Branchevereniging ICT~Office wil grootschalig uitbesteden van ict politiek bespreekbaar maken. De organisatie heeft met Jan Kees de Jager, demissionair minister van Financiën én oud-ict-ondernemer, afgesproken om na de verkiezingen het onderwerp op de politieke agenda te krijgen. Het rapport 'Leren van de buren', waarin twee succesvolle uitbestedingstrajecten in het buitenland staan beschreven, moet helpen de koudwatervrees over ict-uitbesteding weg te nemen.
In opdracht van ICT~Office, heeft Het Expertise Centrum (HEC) onderzoek gedaan naar twee grote uitbestedingstrajecten in het buitenland. HEC onderzocht de uitbesteding van de modernisering en het beheer van de ict bij het ministerie van Defensie in Duitsland en de Belastingdienst in het Verenigd Koninkrijk. In het rapport 'Leren van de buren' concludeert HEC dat grootschalige uitbesteding in het kader van een kleiner wordende overheid die zich richt op haar kerntaken, mogelijk en zelfs verstandig is.
Koudwatervrees
Sylvia Roelofs, algemeen directeur van ICT~Office, stelde tijdens de presentatie van het rapport op het congres WCIT 2010 in de Amsterdamse RAI dat de te verwachten forse bezuinigingen bij de overheid en de daarmee gepaard gaande ingrijpende veranderingen op tal van beleidsterreinen van grote invloed zullen zijn op de ict-voorzieningen van de overheid.
'De overheid kan die ict-veranderingen niet allemaal zelf uitvoeren', voorziet zij. 'Overheidsinstanties hebben moeite om goede ict'ers aan te trekken. Daarom is uitbesteding een optie. Alleen de angst voor het uitbesteden van ict bij overheden is groot, merken wij in gesprekken. De grote vraag is dus hoe deze koudwatervrees valt weg te nemen.'
Lobby
Roelofs heeft samen Henk Broeders, voorzitter van ICT~Office, contact gezocht met Jan Kees de Jager, demissionair staatssecretaris van Financiën en daarvoor ict-ondernemer. 'Wij hebben afgesproken dat hij na de verkiezingen tijd vrijmaakt om met ons en vertegenwoordigers van Capgemini, Siemens en IBM dit het vraagstuk uit te werken en het in Den Haag politiek bespreekbaar te maken.'
De drie automatiseerders zijn erbij gehaald omdat ze als uitvoerders betrokken zijn bij de ict van de Engelse fiscus (Capgemini) en het Duitse leger (Siemens en IBM). Deze twee uitbestedingstrajecten heeft HEC in het rapport 'Leren van de buren' beschreven.
Drempels weg
Een van de ideeën van de branchevereniging is het organiseren van extra toezicht. Uit het onderzoek van HEC blijkt dat hiervoor geen speciale organisatie hoeft te worden opgericht. 'Het toezicht op de uitbesteding kan prima bij de reguliere organen worden belegd, zoals accountantsdiensten of de Algemene Rekenkamer', stelt directeur Leo Smits.
Daarnaast vindt hij dat twijfels over outsourcing kunnen worden weggehaald via een open dialoog tussen opdrachtgevers en leveranciers over motieven, kosten en prijsstellingen. Verder constateert Smits dat uitbesteding alleen succesvol kan zijn, als het opdrachtgeverschap (met een sterke regieorganisatie) bij de overheid goed wordt ingericht.
Volgens het HEC-rapport voldoen de projecten bij de Bundeswehr en de Engelse Belastingdienst aan dit soort voorwaarden. Wel erkent Smits dat in beide gevallen sprake was van een urgentie om hulp te regelen, omdat de automatisering dreigde vast te lopen. In dat soort gevallen ontstaat wel politieke bereidheid om mee te werken aan grootschalige uitbesteding.
Bovendien is in het contract tussen het Duitse leger en de ict-partners een terugkeergarantieregeling voor het ict-personeel opgenomen, mocht het traject alsnog mislukken. Zo'n regeling neemt ook voor een deel de drempels voor een outsourcingstraject weg.
Beetje vreemd verhaal. Kennelijk moet alles wat goed is tegenwoordig van ver komen.
De rijksoverheid heeft immers HR al groot uitbesteed via P-direkt aan een consortium van Logica en BT. Daarnaast zijn er volop voorbeelden van outsourcing op kleinere schaal.
Voorts is de overheid druk bezig om ICT’ers weg te kopen bij het bedrijfsleven. Door zware druk te zetten op de tarieven en daarmee de salarissen binnen de ICT-bedrijven en zelf maar door te gaan met prijscompensatie en functie-inflatie wordt dat steeds gemakkelijker.
Duidelijk is wel dat het HEC met dit soort opdrachten en adviezen niet meer onafhankelijk is.
‘Overheidsinstanties hebben moeite om goede ict’ers aan te trekken’.
Geen plausibel argument. Er zijn momenteel 10.500 ontslagen ict-ers. Daarnaast zijn er nog zzp-ers zonder opdrachten. Er komen 20.000 ict MBO-ers op de arbeidsmarkt. Het is een kwestie van kritisch kijken welke ict-ers echt nodig zijn en dan de externen te vervangen door eigen personeel. Behalve die je nodig heb voor een bepaald tijd omdat de specifieke experise maar kort nodig is.
De belastingcenten kunnen we beter besteden aan werk in NL in deze tijden. En niet aan ict bedrijven, omdat zij op basis van geld van onze overheid, een aandeel op de grote interne markten als China, India, etc willen krijgen.
Interne bench marking laat zien dat de totale kosten van incidenten en changes in India en NL gelijk zijn, maar de doorlooptijden langer als je outsourced naar dergelijke landen.
Je bent meer tijd kwijt aan diepere specs, testen, source code auditing, uptodate houden documentatie, overleg en vooral disputen. Bovendien vertrekt in India het personeel al voor enkele roepies meer, zodat er kennisbehoud een probleem is.
De belangrijkste voorwaarde om uit te besteden is dat jezelf alles goed op orde hebt.
Als deze voorwaarde niet is ingevuld betaal je, logisch, veel bij uitbesteding. Dus eerst de troep opruimen en op gewenst nivo brengen, aantoonbaar maken op welk kwaliteitsnivo je zit, voordat je gaat outsourcen.
Sylvia Roelofs, algemeen directeur van ICT~Office, zegt ‘Overheidsinstanties hebben moeite om goede ict’ers aan te trekken” Zo komt ze weer eens als een dom blondje over. Ze snapt nog steeds niets van de ICT-wereld.
Overheden en bedrijven kunnen op dit moment genoeg goede ict-ers binnenhalen. De reden, haar eigen achterban weet steeds minder goed hoe ze ict-ers met een bewezen track record kunnen binden of gooien deze eruit om ze te vervangen door weinig ervaren goedkopere krachten.
De overheid heeft besloten om veel minder externen in te huren om echt te kunnen bezuinigen, zoals het bedrijfsleven dat ook wil. Sylvia leeft daarom in angst dat haar achterban flink omzetverlies gaat leiden.
Maar nieuwe overlegclubjes leveren niks op. ICT~Office is te veel gericht op uurtje factuurtje en op dozenschuiven. Slechts weinig outsourcingtrajecten bij de overheden worden met de oorspronkelijke aanbieder gecontinueerd. De track record van ICT~Office is op dit gebied nog beroerder dan bij gewone projecten voor de overheid. De leden van ICT~Office moeten gewoon betere outsourcing bieden (en niet alleen voor de overheden).
Helaas laat Sylvia niet zien hoe je dat bespreekbaar kan maken.
Het ICT~Office laat zich weer eens van haar bekende kant zien. Alles voor de grote jongens. Ik vraag tegenwoordig aan mijn klanten (als het ICT bedrijven betreft) of ze bij deze club zijn aangesloten. De meesten zijn dat al lang niet meer. De reden: ICT~Office zet zich voornamelijk in voor de grote jongens niet voor het MKB. Waarom doen we dan met zijn allen nog alsof het hier gaat om een branche-vereniging?
Branchevereniging ICT~Office zou het lieftst een paar duizend Indiaanse ICT-ers willen importeren naar Nederland om die alhier voor een schijntje te laten werken, een gewoonte die het al decennia lang goed doet in de land en tuinbouwsector.
Het verplaatsen van ICT werk naar het buitenland is al even kwalijk te noemen. Bovendien is de privacy van de Nederlandse burger niet voldoende gewaarborgd.
IBM medewerkers op projecten van het ministerie van V&W bijvoorbeeld moeten een bewijs van goed gedrag overleggen terwijl de Indaanse collega’s die op dezelfde account werken en volledige toegang hebben tot de systemen, zo van de straat af worden geronseld.
Een branchevereniging die zich niet inzet om werkloze ICT alhier aan het werk te helpen en er alleen op uit is om werk te verplaatsen naar goedkope ICT landen is slechts een werkgevers lobby en spreekt niet namens de Nederlandse ICT-er. Als de overheid ICT werk gaat outsourcen naar het buitenland is zij medeplichtig aan de sloop van deze bedrijfstak.
In het artikel staat dat in gesprekken gemerkt wordt dat de angst voor het uitbesteden van ICT bij overheden groot is. Het succes van uitbesteden is afhankelijk drie essentiële voorwaarden:
1. Maak een zuivere zakelijke afweging: uitbesteding kan ook zeer onverstandig zijn. Het is daarom van belang om een niet alleen financiële afwegingen mee te nemen, maar er moet ook gekeken worden naar:
־ Strategie & Besturing: is de dienst strategisch of bepalend voor de besturing van de organisatie?
־ Kwaliteit & Kosten: is de prijs/prestatie beter of gelijk bij externe leveranciers?
־ Impact van de verandering: wat zijn de personele consequenties en wat is de vervlechting met andere diensten?.
־ Marktpartijen: zijn er marktpartijen die een vergelijkbare dienst kunnen aanbieden die nu geleverd wordt?
2. Organiseer krachtige regie: naast een gedegen strategische afweging beseffen steeds meer overheidsinstellingen en bedrijven dat regie de belangrijkste kritische succesfactor is om de voordelen van samenwerking en uitbesteding daadwerkelijk te realiseren. Het stelt organisaties in staat om de luiken van de organisatie open te gooien zonder de controle te verliezen.
3. Creëer een win-win situatie: voor de start gaat het bij veel uitbestedingstrajecten al fout. Als één partij als winnaar uit de onderhandeling is gekomen dan betekent dat er ook een verliezer is. Het gevolg is een moeizame relatie en een valse start van de samenwerking. De focus bij de onderhandeling moet gericht zijn op een duurzame en langdurige relatie waarbij beide partijen tevreden zijn over het resultaat.
Het succes van uitbesteden valt en staat met bovenstaande voorwaarden. Pas als aan deze drie belangrijke voorwaarden is voldaan heeft een uitbesteding een eerlijke kans om te slagen en kan de angst voor het uitbesteden worden weggenomen.
“‘De overheid kan die ict-veranderingen niet allemaal zelf uitvoeren’, voorziet zij. ‘Overheidsinstanties hebben moeite om goede ict’ers aan te trekken. Daarom is uitbesteding een optie.”
En ja hoor, daar is de bekende drogreden voor uitbesteding alweer…
Rijkswaterstaat heeft (zeker geen positieve) ervaring met uitbesteding. De overheid zou er verstandiger aan doen om daarvoor geschikte ICT-activiteiten onder te brengen in een eigen Shared Service Center, zoals een verschillende Ministeries nu al doen. Het uitbesteden maakt het waarschijnlijk alleen maar duurder (de leverancier moet er inmmers ook aan verdienen) en minder flexibel. Ook de kwaliteit van de dienstverlening gaat er vaak niet op vooruit (zie ervaring van Rijkswaterstaat). Daarnaast is de kans groot dat het werk hierdoor naar het buitenland verhuist, wat slecht is voor de Nederlandse werkgelegenheid en kennisontwikkeling.
De presentatie klopt niet met de inhoud van het boekje. Siemens was nl 1 miljard duurder dan bij niet uitbesteden (staat in de bijlage) en de britse dienst kon niet meer terug: na een mislukking. In 1e instantie was er geen weg terug meer omdat de deskundigheid was verdwenen. Nu is er een regieorganisatie van 1000 medewerkers nodig om het consortium aan te sturen.