantal klanten, vooral in het MKB, is ICT een hulpmiddel. Zij kopen een pakket, of dat nu open- of closed source is, in om hun werkzaamheden mee te ondersteunen. Zolang ze daarmee hun werk kunnen doen, zijn ze allang tevreden.
Om je een voorbeeld te geven:
Hier in het dorp zit een orthodontistenpraktijk. Die hebben een mooi stukje software waarmee ze patientenadministratie, planning en facturering doen. Dit is ook gekoppeld aan een digitale opslag van de foto’s van de gebitten (voor en na).
De dames die daar werken zijn allemaal digibeten. Ze kunnen met het systeem doen wat ze ermee moeten doen, ze kunnen het syteem uit- en aanzetten en daarmee houdt het wel zo’n beetje op.
De hele software is geleverd door een eenmansbedrijf die zich gespecialiseerd heeft in de orthodontie (workflow, integratie met digitale camera enz).
Die goeie man kan dit alles prachtig verkopen als open source. De mensen die ermee moeten kunnen werken kunnen hier niets mee (de meeste digibeten kunnen geen broncode lezen), en als hij zijn code niet/nauwelijks documenteert, is ook de toegevoegde waarde voor de open source gemeenschap nihil.
Maar ja, doordat alles nu draait, in een maatwerkomgeving, is overstappen naar een standaardpakket (mocht dat al voorhanden zijn) ook niet handig.
Ofwel, ook met open source kun je een soort vendor lock in krijgen. Het enige voordeel is dat je met de open source naar de concurrent kunt, maar daar betaal je vervolgens een kapitaal omdat ze weinig tot niets met die source kunnen.
Alleen open source is dan ook niet voldoende in mijn optiek. Je zult ook moeten kunnen aantonen dat je code door de open source community “gedragen” wordt.
Het minste dan men kan zeggen is dat er weining duidelijkheid is. Men heeft open source, closed source en de grote bedrijven als IBM en Oracle met een wirwar aan oplossingen. Als men in een bedrijf de zin hoort ‘Is er geen opensourceprogramma voor dit probleem?’ wil dit in 95% van de gevallen zeggen ‘Is er geen gratis programma?’.
Is al deze onduidelijkheid een goede voedingsbodem voor een gezond ondernemingsklimaat en innovatie?
Het argument van de geldverspilling is natuurlijk een raar argument in een vrije markt. Mevouw Kroes zou ook kunnen voorstellen om nog maar twee auto’s toe te laten op de Europese markt. Een Smart voor de vrijgezellen en een Renault Kangoo voor de gezinnen.
@PaVaKe
Je voorbeeld van de orthodontiepraktijk toont een klant die geen risiko-analyse doet bij zo een projekt. Zowel bij closed als open source moet je oppassen met 1-mansbedrijfjes die geen continuiteit kunnen waarborgen.
@Peter A
Als je als consultant werkt is het je opgave die onduidelijkheid weg te nemen. Dat gaat alleen als je je in de materie verdiept, anders ben je een slechte consultant. Jouw uitspraken tonen een groot onbegrip, waarom verdiep je je niet een keer in de materie?
Misschien heb ik mij te hard verdiept?
@jan
Op zich klopt je opmerking, maar zeg eens eerlijk:
als jij een auto koopt, doe jij dan een risicoanalyse van de leverancier?
Voor zo’n orthodontistenpraktijk (en vele anderen in het Mkb) is ICT een hulpmiddel, en zijn ze al lang blij dat er een oplossing is voor hun omgeving.
Risicoanalyses en al het andere dat er bij komt kijken voor die mensen is een ver van m’n bed show. Ze willen gewoon hun werk kunnen doen, ondersteund door een computer.
Beste Peter,
Je lijkt zo druk bezig met de vraag hoe individuele bedrijven geld kunnen verdienen met de verkoop van software dat je de veel relevantere vraag uit het oog verloren lijkt te hebben: “hoe maximaliseren we de maatschappelijke waarde van software tegen minimale kosten voor samenleving?”
Voor de meeste mensen (en bedrijven!) is software een kostenpost, geen profit-center. Verlaging van deze kostenpost maakt middelen vrij voor investering in andere zaken. We praten EU-wijd over 100 miljard euro dus da’s significant.
Vergelijk het met gratis electriciteit. Een ramp voor Essent en Nuon maar geweldig voor iedereen die electricitiet gebruikt. Ook voor electrotechnici zou het prima zijn. Er zou namelijk een groeiende lokale markt ontstaan voor dienstverlening rond electrotechnische zaken.
Je aanname dat er alleen innovatie plaatsvindt bij grote winstgevende bedrijven is de afgelopen 20 jaar al zo vaak en zo ver afgebroken dat ik het hier niet verder ga uitleggen. Lees eens de geschiedenis van het WWW, Apache en Firefox.
Verder, zoals Jan al aangaf, is het prima mogelijk gezonde bedrijfsmatige dienstverlening te bouwen op basis van FOSS. IBM, Cap, HP en vele, vele kleinere bedrijfjes gingen je al voor.
Wellicht is het handig als je je standpunten en aannames wat meer met feiten gaat onderbouwen want men zou kunnen denken dat je hier aan het trollen bent (al of niet betaald). En dat zou jammer zijn voor je professionele standing onder collega IT-ers.
De gratis manie gaat eruit vanuit dat iedereen enkel consument is. Als we zouden afstappen van het alles is gratis model zou het internet ongeloofelijk veel jobs kunnen creëeren. En dat heeft toch ook zijn voordelen.
Misschien gaat Mevrouw Kroes ook nog verkondigen dat journalisten die ongeveer hetzelfde schrijven bij verschillende kranten geldverspilling zijn? Misschien kunnen de postbodes na hun ronde gratis artikelen schrijven op het internet?
Het gaat hier m.i. niet om gratis software, noch om open source. Het gaat om open standaarden, dat is heel iets anders.
Neelie heeft het helemaal niet over OSS maar over open standaarden. Dus dat je een vrije keuze hebt om een product te kiezen en later evt een ander produkt gebaseerd op dezelfde open standaarden.
Bijv als Open Office je niet bevalt je MS Office kan gebruiken zonder nadelen. En ook vice versa.
Ik zie in vele reacties weer de klassieke verwarring tussen open standaarden en open source. Om het voorbeeld van Open Office tegenover MS Office maar te nemen. Er is op zich niets tegen het gebruik van MS Office, alleen dat het onzin is dat belastinggeld verspilt wordt aan dure licenties waar er een volkomen gelijkwaardig en goedkoop alternatief is. Maar als je er vanuit gaat dat iedereen software heeft om een Microsoft Word bestand te kunnen openen, dan zit je fout. Van overheden en (scholen dus bijvoorbeeld) mag je verwachten dat er gebruik gemaakt wordt van een open standaard zoals ODF voor het opslaan en distribueren van documenten. Zeker bij scholen stoor ik me al jaren aan het feit dat leerlingen hun werkstukken moeten in leveren in een .doc formaat en het feit dat er alleen wordt onderwezen in het gebruik van MS Office in plaats van de algemene aspecten van tekstverwerking. Op dat punt kan mevr. Kroes beginnen bij het Europees Digitaal Rijbewijs. Dit leidt namelijk alleen op in het gebruik van Microsoftproducten en is daarmee dus lijnrecht in tegenspraak met haar standpunt over open standaarden en het gebruik van gesloten software.