De gemeente Rijswijk weigert een toelichting te geven op de keuze voor het open source contentmanagementsysteem Drupal. Dit systeem moet het huidige succesvolle cms van Green Valley vervangen. Opmerkelijk is dat Drupal niet of nauwelijks wordt gebruikt bij lokale overheden. De gemeente zoekt dan ook een dienstverlener die dit systeem met gemeentefunctionaliteit moet gaan aankleden. En dat terwijl hiervoor al tal van pakketten voor handen zijn.
De Zuid-Hollandse gemeente heeft een aanbesteding uitgeschreven met twee grote deelprojecten: de bouw van een nieuw intranet op basis van Drupal CMS en de migratie van www.rijswijk.nl naar dit systeem. Opvallend genoeg sleepte de huidige website van Rijswijk, gebaseerd op Discovery Server van Green Valley, nog in april 2009 de Grand Prix Webcommunicatie in de categorie Overheid in de wacht door zijn innovatieve karakter.
De gemeente wil niet ingaan op vragen over de totstandkoming van de besluitvorming om het cms van Green Valley te desinvesteren. Een gemaakte afspraak voor een interview is afgezegd, omdat, aldus voorlichter Jort Goderie, de gemeente vreest dat door een mogelijk negatieve toonzetting de merites van het Drupal-project niet goed worden verwoord. De gemeente zal daarom eind deze week zelf een artikel de wereld insturen.
Bij de huidige leverancier Green Valley is de verbazing over de keuze voor Drupal groot. 'Het besluit kwam als een donderslag bij heldere hemel en we vinden het erg jammer', zegt mede-directeur Rens Boogerd. 'Wij werken al jaren samen met Rijswijk, maar we hebben dit niet zien aankomen. De gemeente heeft ons formeel laten weten dat Discovery Server wordt ingeruild voor Drupal. Het is voor ons gissen naar de reden omdat feitelijk alles er nu al staat.'
Ontwikkelwerk
In het aanbestedingsdocument voor Drupal CMS staat dat het huidige contentmanagementsysteem niet meer past bij de ambities die Rijswijk heeft op het gebied van e-dienstverlening. De eerstvolgende update van deze software zegt de gemeente dusdanig ingrijpend te vinden, dat het overstapt naar een opensourcealternatief. Boogerd erkent dat de gemeente werkt met een verouderde versie van zijn cms-pakket, maar dat die nog prima functioneert. Hij verbaast zich over de opmerking dat een update ingrijpend zou zijn. 'Bij een pure migratie is het een kwestie van wat manuren voor het overzetten van eventueel maatwerk aan de templates. De licentie- en onderhoudskosten waren al in het contract opgenomen.'
Hij wijst erop dat hoewel Drupal CMS een gratis opensourcesysteem is, er nog veel modules ontwikkeld en onderhouden zullen moeten worden om als volwaardig gemeentelijk websysteem te kunnen functioneren. 'Daarvoor zoekt de gemeente in een aanbesteding naar een ontwikkelaar. Om op hetzelfde functionele niveau te komen als de software die zij gebruikte, zullen de totale kosten veel hoger komen te liggen dan onze update.' Hij wijst erop dat Drupal uit een cms bestaat dat direct na installatie niet automatisch geschikt is als e-overheidssysteem. In Nederland moet zo'n systeem geschikt gemaakt worden voor de projecten uit de NUP-agenda, de webrichtlijnen en allerhande koppelingen. 'Het venijn zit in 'm in de detaillering en de complexiteit. Daarin gaan uiteindelijk manjaren ontwikkelwerk zitten als je 't in serie toepasbaar wilt maken.'
Risico
Wat verder heeft meegespeeld in de overstap naar Drupal is dat de gemeente gekozen heeft om de e-architectuur grotendeels op te bouwen uit opensourceproducten. Boogerd stelt dat het pakket van Green Valley ook in zo'n omgeving kan draaien, mede omdat het voldoet aan open standaarden. Volgens gemeentevoorlichter Goderie is de keuze voor de Drupal-software gebaseerd op 'eigen (veld)onderzoek en een gedegen extern advies dat is gebaseerd op ons programma van eisen.' Op de vraag welke oplossingen hierbij zijn meegewogen, komt geen antwoord. Laat staan op de vraag waarom de gemeente kiest voor een bij Nederlandse lokale overheden weinig gedragen weboplossing als Drupal. Als er dan bewust voor open source wordt gekozen, waarom heeft de gemeente dan geen aansluiting gezocht bij het Typo3-initiatief of de Hippo-gemeenschap? Nu neemt Rijswijk zelf het ontwikkelrisico. Boogerd: 'Het zal niet de eerste gemeente zijn die zich verslikt in projecten waarbij het zelf actief de productontwikkeling aanstuurt in plaats van te profiteren van de serieontwikkeling bij leveranciers.'
Obama
De gemeente Vught maakt al gebruik van Drupal, met als ict-partner het bedrijf Madcap uit Hardinxveld-Giesendam. De bekendste gebruiker is overigens het Witte Huis. De website WhiteHouse.gov draait gedeeltelijk op Drupal en de regering Obama ziet het gebruik van open source software als een uiting van de ambitie om een opener en transparanter beleid te voeren. Volgens Boogerd kwam er overigens nog veel maatwerk aan te pas. Drupal bleek 'uit de doos' niet geschikt te zijn en onder andere beveiliging, schaalbaarheid en consistentie vormden grote knelpunten.
Wellicht heeft Rijswijk zich laten inspireren door Obama. Maar zelfs dat wil woordvoerder Goderie bevestigen, noch ontkennen.
@Kaspar. Leuk zo’n lijst met veiligheidsissues. Hou er echter wel rekening mee dat Drupal continu ontwikkeld wordt en deze lijst ook de Contrib Modules meeneemt (>3000). Als ontwikkelaar dien je rekening te houden met de kwaliteit van de gebruikte modules. Ofwel: ontwikkel zelf en hou volledige controle, of gebruikt contribs en controleer de kwaliteit. Het is logisch dat een pakket dat wereldwijd wordt gebruikt meer issues heeft dan een landelijk pakket. Daarbij heeft Drupal in ieder geval minder issues dan WordPress en Joomla.
Ook als je kijkt bij het jaarlijkse onderzoek onder Open Source CMS oplossingen, daar worden Hippo en Greenvalley niet eens meegenomen, simpelweg omdat het te klein is.
Zie ook: http://www.cmswire.com/cms/web-cms/report-in-depth-most-popular-open-source-cms-2009-005800.php
Als professional heb ik de nodige CMS-en (closed en open) gebruikt en werk nu gelukkig met het CMS van Green Valley. Wat mij betreft de beste keuze tot nu toe.
Ik ben redelijk thuis in ‘gemeenteland’ en ik kan zo’n keuze eigenlijk niet begrijpen. De NUP agenda is vol, daaraan heb je als gemeente je handen vol om het intern voor elkaar te boxen. Om dan nu geld te gaan uitgeven aan een experiment begrijp ik niet. Misschien krijgen de betrokkenen het op korte termijn voor elkaar om iets leuks te laten draaien maar op de lange termijn zal het een permanent beroep doen op capaciteit die je moet inzetten voor andere zaken. Ideologische spelletjes omtrent Open Source horen daar niet bij. Als het er is ok, gebruik het. Maar in dit geval zou ik het 100% afraden. We hebben belangrijke maatschappelijke problemen op te lossen, een overvolle agenda en flinke uitdagingen. Je dan met productontwikkeling gaan bezighouden is gewoon heel onverstandig.
Jeroen
Als ik kijk naar de websites van gemeenten en wat daar allemaal voor functies in zitten dan maakt de basis CMS functionaliteit hier nog maar een klein deel van uit. Drupal zal ongetwijfeld een goed CMS zijn (ik ben geen Drupal expert), maar dat wil nog niet zeggen dat je hiermee ook een goed digitaal loket koopt. Natuurlijk is alles aanpasbaar, je kan Blogger ook aanpassen tot een e-loket. Vraag me dan wel af of we onze tijd en moeite niet in de verkeerde dingen stoppen.
Toevallig geeft de gemeente Vught, die al drie jaar naar tevredenheid met Drupal werkt, op de website van NOiV uitleg over hun keuze voor Drupal. Zie
http://noiv.nl/weblogs/frank-schaap/2010/02/26/verantwoordelijkheid/
Ik zou me best kunnen voorstellen dat zij hun aanpassingen en extra modules (op basis van actielijn 15 van het NOiV) beschikbaar gaan stellen aan Rijswijk, en dan kan t nog best wel eens gaan meevallen met die ontwikkelkosten. Dat is namelijk het mooie met open source, je kunt het als overheid ook beschikbaar stellen aan ander delen van de overheid.
@Jeroen Weiler: Sinds wanneer zijn duurzame doelstellingen als “leveranciersonafhankelijkheid” en “interoperabiliteit” ideologische spelletjes?
Daarnaast, het feit dat iets nog weinig gebruikt wordt in overheidsland is toch geen valide argument om het daarom ook maar niet te gaan gebruiken? Klaarblijkelijk is de overstap naar Drupal een positieve businesscase geweest.
@Ik werk ook bij een ministerie…
“De beste keuze tot nu toe”
… dat lijkt me stug. Sommige calls zijn bij ons nog steeds niet onopgelost omdat Green Valley niet weet wat er aan de hand is. Het is niet brak, eerder matig.
Ik heb privé met Drupal gemaakt, de kwaliteit van de modules is wisselend. Maar je heb in ieder geval de sources in handen, als je beetje handig ben kom je er wel eruit. Dit in tegenstelling tot Green Valley.
@Mathieu Paapst:
Je schrijft: “Klaarblijkelijk is de overstap naar Drupal een positieve businesscase geweest.”
Daarover is Rijswijk dus bijzonder onduidelijk en durft ze geen antwoord te geven tegenover de computable en dat verbaast mij.
Wat wel zeker is, is dat ze het niet aangedurfd hebben om middels een Europese aanbesteding een gelijk speelveld voor alle cms aanbieders (bvb Typo3 of wie ook) te creeeren. Als daar Drupal uitgekomen was dan zou je stelling kloppen. Nu zullen we het nooit weten.
“…nog veel modules ontwikkeld en onderhouden zullen moeten worden om als volwaardig gemeentelijk websysteem te kunnen functioneren…”: in de IT Service Management tak heeft men jaren en jaren geprobeerd om de tooling willens en wetens aan te passen aan de processen. Gelukkig begint dat nu heel snel te veranderen en worden de processen bijgesteld aan de standaard tooling en gezond verstand begint de boventoon te voeren. Misschien een idee alhier en zeker een vereiste om IT projecten succesvoller te laten zijn.
En wat betreft de opensource discussie alhier en op vele andere plaatsen: in het geval van Drupal zit er een commerciele organisatie genaamd Acquia achter die Drupal commercieel op diverse manieren gaat aanbieden. Als je bij een Drupal implementatie dezelfde structuur en modules hanteert die zij gebruiken dan weet je dat je goed zit en een toekomstvaste keuze maakt. Het probleem met Drupal, Joomla en alle anderen is dat er teveel kleine modules zijn; dus een perceptie van rommelig en onoverzichtelijk onstaat en daar maken sceptici graag gebruik van. Hou het eenvoudig en nee is ook een antwoord; probeer niet alles te automatiseren en eenvoud siert.
@ Ik werk bij een ministerie…
Ik ben echt blij met de software, vooral vergeleken met alles wat we ervoor gehad hebben. Niks gaat vlekkeloos maar dit systeem is wat mij betreft het beste tot nu toe. Ik ken drupal en sluit me aan bij Paul. Heel net pakket, maar overigens niet geschikt voor onze organisatie als ik met de beperkingen rekening houd. Dan krijg ik mijn organisatie echt niet mee. Maar ik kan het gebruik bij jullie niet beoordelen natuurlijk. Als er weinig gedelegeerd hoeft te worden dan zou je het zeker kunnen proberen.
Ik zou zeggen: hang in there bro, voor ons is het echt een ideale tool gebleken.
Een paar stukken FUD ontkrachten:
Iedereen die bekend is met security, weet dat het aantal *opgeloste* veiligheidslekken nooit een maat voor kwaliteit is. Hoogstends één van de vele parameters waarmee uiteindelijk een zinnige uitspraak over de veiligheid van een systeem gedaan kan worden. Bovendien zijn dit soort maten heel verschillend. Veel closed-source pakketten melden zelden iets over opgeloste veiligheidsissues, terwijl sommige open source pakketten zelfs volledig open zijn over de nog niet opgeloste issues.
Open Source versus Open Standaarden: deze twee zijn met nadruk niet gelijk aan elkaar! Toegegeven, veel Open source software werkt met open standaarden en veel Open Source aanhangers zijn ook Nastrevers van meer gebruik van open standaarden. Maar deze twee begrippen bestaan staan geheel los van elkaar. Open source zegt iets over de toegankelijkheid van de broncode. Er zijn genoeg programma’s waarvan de broncode beschikbaar is, maar waarvan de bestanden en protocollen waarmee het werkt allemaal zijn gepatenteerd of niet vrijgegeven.
En een closed-source pakket kan heel goed met open standaarden werken: “graag zelfs”, als je veel open standaarden-aanhangers vraagt. Die zien liever vandaag dan morgen Microsoft Office overstappen op ODF.
Dan de FUD dat Drupal out-of-the-box niet geschikt zou zijn voor A, B en C. En daarmee duur is. Of het onderhoud duur is.
Dit is uiteraard gewoon waar: Drupal kan heel veel. en met de 3000+ modules erbij kan het bijna alles. Al vele jaren geleden lukte het mij om koffie te zetten met een Drupal-module: Drupal kan dus zelfs koffie voor je maken.
Drupal is, als zodanig, ook meer een framework, dan een CMS. Drupal moet dan ook eerder vergeleken worden met Symphony, Cake, Rails of meer gesloten systemen als GX.
Afhankelijk van de aard van de wensen en eisen die een gemeente stelt, kun je met Drupal zonder ontwikkeling al een heel eind komen, misschien wel meer dan de helft van je functionaliteit hebben staan. Soms zelfs meer dan 90%. Dat laatste deel vereist dan doorontwikkeling. Mogelijk ontwikkeling van complexe Modules; zeer waarschijnlijk ontwikkeling van kleine modules, designs en front-ends.
Drupal-ontwikkeling zou duurder zijn dan inkoop van X.
Drupal, maar eigenlijk ieder Open Source raamwerk, heeft daar een enorme voosrprong op alle gesloten systemen: áls men al zelf mag doorontwikkelen, kost dat vaak veel licenteikosten. En mag dat meestal maar door een heel select groepje ontwikkelaars gebeuren. Drupal stelt hier geen eisen: de gemeete heeft dus de volledige vrijheid te kiezen wie dit ontwikkeld. En te kiezen wie eigenaar is van die doorontwikkeling!
Pas wanneer je dat allemaal vertaalt naar geld, kunt je iets zinnigs zeggen over de TCO. En helaas is “vrijheid” (als in markt- en keuzevrijheid) moeilijk naar een bedrag om te rekenen.
Een laatste voordeel dat velen over het hoofd zien, is het mogelijke hergebruikt. Als Rijswijk onderdelen laat bouwen (Als voorbeeld, een digiD-module) en ze kiezen ervoor dit ook vrij te geven, dan kunnen andere gemeenten dit inzetten zónder de initiële ontwikkelkosten.
Al met al dus weer een boel FUD, gevoed door bange, of boze ontwikkelaars. Die het niet kunnen verkroppen dat in hun marktsegment spelers binnedringen die niet volgens de door hunzelf lucratieve spelletjes meespelen.