De huidige aandacht voor cloud computing stelt de cio's en ict-managers voor een hernieuwde keuze. De voor- en nadelen van cloud computing zijn al ruim beschreven. Cloud computing stelt je in staat op een flexibele manier te centraliseren en een groot deel van je ict-infrastructuur uit te besteden. De keuze voor of tegen cloud computing is dan voor een groot deel ook feitelijk een combinatie van die twee vragen.
Centralisatie stelt extra eisen aan je wide area network (wan). Je moet dus kritisch kijken naar het gebruik van je wan; heb je voldoende bandbreedte beschikbaar en wordt de latency geen probleem voor je applicaties? Wan-optimalisatieproducten kunnen al enkele jaren ingezet worden. In zowel het datacenter en op de kantoor locaties werd fysieke hardware geïnstalleerd. Beide apparaten staan met elkaar in verbinding en zo kunnen ze de verbinding optimaliseren.
Uitbesteding betekent met name dat een andere partij verantwoordelijk wordt voor het beheer van de ict-infrastructuur, eventueel ook met hardware en datacenter services. Die infrastructuur wordt dan wel deels speciaal voor de organisatie gebouwd. Je kon het datacenter binnenlopen en je eigen servers bekijken. Bij cloud computing is dat anders; feitelijk weet je niet waar het datacenter zich bevindt. Leveranciers als Amazon geven globaal een regio aan, maar het staat hen vrij om de locatie te verplaatsen, waardoor de wan-latency verandert. Daarnaast heb je veel minder inzicht in de werking van de ict-infrastructuur: je huurt rekenkracht, opslagcapaciteit of functionaliteit, meer informatie krijg je niet.
Opties
Formeel is dit natuurlijk heel zuiver; je contract en bijbehorende service-overeenkomsten (sla's) sluit je af op performance en beschikbaarheid, niet op type server of manier van ontkoppelen naar het netwerk. Zonder toegang tot of inzicht in de ictinfrastructuur wordt het fysiek plaatsen van een wan-versneller echter wel lastig. Wat zijn dan de opties?
De eerste optie is om protocollen te gebruiken die minder afhankelijk zijn van latency of waar de optimalisatie in de software is ingebouwd. In de nieuwste versies van Microsoft server en client operating systemen wordt er rond CIFS – het veelgebruikte file share protocol dat veel last heeft van vertraging op het wan – oplossingen bedacht zoals Branche Office Cache. Hiermee wordt de optimalisatie al in het besturingssysteem uitgevoerd. Dit is echter geen oplossing voor alle andere latency gevoelige protocollen. Innovatie van -en vooral migratie naar betere protocollen zal nog vele jaren duren. Dit is dus geen oplossing voor de korte termijn.
Een andere optie is een asymmetrische oplossing waarbij alleen hardware nodig is op de kantoor locatie; toegang tot het datacenter van de cloud provider is dan niet nodig. Een nadeel van deze oplossing is dat ze vaak beperkt zijn in mogelijkheden en inzetbaarheid; het versnellen van het wan -en dus toegang tot data en applicaties – is dan niet mogelijk voor mobiele gebruikers. Cloud computing is nu juist geschikt voor omgevingen met veel mobiele gebruikers. Zij zouden dan geen gebruik kunnen maken van een optimale dataverbinding. De derde optie is om een virtueel apparaat in het cloud datacenter te activeren. Cloud datacenters zijn vaak gebaseerd op Intel-achtige processors. Wan versnellers zijn dat ook en de stap naar een virtuele oplossing is dan ook relatief makkelijk. Riverbed – een van de wan-optimalisatie leveranciers – heeft eind vorig jaar tijdens Interop aangekondigd in 2010 met een virtuele wan-versneller te komen voor in ieder geval Amazon's cloud computing dienst. Je plaatst het virtueel in het Amazon datacenter, het fysieke apparaat op je kantoorlocatie en mobiele installaties op laptops. Verder werkt het hetzelfde als het gebruiken van de fysieke hardware.
Andere leveranciers zullen snel volgen, al zijn daar nog geen aankondigingen van geweest. Ook Riverbed heeft nog geen specifieke lanceerdatum en prijsstelling genoemd. Demonstraties van de technologie zijn te vinden op Youtube en natuurlijk op de websites van de leveranciers. Tijdens Accelerate 2010 in mei (Las Vegas) en juni (Athene) zal Riverbed meer informatie verstrekken over deze nieuwe ontwikkelingen. Met name de prijsstelling is iets om in de gaten te houden.
Traditioneel verkopen zij hardware voor een vaste prijs, eventueel gekoppeld aan een feature-set. Dit vergt een investering van de klant. Clouds kenmerken zich juist door een minimale investering vooraf en een pay-per-use model. Het meest simpele model is een prijs per uur, maar wellicht komen de leveranciers met een innovatief prijsmodel, bijvoorbeeld een prijs per geoptimaliseerde gebruiker of per gigabyte geoptimaliseerde data, aangevuld met een prestatiefactor daarin. Dat zou wel het vertrouwen in het product versterken: betaal alleen als het ook echt werkt in jouw situatie.
Schaalvoordeel
Door het centraliseren van ict-infrastructuur kun je schaalvoordeel benutten. Gebruik maken van een cloud omgeving zorgt ervoor dat je geen zware investeringen hoeft te doen. Je kunt een realistische proof-of-concept bouwen en daarna op het juiste tempo migreren naar een centrale infrastructuur. Vertraging in je applicatiestromen door latency in het netwerk worden uitgeroeid door het beschikbaar komen van virtuele wan-optimalisatie oplossingen die in 2010 beschikbaar komen.
Ralf van Dooren, senior consultant bij Snow
Ralf heeft een goed stuk geschreven wat inspeelt op actuele trends binnen de ICT markt. Veel multinationals zijn continue bezig om het IT beheer te optimaliseren, zover vanuit TCO perspectief, gebruikers performance en governance.
Ik wil een aantal nuanceren aanbrengen in het stuk van Ralf. Hij spreekt over cloud computing en alhoewel hij dit niet specifiek benoemd, zijn er een aantal varianten in de markt onderkend. De marktonderzoekers (Gartner, IDC, Forrester etc) praten over een onderscheid tussen een Private Cloud en een Public Cloud.
Bij een Private Cloud wordt er gedacht globale MPLS netwerken waarbij applicaties virtueel gekoppeld zijn aan het netwerk zelf. De applicaties zijn op 1 of meerdere plaatsen direct op de backbone van het netwerk aanwezig. Dit heeft als voordeel een optimale performance (minimale latency), schaalbaarheid (netwerk bandbreedte is volop aanwezig en leadtime van upgrades zijn niet afhankelijk van last mile access en customer premises (CPE) apparatuur). Applicaties kunnen in een volledige dedicated variant aangeboden met customized SLA of er kan gebruik gemaakt worden van generieke shared services, zonder hoge opstartkosten, met flexibile billing en pay per use.
Er wordt gesproken over Public Clouds indien de “software as a service” aangeboden worden via het publieke internet. Over het algemeen wordt in dit model voornamelijk applicaties in een SaaS variant aangeboden, obv een flexibel model met een pay per use pricing. Deze shared services zijn vaak in beperkte mate customizable, maar hebben als voordeel dat ze makkelijk toegankelijk zijn en een laag price-point. Beschikbaarheid kan zeer goed zijn, daar grote SaaS partijen als Microsoft, Google, Amazon etc. meerdere globale datacenters hebben en een goed fail-over mecahnisme. De beschikbaarheid is echter wel zo goed als de combinatie van zowel het private (de weg naar het internet) en het publieke netwerk en alle componenten die hier tussen zitten.
Bedrijven hoeven niet een zwart/wit keuze te maken als ze gebruik willen maken van Cloud Computing. Dit kan een keuze zijn met een mix van Private en Public Cloud applicaties. De keuze kan afhankelijk zijn van de prijs, gewenste flexbiliteit, netwerkgaranties die een applicatie nodig heeft (latency, packetloss en jitter), beschikbaarheid maar ook zaken als security en dataprivacy. Tevens moet er nagedacht worden hoe makkelijk de data later naar een andere Saas partij gemigreerd kan worden, indien de service niet conform afspraak geleverd kan worden.
Ten aanzien van netwerken vereisen beiden oplossingen echter een complete andere benadering. Bij een private cloud oplossing zijn er strakke SLA’s af te spreken met leveranciers op netwerk en applicatievlak, daar de controle volledig binnen het eigen domein valt en netwerkpaden voorspelbaar zijn.
Bij public clouds dient er een inventarisatie gemaakt te worden waar gebruikers zich bevinden en waar de gateways richting het internet zijn. Afgelopen jaren hebben multinationals over het algemeen juist internet access gecentraliseerd en 1 internet access per wereld deel ingericht (US, EMEA en APAC). Dan zal er gekeken moeten hoe deze twee zich verhouden ten opzichte van de public cloud leveranciers. De performance zal afhangen waar op het internet deze cloud diensten worden aangeboden en wat met welke internetpeerings deze diensten geinterconnect zijn. In het slechtste geval heeft bijvoorbeeld een Aziatische of Australische ISP een bepaalde routering niet eens in zijn BGP-tabel staan en is je SaaS leveranciers niet bereikbaar voor al je gebruikers.
Het is raadzaam om na te denken of het niet mogelijk is om lokaal internet break-outs te realiseren voor bijvoorbeeld alleen browse verkeer (veel SaaS diensten worden obv een HTML interface aangeboden), waarbij inkomend verkeer niet wordt toegelaten (enkel op beperkt aantal plekken richting het internet hosten). Er dient dan wel over security op site niveau te worden nagedacht. En vooral ook op welke basis netwerktechnisch de beslissing wordt genomen waar welk verkeer heen gaat. Moet bepaald verkeer naar de private cloud en wat naar de public cloud. Tevens moet er een selectie gemaakt worden welk verkeer geaccelereerd moet worden.
De keuze wat voor een organisatie zal zoals altijd afhangen van wat 1 de requirements van de applicaties die aan eindgebruikers aangeboden zullen worden, de service die er omheen zit en last but not least, het budget. Het is niet ongebruikelijk dat de requirements veel hoger liggen, dan het aanwezig budget en dat er concessies gedaan moeten worden aan functionaliteit en dat alleen eisen mee genomen worden en wensen afvallen. Cloud Computing is een trend, ten dele oude wijn in nieuwe zakken, maar tevens ontstaan volledige nieuwe service offerings en vragen trends als het “Nieuwe Werken” een compleet andere IT omgeving, Netwerk en eindgebruikers interface (PC, Laptop, Smartphone, Ipod, Ipad of anders). De functionaliteit kan zelfs afhangen van het type device.
Jako Boonekamp
Solution Consultant
Orange Business Services