Bij het gebruik van open source software en open standaarden lopen overheden in verschillende landen tegen dezelfde problemen aan. Dat bleek tijdens een bijeenkomst over het plan Nederland Open in Verbinding (NOiV) tijdens het World Congress on IT (WCIT). Volgens het programmabureau NOiV gaat het goed met het Nederlandse actieplan, maar moet er wel nog veel gebeuren.
De Deense overheid werkt net als Nederland aan een lijst met open standaarden die overheden verplicht moeten gebruiken. Het vaststellen welk standaarden dat moeten zijn is nog niet altijd even gemakkelijk, vertelt projectmanager Martin Jensen Buch van de National IT and Telecom Agency. ‘Een commissie heeft de documentstandaarden die geselecteerd waren bekeken, maar vond geen van de standaarden volwassen genoeg om te verplichten. Dat kwam omdat deze standaarden of nog te weinig gebruikt werden of nog steeds in ontwikkeling zijn.' In april 2011 kijkt de commissie opnieuw naar de lijst.
Programmamanager Ineke Schop van het Nederlandse programmabureau herkent de problemen die Buch beschrijft. ‘Dit probleem speelt bijvoorbeeld bij het Open Document Format (ODF). Je kan een businessmanager niet uitleggen dat hij ODF moet gebruiken omdat het open is. Je moet hem een context uitleggen wanneer hij de standaard moet gebruiken, bijvoorbeeld omdat het uitwisselen van bestanden makkelijker wordt.'
Toegezegd
Daarnaast vertelde Buch dat de Deense gemeenten wel toegezegd hebben de standaarden op de lijst te gebruiken. ‘Maar dat wil niet zeggen dat het gebeurt.' Dat is een probleem waar het Nederlandse programmabureau ook mee kampt. Uit het laatste onderzoek over het actieplan, bleek dat weliswaar 72 procent van de respondenten leveranciersonafhankelijk belangrijk tot zeer belangrijk vindt, maar slechts 37 procent dat ook vindt over het gebruik van open source software.
Actieplan Nederland open in verbinding (NOIV)
In december 2007 werd het actieplan ‘Nederland open in verbinding' door de Tweede Kamer aangenomen. Het plan van PvdA'er Frank Heemskerk heeft tot doel het gebruik van open standaarden en open source software bij de (semi-)publieke overheid te versnellen. Heemskerk wil de interoperabiliteit binnen de overheid vergroten door het gebruik van open standaarden en de afhankelijkheid van leveranciers te verminderen door het gebruik van open source software. Zo wil hij bovendien een ‘gelijk speelveld op de softwaremarkt bevorderen.
Ongelooflijk stom. Je moet de achterliggende oogmerken formuleren waaraan voldaan moet worden. Net zoals bij constructie- en veliligheidsvoorschriften in de bouwsector. Als een leverancier dan aangeeft dat hij zich conformeert aan een bepaalde standaard kan hij daarmee eventueel aantonen dat aan een bepaalde eis wordt voldaan.
Je moet bijvoorbeeld formuleren dat een applicatie bijvoorbeeld – naast een eventuele grafische user-interface – een code-interface heeft waarmee interconnectivity kan ontstaan. Deze API moet dan aantoonbaar aan bepaalde eisen voldoen, bijvoorbeeld transactionaliteit (hij mag bijvoorbeeld de applicatie niet in een ongedefinieerde toestand achterlaten). Er moet nauwkeurig per fase in de transactie geformuleerd zijn wat de eindsituatie wordt als de transactie niet wordt afgerond, enzovoort.
Als de overheid bijvoorbeeld eist, dat de leverancier objectclasses aanlevert als cliëntcode en deze op een manier distribueert/beschikbaar stelt aan ontwikkelaars van andere applicaties, kan de leverancieer hieraan bijvoorbeeld voldoen door zich te conformeren aan SOAP en UDDI (of soortgelijke ontwikkelingen van de laatste paar jaar).
Als je kijkt hoe de XML-revolutie zich sinds 1999 ontwikkeld heeft, is het volkomen begrijpelijk dat het niet goed gaat als je je probeert allerlei open standaards als eis te gaan stellen.
Het werkelijke probleem is dat je een business manager moet uitleggen waarom hij/zij standaarden moet gebruiken die het mogelijk maken onafhankelijk van leveranciers zaken te doen.
Misschien dat een heel klein beetje begrip van architectuur een mogelijke oplossing zou kunnen bieden? (Lees ‘de blokkendoos’ https://www.computable.nl/artikel/ict_topics/overheid/2998823/1277202/architecten-terug-naar-de-blokkendoos.html; zo zijn we als kind bijna allemaal begonnen. Het is beschamend dat we in onze technologie dat nivo nauwelijks te boven komen).
Als de leveranciers hierin niet mee gaan wordt dit inderdaad moeilijk uitleggen.
@Dick: Echt een goed artikel is dat, ik had het nog niet gelezen. En dan te bedenken dat er (succesvolle) software leveranciers bestaan die verwachten dat bedrijven hun processen aanpassen op hun pakketten. Het bedrijf(sproces) ter ondersteuning van de software??? Maar goed we dwalen af…
Ik snap niet wat het probleem is van open standaarden ‘die nog in ontwikkeling zijn’. Dat zijn de ‘gesloten’ standaarden ook. De vraag moet zijn of ze volwassen genoeg zijn.
@Dick: inderdaad een lezenswaardig artikel. Maar het gaat m.i. over een ander probleem. Als ik voor mijn nieuwe pand tegen bouw- en woningtoezicht en de brandweer zeg dat niemand mij wat hoeft te vertellen (omdat ik het pand nu eenmaal ga gebruiken en dus mijn eigen grootste expert ben), krijg ik een bouwstop om mijn oren. Ik heb deze letterlijke woorden van wel drie verschillende ICT-opdrachtgevers uit overheden gehoord. Ze kijken alleen maar naar functionaliteit en zijn er totaal niet in geïnteresseerd dat ze over een jaar misschien ook nog eens een ander programma in huis moeten gaan halen.
Maar in de bouwwereld neuzelt men toch ook niet over open standaarden? Dat waarborgt helemaal niets, zeker niet als je er heel veel van hebt. Wat je wil waarborgen heeft ook niets te maken met standaards. Wie of wat bepaalt of een bepaalde standaard waar van toepassing is? De functionaliteit? Is dit om voor te wezen dat er betaald moet worden als iemand zich wil conformeren aan een gesloten standaard?
Het zal ongetwijfeld erg simplistisch klinken, maar er is geen concept uit de bouwsector dat niet op de ict-sector van toepassing is of zou moeten zijn. Open standaarden zijn doel geworden om maar vooral niet met de kansen en mogelijkheden (en gebruikers) aan de slag te hoeven (net als open source).
Als ik de reactie van Rob lees dan weet ik meteen weer waarom ICT steeds weer voor mislukkingen zorgt.
Na de tweede alinea raak je als leek in de ICT de draad kwijt vanwege een geheimtaal die alleen maar door ICTers wordt begrepen.
In een tweede reactie gaat hij verder met de tweede ICT hype, de opdrachtgever is te stom om het project te begrijpen.
Laat de ICT zich eens oriënteren op andere sectoren. Kijken hoe de automotive werkt met algemeen aanvaarde kwaliteitseisen. Kijken hoe de bouw werkt met kwaliteitsnormen. Maar vooral eens kijken hoe andere sectoren met klanten omgaan. Door te luisteren naar klanten, klanten te begrijpen in plaats van klanten als domme schapen te bestempelen waar je mijlenver boven staat als professional, kun je als ICT bedrijf eindelijk eens een keer een succesvolle implementatie weten te bereiken.
De primaire standaard, begrijpen wat een klant wil, de klant een oplossing bieden voor zijn probleem, kan het beste eerst door de ICT sector worden ingevoerd.
De gemiddelde ICTer schiet bij dingen zoals deze vaak door in de techniek. Maar deze problemen zijn verre van technisch maar meer organisatorisch. Dat organisaties tijd nodig hebben om aan open standaarden te commiteren is logisch maar vergis je niet in de ‘duistere krachten’ die geen kans onbenut laten om dit tegen te werken omdat zij meer baat hebben bij gesloten standaarden. Zijn het dan niet hun eigen standaarden dan zijn het wel de standaarden waarvan zij alle kennis van hebben. Maar bij de overheid zit ook veel naieviteit en gebrek aan kennis. Er zijn zelfs afdelingen waarbij men bang is om de leverancier boos te maken omdat ze daar volledig afhankelijk van is. Dit zal in de tijd wel weer minder worden maar alle extra stimulering lijkt mij welkom.
Open standaarden maakt het mogelijk om informatie uitwisseling in het algemeen meer transparant te maken zodat iedereen hier makkelijk(er) mee aan de slag kan.
@ICTer: Voor een goede gang van zaken is het veel belangrijker dat er – naast functionele – constructieve eisen aan een te realiseren ICT-project worden gesteld dan dat men overeenstemming over open standaards probeert te realiseren. Bij dat laatste liggen de problemen helemaal niet. Dat is alleen maar om het zogenaamde voordeel van momenteel bovenliggende marktpartijen te keren. Nu al totaal niet relevant meer en atlijd gedoemd om hoogstens als achterhoedegevecht een keer beslecht te worden.
@Ad de Beer: het gaat hier om een expertdiscussie over open standaards op een ICT-site. Je verwijt gaat daarin m.i. niet op. Je gaat bij een site voor civiele ingenieurs in een discussie over brugconstructies toch ook niet lopen klagen over het jargon? Ik wil niets afdoen aan je woorden in het algemeen, maar in de context van deze discussie volkomen duidelijk wat de gebruiker wil: een brugconstructie die niet instort en die zo lang mogelijk met zo weinig mogelijk onderhoud inzetbaar blijft (zonder onnodige kosten bij het erop en eraf gaan). Het gaat hier niet om functionaliteit maar constructiviteit. Hiervoor zijn voorschriften nodig waarover vooral niet met de gebruiker in discussie moet worden getreden (je gaat toch ook niet met de brandweer in discussie waarom dubbel gipsplaat van in totaal 22 mm aanvaardbaar brandwerend is voor woon- en kantoorgebruik?)
“Maar in de bouwwereld neuzelt men toch ook niet over open standaarden?”
Niet? Wat dacht je van de standaard meter? Of de liter? En 220 volt en 16 ampere? Of de houtmaten 50x50mm ruw en 44x44mm geschaafd? De bouwwereld staat bol van de standaarden en dat maakt het leven van zowel opdrachtgever als opdrachtnemer een heel stuk eenvoudiger. Dit betekent o.a. dat men bij duizenden leveranciers kan inkopen en duizenden aannemers het werk kan laten doen.
Laat de IT dit ook eens in de praktijk brengen, dat zal de productie en de kostprijzen ten goede komen.
@Rob: “Als ik voor mijn nieuwe pand tegen bouw- en woningtoezicht en de brandweer zeg dat niemand mij wat hoeft te vertellen (omdat ik het pand nu eenmaal ga gebruiken en dus mijn eigen grootste expert ben), krijg ik een bouwstop om mijn oren.”
Inderdaad: zo simpel zou het ook moeten zijn in de ICT: als je je niet aan de (open) standaard houdt, dan leggen we je bedrijf stil.
Maar ja, dan moeten we de hele overheid stil leggen….
Misschien moesten we dat maar doen 😉
@Frank: Alleen is het equivalent van de meter in deze al jaren geleden als de-facto standaard ontstaan. Het is weliswaar als open standaard aangeboden, maar is onacceptabel omdat het van Microsoft komt.
Het is bovendien onzin omdat het o.a. om uitwisseling van intrinsiek ongestructureerde informatie gaat (documenten) en het eventuele probleem helemaal niet zou zijn opgelost met een standaard: er worden nieuwe eisen aangesteld omdat de structurering van documenten voortdurend in ontwikkeling is (en blijft). Wat moet mijn search-index crawler dan zeggen? Ik doe alleen nog maar open standaarden? Je kunt beter ‘on the fly’ of eenmalige batchgewijs converteren (als converteren onvermijdelijk is). Je kunt in een fractie van een milliseconde uitonderhandelen of je de meter of de foot gebruikt en elkaars metastructuur inspecteren. Het is een achterhoedegevecht.
Het gaat hier niet bijvoorbeeld om ASCII of XML. In die situatie zou je volkomen gelijk hebben.