Cloud computing: oude wijn in nieuwe zakken?

Gartner noemde het al dé trend van 2010. Cloud computing is volgens het onderzoeksbureau een technologie die de komende jaren bepalend wordt voor de bedrijfsvoering van de meeste organisaties. Het zou in de komende drie jaar zelfs een significant verschil kunnen maken voor de concurrentiepositie van bedrijven. Ook de Computable-experts voorspelden eind 2009 al een belangrijke rol voor de cloud.

Toch is er ook kritiek. Cloud computing zou de zoveelste rage in ict-land zijn en vooral oude wijn in nieuwe zakken. Zelfs de bedrijven die de cloud hebben omarmd zijn het hier mee eens. 'Het idee van de cloud bestaat al heel lang', zegt Nienke Ryan van beveiligingsadviesbureau SpicyLemon. 'Eerst via mainframes, daarna decentraal via hosting providers. Nu is hetzelfde principe vercommercialiseerd en heeft het een nieuw naampje gekregen.' Ook Hans Doornbosch van netwerk- en databeveiliger Pinewood ziet de cloud een beetje als een hype. 'Jaren geleden heette het asp, daarna SaaS en nu cloud computing.'

Hoewel er verschillen zijn, heeft de cloud inderdaad veel weg van application service provider (asp) en software as a service (SaaS). Zowel asp als SaaS stelde applicaties via internet op huurbasis beschikbaar voor een vast bedrag per maand. Bij asp werd de applicatie echter ondergebracht bij een service provider, terwijl klanten bij SaaS dezelfde publieke infrastructuur deelden. Bij cloud computing draait het niet alleen om de software, omdat het ook een stuk infrastructuur omvat.

ASP en hosting

'Natuurlijk lijkt de cloud op asp en hosting', beaamt Jan Bakker, algemeen directeur bij Surf diensten. 'De mogelijkheden die de cloud biedt, zijn echter uitgebreider. Toegang tot de cloud is bovendien laagdrempelig.'

Dat komt doorat bedrijven die kiezen voor de cloud zelf niet meer verantwoordelijk zijn voor de technische kant van het verhaal, terwijl zij bij asp en SaaS wel zelf beslisten aan welke vereisten een applicatie moest voldoen. De cloud is de server client, ook het mainframebeheer wordt geregeld. Dit maakt de cloud dan ook essentieel anders dan zijn voorgangers, vindt Jeremy van Doorn, manager systems engineering VMware Benelux.

'Hosten wordt vaak gebruikt om een klein deel van de infrastructuur direct aan internet te koppelen. Het productienetwerk van de klant is dan meestal niet verbonden met het deel dat bij de hostende partij draait', licht Van Doorn toe. 'Bij cloud computing maakt het in principe niet uit of de infrastructuur in een intern datacenter of een extern datacenter staat. Het gaat om de flexibiliteit die geboden wordt en de vereenvoudiging van de representatie van die ict-omgevingen.' Pure techniek wordt volgens Van Doorn omgezet in SLA's, waarbinnen afspraken over beveiliging, beschikbaarheid en performance besloten liggen. De techniek speelt een minder belangrijke rol.

Flexibel en elastisch

Maar naast de grotere flexibiliteit en vereenvoudiging van de dienst, zijn er ook andere verschillen. Volgens Brian Garvey van hostingpartij en leverancier van clouddiensten Rackspace kleefden er enkele nadelen aan SaaS. 'Het concept van SaaS lijkt wel op dat van cloud computing, maar de kwaliteit van de aansluiting lieten vaak te wensen over en klanten waren erg afhankelijk van de leverancier. SaaS is mede daarom nooit mainstream geworden. Ik denk echter dat de cloud dit wel wordt.'

Rob Willekes van Cisco voegt eraan toe: 'Het is gedeeltelijk waar dat cloud computing oude wijn betreft. Maar toen bedrijven zo'n acht jaar geleden begonnen met het uitbesteden van diensten, was de technologie erachter fundamenteel anders. De clouds van nu zijn gebaseerd op virtuele omgevingen. Dit maakt ze flexibel en elastisch en de mogelijkheden veel groter.'

'Natuurlijk kan er nu meer', vindt ook Hans Doornbosch van Pinewood. 'Het mooie is dat het bedrijven de mogelijkheid biedt applicaties te gebruiken die zij anders niet zouden kunnen betalen, bijvoorbeeld VoIP.'

Frits Wilmink, consultant bij Mitel, is het daar helemaal mee eens. De leverancier van ip-communicatieoplossingen biedt dan ook sinds kort de mogelijkheden van bedrijfstelefoniecentrales aan via de cloud. 'Wanneer je puur naar de technologie kijkt, verschilt de cloud niet zoveel van zijn voorgangers, maar wat de mogelijkheden betreft wel. Voorheen zou het mkb bijvoorbeeld niet in een callcenter investeren. Door de cloud en de daarmee gepaarde kostenbesparingen komen veel technische oplossingen ook binnen het bereik van kleinere organisaties', zegt hij.

MKB en ZZP

Ook e-office ziet vooral de nieuwe mogelijkheden die de cloud biedt, vooral voor kleinere ondernemers. Stefan Hogendoorn: 'De cloud biedt het mkb en zzp'ers een ict-infrastructuur die zich kan meten met de infrastructuur van grote organisaties.'

De laagdrempeligheid en grotere mogelijkheden lijken redenen voor organisaties om cloud computing te omarmen. Alleen de beveiliging lijkt nog een heikel punt. Volgens onderzoeksbureau Forrester investeert ruim 80 procent van de ondernemingen voorlopig niet in de cloud omdat zij zich zorgen maken over de beveiliging van hun applicaties en gegevens.

Crisis

Volgens Ryan is dat niet zo verwonderlijk. 'Vroeger stond informatie alleen op je mainframe, nu is het overal. Dat vormt een extra risico', zegt zij. Bedrijven moeten bijvoorbeeld op toolniveau bepalen wat werknemers wel en niet mogen. Voor een organisatie vormt dit een extra belasting.' Nick Lowe van CheckPoint voegt eraan toe: 'Asp was vrij duidelijk en makkelijk te beveiligen, maar er is niet één cloud. Wat betreft beveiliging hebben organisaties te maken met veel verschillende clouds.'

Toch zijn alle experts het erover eens: cloud computing gaat het maken. Organisaties nemen het gebrek aan beveiliging voor lief, vooral door de flexibiliteit die de cloud biedt en, niet minder belangrijk, de lagere kosten. Garvey heeft het idee dat de crisis hier mede verantwoordelijk voor is. 'Ondernemers omarmen de cloud omdat het ze een kostenbesparing oplevert.' Willekes concludeert: 'Kiezen voor de cloud is geen technologische, maar een commerciële beslissing.'