Rijswijk doet stiekem over open source

De gemeente Rijswijk weigert een toelichting te geven op de keuze voor het open source contentmanagementsysteem Drupal. Dit systeem moet het huidige succesvolle cms van Green Valley vervangen. Opmerkelijk is dat Drupal niet of nauwelijks wordt gebruikt bij lokale overheden. De gemeente zoekt dan ook een dienstverlener die dit systeem met gemeentefunctionaliteit moet gaan aankleden. En dat terwijl hiervoor al tal van pakketten voor handen zijn.

De Zuid-Hollandse gemeente heeft een aanbesteding uitgeschreven met twee grote deelprojecten: de bouw van een nieuw intranet op basis van Drupal CMS en de migratie van www.rijswijk.nl naar dit systeem. Opvallend genoeg sleepte de huidige website van Rijswijk, gebaseerd op Discovery Server van Green Valley, nog in april 2009 de Grand Prix Webcommunicatie in de categorie Overheid in de wacht door zijn innovatieve karakter.

De gemeente wil niet ingaan op vragen over de totstandkoming van de besluitvorming om het cms van Green Valley te desinvesteren. Een gemaakte afspraak voor een interview is afgezegd, omdat, aldus voorlichter Jort Goderie, de gemeente vreest dat door een mogelijk negatieve toonzetting de merites van het Drupal-project niet goed worden verwoord. De gemeente zal daarom eind deze week zelf een artikel de wereld insturen.

Bij de huidige leverancier Green Valley is de verbazing over de keuze voor Drupal groot. 'Het besluit kwam als een donderslag bij heldere hemel en we vinden het erg jammer', zegt mede-directeur Rens Boogerd. 'Wij werken al jaren samen met Rijswijk, maar we hebben dit niet zien aankomen. De gemeente heeft ons formeel laten weten dat Discovery Server wordt ingeruild voor Drupal. Het is voor ons gissen naar de reden omdat feitelijk alles er nu al staat.'

Ontwikkelwerk

In het aanbestedingsdocument voor Drupal CMS staat dat het huidige contentmanagementsysteem niet meer past bij de ambities die Rijswijk heeft op het gebied van e-dienstverlening. De eerstvolgende update van deze software zegt de gemeente dusdanig ingrijpend te vinden, dat het overstapt naar een opensourcealternatief. Boogerd erkent dat de gemeente werkt met een verouderde versie van zijn cms-pakket, maar dat die nog prima functioneert. Hij verbaast zich over de opmerking dat een update ingrijpend zou zijn. 'Bij een pure migratie is het een kwestie van wat manuren voor het overzetten van eventueel maatwerk aan de templates. De licentie- en onderhoudskosten waren al in het contract opgenomen.'

Hij wijst erop dat hoewel Drupal CMS een gratis opensourcesysteem is, er nog veel modules ontwikkeld en onderhouden zullen moeten worden om als volwaardig gemeentelijk websysteem te kunnen functioneren. 'Daarvoor zoekt de gemeente in een aanbesteding naar een ontwikkelaar. Om op hetzelfde functionele niveau te komen als de software die zij gebruikte, zullen de totale kosten veel hoger komen te liggen dan onze update.' Hij wijst erop dat Drupal uit een cms bestaat dat direct na installatie niet automatisch geschikt is als e-overheidssysteem. In Nederland moet zo'n systeem geschikt gemaakt worden voor de projecten uit de NUP-agenda, de webrichtlijnen en allerhande koppelingen. 'Het venijn zit in 'm in de detaillering en de complexiteit. Daarin gaan uiteindelijk manjaren ontwikkelwerk zitten als je 't in serie toepasbaar wilt maken.'

Risico

Wat verder heeft meegespeeld in de overstap naar Drupal is dat de gemeente gekozen heeft om de e-architectuur grotendeels op te bouwen uit opensourceproducten. Boogerd stelt dat het pakket van Green Valley ook in zo'n omgeving kan draaien, mede omdat het voldoet aan open standaarden. Volgens gemeentevoorlichter Goderie is de keuze voor de Drupal-software gebaseerd op 'eigen (veld)onderzoek en een gedegen extern advies dat is gebaseerd op ons programma van eisen.' Op de vraag welke oplossingen hierbij zijn meegewogen, komt geen antwoord. Laat staan op de vraag waarom de gemeente kiest voor een bij Nederlandse lokale overheden weinig gedragen weboplossing als Drupal. Als er dan bewust voor open source wordt gekozen, waarom heeft de gemeente dan geen aansluiting gezocht bij het Typo3-initiatief of de Hippo-gemeenschap? Nu neemt Rijswijk zelf het ontwikkelrisico. Boogerd: 'Het zal niet de eerste gemeente zijn die zich verslikt in projecten waarbij het zelf actief de productontwikkeling aanstuurt in plaats van te profiteren van de serieontwikkeling bij leveranciers.'

Obama

De gemeente Vught maakt al gebruik van Drupal, met als ict-partner het bedrijf Madcap uit Hardinxveld-Giesendam. De bekendste gebruiker is overigens het Witte Huis. De website WhiteHouse.gov draait gedeeltelijk op Drupal en de regering Obama ziet het gebruik van open source software als een uiting van de ambitie om een opener en transparanter beleid te voeren. Volgens Boogerd kwam er overigens nog veel maatwerk aan te pas. Drupal bleek 'uit de doos' niet geschikt te zijn en onder andere beveiliging, schaalbaarheid en consistentie vormden grote knelpunten.

Wellicht heeft Rijswijk zich laten inspireren door Obama. Maar zelfs dat wil woordvoerder Goderie bevestigen, noch ontkennen.