Virtualiseren van desktop is hype voorbij

De ontwikkelingen rondom desktopvirtualisatie gaan nog steeds enorm snel. Technieken die we kunnen toepassen zijn sterk verbeterd, toegevoegd of uitgebreid. Denk hier aan 3D, HD en audio. Ook de toepasbaarheid van vertrouwde protocollen als IP verhogen het aantal bouwblokken om oplossing te vormen. Het virtualiseren van de desktop lijkt de hype voorbij. Onze experts van het topic Virtualisatie aan het woord.

Robbie Huijsmans, productmanager, Qurius

Er zijn een aantal redenen te bedenken waarom een vernieuwend concept zo snel is omarmd. Ten eerste is virtualisatie inmiddels een volledig proven technologie. Daarnaast gaat de ontwikkeling van krachtige hardware dusdanig snel dat de kosten voor een volledige virtuele desktop infrastructuur zijn te overzien. Nu oude showstoppers niet meer aanwezig zijn kunnen organisaties zich daadwerkelijk gaan verdiepen in de mogelijkheden die nieuwe technologie als VDI en desktop delivery met zich meebrengen. Omdat de mogelijkheden zeer divers zijn kan voor nagenoeg ieder probleem een passende oplossing worden bedacht. We redeneren niet meer vanuit een product maar andersom. Dit geeft ons de mogelijkheid de businessdrivers van een organisatie als uitgangspunt te nemen. Daarin schuilt de ware kracht.

De enorme interesse vanuit de markt naar manieren om de desktop aan te pakken is de trend die momenteel niet te stoppen is. Tegelijkertijd merk ik dat er, mede vanwege de grote verscheidenheid aan producten en oplossingen, onzekerheden voortvloeien uit deze interesse. Men ziet het spreekwoordelijke bos niet meer door alle bomen die we planten in de markt. Beslissingen worden dan uitgesteld. Juist de partijen die in staat zijn complexiteit te vertalen naar eenvoud zijn het meest succesvol. Dit vergt verregaande kennis van de verscheidenheid aan producten en oplossingen, maar bovenal inzicht in de klant. We kunnen nu eenmaal geen doos 'nieuwe desktopaanpak' verkopen. Adviseurs die dit beheersen zijn verzekerd van succes.

Bjorn Bats, consultant, 4virtualization

Het positieve wat ik zie is dat niet meer de techniek het doel op zich is, maar dat steeds meer organisaties zich bewust worden van het anders werken en de noodzaak hiervan. Eindelijk wordt dus bijvoorbeeld VDI de oplossing in plaats van het doel op zich. Te vaak wordt een hype gevolg zonder echt van te voren of na een aantal jaar de tco of roi te weten. Wat ik interessant vind is dat er ook vanuit de techniek steeds meer aandacht besteed wordt aan het selfservice-gedeelte. Ook hier geldt weer dat een organisatie hier klaar voor moet zijn.

Ik vind dat voor de ict-professional beheer steeds complexer wordt en je steeds meer organisaties zult zien die alleen nog maar senior beheerders hebben. Beheer zal ook steeds meer verschuiven naar het datacenter. Verder zal binnen nu en twee jaar steeds meer duidelijk worden dat erg veel organisaties qua organisatiestructuur en -processen eigenlijk nog niet klaar zijn voor deze hype.

Binnen de techniek zullen afwegingen gemaakt moeten worden. 24/7 wordt vaak geroepen, maar dit betekent nogal wat voor een organisatie qua aanschaf- en onderhoudskosten. Niet alleen de techniek moet dan redundant uitgevoerd worden op alle fronten, maar ook storingsdiensten en -faciliteiten zullen ingericht moeten worden. Wat je vaak ziet is dat alleen bepaalde technische mensen storingsdienst draaien. Wat als een applicatie uitvalt die erg belangrijk is? Naast technische mensen moeten eigenlijk ook functioneel beheerders stand-by staan. Ik vind dat 24/7 te vaak te gemakkelijk geroepen wordt.

Hans Timmerman, cto, EMC Nederland

Cloud is de industrialisatie van ict en aanjager van '100 procent' virtualisatie. Sinds begin vorige eeuw hebben we al 'cloud' elektriciteit: een gestandaardiseerd aanbod van energie uit de muur: anywhere, anyplace en anytime. De ontwikkeling van een energienetwerk bood ons een veelheid aan kansen voor hele nieuwe manieren van werken. Cloud computing is eigenlijk een herhaling van deze 'elektrificatie' een eeuw geleden. Mede door virtualisatie zijn we in staat 'virtual processing power' via, of zelfs embedded in, een netwerk gestandaardiseerd aan te bieden: anywhere, anyplace en anytime.

VMware leverde de belangrijkste innovatie door virtualisatie van de ict-engine op basis van standaard ict-bouwstenen. De VM, de virtual machine, levert in feite de 220V 50Hz standaard voor de ict waarop een keur van appliances kunnen werken, wederom anywhere, anyplace en anytime. Het netwerk wordt eindelijk echt de computer. De ontwikkeling van dit standaard informatienetwerk zal ons vele mogelijkheden bieden voor nieuwe manieren van werken.

Hoe snel die nieuwe manieren van werken zich zullen ontwikkelen, wordt bepaald door de adoptie van het wereldwijde standaard informatienetwerk voor eenduidige virtual processorpower. En dan niet voor alleen publieke toepassingen, die in feite al in ruime mate bestaan, maar juist voor de enterprise-toepassingen, de private cloud, waar hoge servicelevels op het gebied van beschikbaarheid, security, compliance en governance kunnen worden gegarandeerd en verzekerd.

Martijn Baecke, technisch consultant virtualisatie, Inter Access

De kracht van verandering begint met een goed onderbouwde visie. Ditzelfde principe geldt ook voor desktopvirtualisatie, oftwel VDI. Voordat bedrijven zich aan de 'hype' van VDI wagen, is het dus van belang er goed over na te denken en duidelijk voor ogen te hebben wat men ermee wil bereiken. Werken via het principe van VDI biedt vele mogelijkheden, maar daarnaast ook vele valkuilen. Dit komtt in de ict altijd neer op mensen, processen en techniek. Bij VDI is dit niet anders en hier zien we dat het vanuit de technische kant steeds makkelijker wordt om desktops virtueel en 'anytime, anywhere' aan te bieden aan eindgebruikers. De techniek is dus langzamerhand volwassen aan het worden. De vraag is of de mensen (eindgebruikers) en de procesvoering binnen het bedrijf dat ook zijn.

Dit is niet een taak van de ict-afdeling om te bepalen. Dit is iets wat door bedrijfsmanagement bepaald en gedragen zal moeten worden. De ict zou dit wel kunnen 'pushen', maar dan is het concept bij voorbaat al gedoemd te mislukken. VDI moet een oplossing zijn tot een bedrijfsontwikkeling, niet een technisch snufje dat de ict-afdeling graag zou willen hebben. Betrek de eindgebruiker dus bij het hele transformatieproces. Zorg dat er een duidelijke visie is binnen het bedrijf en de mensen meegenomen worden in dit 'nieuwe werken'. Hiermee wordt begrip gecreëerd voor het concept en zal de weg naar innovatie ingeslagen worden samen met de belangrijkste doelgroep, de eindgebruiker.

Verron Martina, technical partner advisor, NetApp

Het nieuwe werken begint steeds meer een begrip (lees hype) te worden. We zien meer en meer ict-bedrijven hiermee adverteren om mensen aan te trekken zodat ze anytime, anywhere en op any device kunnen werken. Prachtig natuurlijk, maar wat betekent dat voor de ict-infrastructuur? Als ik in mijn bootje op het IJsselmeer dobber en toch paraat wil staan om te kunnen werken, spelen zaken als connectiviteit en bandbreedte opeens een belangrijke rol. En de zaken die ik offline heb gedaan wil ik zo snel mogelijk synchroniseren om het nieuwe werken echt waar te maken.

Een virtuele desktop kan dan uitkomst bieden, maar alleen als je hebt nagedacht over de user experience, performance, desktop delivery (hoe diep is je portemonnee), datasynchronisatie en -integriteit bij online/offline werken. Ontwerpkeuzes dus. Ik wil hier graag de aandacht vestigen op de impact delivery van de desktop en de user experience.

Duizend VDI-images nemen al snel (1000 x 20 GB) aan capaciteit in beslag. En als vijfhonderd gelijktijdige gebruikers rond negen uur de zogenaamde 'bootstorms' oproepen, dan moeten je servers en storage dat wel aankunnen om de user experience op peil te houden en de flexibiliteit van het nieuwe werken te borgen. Gelukkig kan het allemaal, met flexibele cloningtechnologie en moderne cachingtechnieken. Maar belangrijk is wel om te onderzoeken of de totale infrastructuur, en niet alleen de servers, in staat is om een goede gebruikersomgeving te leveren. Anders wordt het nieuwe werken ook het 'dure werken'.

Wiebe Niehof, sr. technical consultant, Getronics Consulting

Veel organisaties verkennen op dit moment VDI met de hoop dezelfde kostenbesparing te behalen als dat gelukt is door het virtualiseren van de servers. Dit is echter een utopie. Dit heeft voornamelijk te maken met het feit dat de werkplek op datacenterhardware komt te draaien. Deze hardware is vele malen duurder dan desktophardware. Desktophardware die je overigens nog steeds nodig hebt (fat of thin) en dus moet blijven beheren. Hoe geoptimaliseerd dit soms ook is.

De client hypervisor is in dat opzicht een grote verbetering. Wel de beheersmatige voordelen, niet de dure datacenterhardware. De client hypervisor heeft echter net te lang op zich laten wachten en ziet zich nu ingehaald door de volgende innovatie: het webifiseren van alle applicaties. Dit maakt het besturingssysteem namelijk van ondergeschikt belang. Op het moment dat een organisatie zijn applicaties webbased heeft gemaakt, is het BYOP-walhalla (bring your own pc) mogelijk. Hierbij moeten de applicatie- en browserontwikkelaars zich wel blijven houden aan gestelde standaarden.

Mochten al je bedrijfsapplicaties webbased zijn, dan lost dit direct een aantal problemen op. Contractwerkers, gestolen laptops, verloren usb-sticks, anytime, anywhere werken, applicatie-upgrades en packaging. Uitdagingen blijven er natuurlijk ook. Zoals de beveiliging en authenticatie richting de bedrijfsdata. Maar ook randapparatuur die ondersteund moet worden op de zelf meegebrachte werkplek.

Andreas van Wingerden, regional manager systems engineering, Citrix Systems

Door de komst van desktopvirtualisatie ziet de toekomst van de desktop er compleet anders uit. Binnen niet al te lange tijd zal een desktop niet meer worden gezien als een device, maar als een service. Noem het desktop as a service. In het DaaS-model kunnen desktops centraal worden beheerd en worden geleverd aan alle soorten apparaten (pc's, laptops, iPhones, iPads) op elk moment en ook nog op een veilige manier. Gebruikers krijgen elke keer als ze inloggen een 'schone' desktop, waardoor het net lijkt alsof ze elke keer een nieuwe computer opstarten.

Een ander gevolg van desktopvirtualisatie is dat er steeds meer privélaptops worden gebruikt op kantoor. Werkgevers hoeven immers geen bedrijfslaptop meer te kopen voor werknemers, maar kunnen een vergoeding geven aan een werknemer die zelf een laptop naar keuze aanschaft. Op hun eigen, gepersonaliseerde laptop krijgen werknemers toegang tot virtuele desktops en applicaties. Door gecentraliseerd beheer en ondersteuning worden bedrijfsgegevens volledig geïsoleerd, dus kunnen werknemers zelf hun eigen besturingsysteem kiezen voor hun privéomgeving. Vooral voor mobiele werknemers is het een groot voordeel om één laptop te gebruiken voor privé en werk. Als organisaties radicaal anders tegen desktops gaan aankijken, kunnen de kosten van desktopbeheer fors naar beneden. Door gebruik te maken van één image dat telkens opnieuw wordt gebruikt, worden de kosten per gebruiker geminimaliseerd.

Bert Bouwhuis, cto, Triple P

Welke associaties roepen zaken als virtualisatie, 3D, HD, audio en desktop op? Bij een nieuwe generatie medewerkers denk ik dat het antwoord al snel 'virtual worlds', 'virtual reality', 'massive multi-player online role-playing games' of soortgelijk zal zijn. Denk aan World of Warcraft, EVE Online, EverQuest, Lineage, Star War Galaxies of zelfs gewoon Second Life. Deze vorm van desktopvirtualisatie valt weliswaar buiten de huidig gangbare definities daarvan, maar is mijns inziens niet minder serieus te nemen. Zo verbazen Reeves en Read zich er in hun boek 'Total Engagement' over dat miljoenen medewerkers overdag het werken als een noodzakelijk kwaad zien, terwijl ze 's avonds gretig hun creditcard trekken om tot diep in de nacht mee te doen in grootschalige online games. En dat terwijl de verschillen in taken en rolpatronen tussen deze twee omgevingen helemaal niet zo groot blijken te zijn.

De uitdaging op de langere termijn is dus om ervoor te zorgen dat 'werken' met evenveel plezier wordt gedaan als 'gamen'. Volgens mij is dat pas echt het nieuwe werken. Tot die tijd mogen we overigens best onze bedrijfsapplicaties op een wat efficiëntere manier anytime en anyplace bij de medewerkers brengen. Of dit nu om de hele desktop gaat of om alleen de applicaties. Relatief nieuwe oplossingen als VDI en applicatievirtualisatie kunnen daar prima middelen voor zijn, maar een beetje saai blijft het eigenlijk toch wel.

Laurens van Gunst, virtualisatieconsultant, Primadeta

Bedrijven virtualiseren hun desktops en applicaties eindelijk niet meer om de hype. Grotere mate van flexibel werken betekent ook dat de 'macht' uit de handen van managers valt, omdat medewerkers niet altijd meer op locaties zijn. In managementland zal dit leiden tot andere vormen van kpi-metingen en managen van je medewerkers. Veel bedrijven (lees managers) zijn hier nog niet klaar voor.

Natuurlijk zijn er de positieve uitzonderingen. Grote bedrijven met veel medewerkers bieden vaak al het flexibel werken aan, zij het in een andere vorm dan op een virtualisatiemanier. En de kleine man (minder dan vijf medewerkers) heeft geen dure kantoren of ruimtes meer nodig omdat hij simpelweg deze dienst bij datacenters kan afnemen.

Het klopt dat organisatorisch het een en ander aangepast zal moeten worden: security (dataveiligheid, databeschikbaarheid), maar dat heeft tijd nodig. 24/7 word veel geroepen bij de aanschaf van diensten en in vele gevallen misschien wel te snel. Met de mogelijkheid om overal flexibel te kunnen werken is het wel makkelijker om aan deze wens te kunnen voldoen. Werktijden zullen meer en meer veranderen voor de ict'er en de vraag is of zij er klaar voor zijn.

Piet van Dongen, junior consultant, PepperByte

Door desktopvirtualisatie zal het BYOP-model eindelijk de nieuwe standaard worden. De business zelf heeft enorm voordeel hierbij. Nu zijn ict-kosten een stuk beter te budgetteren, doordat het mogelijk voor bedrijven is om een bepaald bedrag toe te wijzen aan hun medewerkers om hiermee end-devices zoals laptops of smartphones (met bijbehorende HW-support) aan te schaffen. Bedrijven kunnen nu één van de grootste kostenposten van hun ict (onderhoud, vervanging cyclus pc's en laptops) als verantwoordelijkheid bij medewerkers zelf neerleggen. De focus van een ict-afdeling zal steeds meer gaan liggen op het datacenter. Medewerkers zullen hierdoor meer tevreden zijn en een stuk productiever worden, omdat ze eindelijk kunnen werken op het end-device van hun eigen keuze. Beveiliging en veiligstellen van bedrijfsgegevens op laptops worden een stuk eenvoudiger, doordat dit nu centraal binnen het datacenter wordt gedaan.