De kijk van Van Eijk: Wat is management?

Mijn hele professionele leven ben ik al bezig met begrijpen wat management nu eigenlijk is. Misschien dat ik daarom zelden manager ben, maar vooral eenvoudig adviseur en columnist.

Je komt managers overal tegen, en voortdurend vraag je je af wat ze nu eigenlijk doen. Tegenwoordig probeer ik het een beetje simpel te houden. Management is soms het groter maken van iets, zoals bij ‘asset management', of ‘yield management'. Maar het kan ook gaan over het kleiner of minder maken van iets, zoals ‘waste management' of ‘risk management'. Een goede vraag is dus altijd: wat moet er groter of kleiner worden?

Accountmanager is bijvoorbeeld zo'n mooi begrip. Zo iemand moet accounts beheren. Dat komt vast uit de bankwereld, waar de klant een account heeft. In goed Nederlands is deze stijlfiguur een pars pro toto, je kent de klant aan zijn account, oftewel de klant is een (rekening)nummer geworden. Het begrip wordt ook in andere zakelijke dienstverlening gebruikt. Ik vraag me dan altijd af wat er dan meer of minder moet worden? Moet de account van de klant groter worden, of juist die van de leverancier?

Wat ik ook lastig vond is het begrip knowledge management, of in brak Nederlands: kennismanagement. In mijn universitaire periode dacht ik dat je kennis verkreeg door onderzoek te doen, en om meer kennis te krijgen zou je dus aan onderzoeksmanagement moeten doen.

Maar zo werkt dat niet in grote organisaties. Kennis is macht, macht is gevaarlijk, dus kennis is gevaarlijk. Knowledge management is er dus niet om er voor te zorgen dat iedereen alles weet. Het gaat er juist om om te voorkomen dat kennis zich teveel ophoopt in de hoofden van te weinig mensen. Dat kan gevaarlijk zijn. Iedereen die wel eens een paar afleveringen van de strip Dilbert heeft gelezen kan zich dat voorstellen. Als de hoeveelheid kennis in één hoofd te groot wordt, overschrijdt die de kritische massa, en kan dat hoofd ontploffen en uiteen spatten. We zouden toch niet willen dat dat gebeurt, wel? Dan kunnen we weer terug naar ‘waste management'.