Een gevleugelde uitspraak: De ict'er moet de taal van 'de business' spreken. Spreek je die taal niet, dan tel je niet mee. En dat is slecht voor je loopbaan. Steeds weer kom je hem tegen: De ict'ers moeten de taal van de business leren spreken. Maar dat is een onmogelijke opdracht. Die taal bestaat helemaal niet. De business? De winkel? De druktemakers?
Ict'ers praten blijkbaar teveel in jargon. Ze begrijpen woorden zoals bit en byte, boolse algebra, 'digi-' als onhandig voorvoegsel bij toch al technische woorden. Hun boodschap komt daardoor niet altijd aan bij mensen die niet zijn ingewijd in deze 'taal'. 'Heeft iemand de smtp-settings veranderd of is het dns-adres verkeerd geregistreerd?' Waarom werkt mijn pc niet? Moet DEP worden uitgezet of de firewall?
Dat ict'ers voor specifieke eigen deskundigheid eigen termen nodig hebben, is gemakkelijk te begrijpen. Bij 'businesstaal' ligt dat anders. Het probleem bij deze taal is dat hij niet bestaat. Het is een verzamelterm voor jargon en spreekstijlen, die door mensen in allerlei functies en in vele varianten worden gebruikt. Er is niet 'een' businesstaal. Wie spreekt er eigenlijk wel 'businesstaal'? En waarom spreken ict'ers die taal niet?
'Business' als containerbegrip geeft weinig houvast. Het kan over financiën gaan, over 'bottom line' resultaat, over meerwaarde ('wat schuift dat'), over logistiek, over de klantrelatie, over marges. Termen zoals ebitda, winst uit bedrijfsvoering, transporttijden, transactiesnelheden, goederenstromen: dat zijn al woorden waar de ict'er reeds meer mee kan. Ze zijn tenminste ergens op te zoeken.
Managers en consultants, de hoofdschuldigen in het gebruik van 'business' als hol stopwoord, maken zichzelf niet helder door anderen te verwijten, niets van 'de business' te snappen. Eerder wekt dit woord de indruk van onvermogen, zelf te overzien wat er aan de hand is. Gewenst is duidelijkheid, over wat er wordt bedoeld. Wie niet precies kan uitleggen wat hij (zij) met 'business' bedoelt, weet het zelf waarschijnlijk evenmin. Hoe moet de ict'er het dan begrijpen?
Het gaat stukken beter, als iedereen de moeite neemt om duidelijk uit te leggen wat er wordt gevraagd en bedoeld. Is dat ict-product een risico voor de continuïteit? Omschrijf dat risico. Bereken de omvang. Moet de ict'er meedenken over mogelijkheden om bedrijfsprocessen met ict te verbeteren? Nodig hem of haar dan uit op brainstormsessies van het MT. Neem de tijd om elkaar te snappen. Investeer er in.
Bovendien neemt de rol van ict nog altijd toe voor de continuïteit en slagvaardigheid van organisaties. Het zou daarom goed zijn als het management en haar (project)adviseurs zelf wat meer moeite doen om de taal van de ict'er te spreken. Het kan geen kwaad, belangstelling voor en affiniteit met de werking van informatietechnologie te tonen. Dan ontstaat er ook meer begrip bij het management van de risico's die samenhangen met het invoeren van nieuwe, nog meer integrale ict-toepassingen. Dan zou het management misschien sneller begrijpen dat niet alles wat de naam 'solution' draagt, (op tijd) te bouwen is en/of positief bijdraagt aan het bedrijfsresultaat. En dat vooral de ict'ers precies die boodschap wel degelijk over kunnen brengen.
Er wordt door de mensen langs elkaar heen gepraat. Dat is een groot risico. Spreek liever zelf duidelijke taal. Misschien dat 'bijvoorbeeld' erp-projecten dan eindelijk succes gaan boeken.
Het gaat niet alleen om taal van je opdrachtgever. Het gaat vooral om vertalen in consequenties, en je verplaatsen in wat voor “the business” belangrijk is. ICT-ers jagen vaak eigen doelstellingen na en schermen zich af met onbegrijpelijke taal. Zo kan niemand de relevantie toetsen van waar ze mee bezig zijn. En zijn ze dus niet aanstuurbaar en controleerbaar. Waar twee partijen moeten samenwerken moet altijd sprake zijn van “overlappende kennis”, zoals PaVaKe ook aangeeft. Het punt is dat je dat niet altijd van een opdrachtgever kunt verwachten. In dat geval kan hij een intermediair inzetten die beide werelden begrijpt (informatiemanager? of een consultant met branchekennis). Zie bijvoorbeeld de opvatting van Functioneel Beheer binnen het BISL concept. Daar zit de aansturingsfunctie van ICT zelf verweven in de businessorganisatie.